Gai cột sống L5 là tình trạng thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là những ai phải mang vác nặng hoặc ngồi làm việc sai tư thế trong thời gian dài. Bệnh gây đau nhức vùng thắt lưng, hạn chế vận động và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách giúp giảm đau hiệu quả, phòng ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Gai cột sống L5 (hay còn gọi là gai cột sống vùng thắt lưng) là tình trạng bất thường xảy ra trong quá trình hình thành của thai nhi. Khi ống thần kinh và xương sống không khép kín hoàn toàn, phần tủy sống sẽ bị hở và thiếu lớp xương bảo vệ, từ đó hình thành nên gai ở vùng đốt sống L5.
Vùng thắt lưng là nơi chịu nhiều áp lực nâng đỡ cơ thể, đồng thời đây cũng là vị trí mà quá trình khép của các mảnh xương diễn ra chậm hơn các đốt sống khác, nên nguy cơ xuất hiện gai cột sống cao hơn.
Theo thống kê, cứ khoảng 1.000 trẻ sơ sinh thì có từ 1 – 2 trẻ mắc dị tật gai đôi cột sống L5. Bệnh được chia thành 3 thể chính:
Các mấu xương nhỏ hình thành ở cột sống hay còn gọi là các gai
Ở người lớn, gai cột sống L5 thường tồn tại dưới dạng gai thể ẩn – tức là không gây triệu chứng rõ ràng. Phần lớn người bệnh chỉ tình cờ phát hiện ra khi đi chụp X-quang, MRI, hoặc khi đau nhức vùng lưng dưới kéo dài.
Tình trạng này phổ biến hơn ở người trưởng thành phải lao động nặng, thường xuyên mang vác vật nặng hoặc ngồi – đứng sai tư thế. Áp lực cơ học lặp đi lặp lại khiến các đốt sống L5 bị tổn thương, từ đó kích thích các gai xương phát triển mạnh hơn và làm bệnh tiến triển rõ rệt hơn theo thời gian.
Ở giai đoạn đầu, gai cột sống L5 thường tiến triển âm thầm, người bệnh chỉ cảm thấy hơi mỏi hoặc đau nhẹ vùng thắt lưng. Tuy nhiên, khi gai phát triển lớn hơn, chúng có thể gây chèn ép vào rễ thần kinh hoặc tủy sống, dẫn đến hàng loạt vấn đề về mặt sức khoẻ như sau:
Theo các bác sĩ Thần kinh - cột sống, các gai ở khu vực cột sống có thể hình thành do quá trình lão hóa tự nhiên hoặc do những tác động cơ học kéo dài lên cột sống. Một số nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng gai đôi bao gồm:
Khi đĩa đệm giữa các đốt sống bị bào mòn theo thời gian, phần xương hai bên đốt sống sẽ ma sát trực tiếp vào nhau. Cơ thể phản ứng bằng cách tạo ra các mỏm xương mới để giảm áp lực chính là các “gai xương”.
Cấu trúc khớp ở vùng cột sống L5 có thể bị thoái hóa do tuổi tác hoặc chấn thương lặp lại. Khi sụn khớp bị bào mòn, xương tiếp xúc trực tiếp với nhau và hình thành gai để “bù đắp”. Quá trình này gây đau nhức và cứng khớp lưng.
Một trong số các nguyên nhân dẫn đến gai xương là thoái hoá khớp
Sự tích tụ canxi bất thường quanh dây chằng, khớp hoặc đốt sống có thể dẫn đến hình thành gai xương. Nguyên nhân thường do chế độ ăn dư thừa canxi, rối loạn chuyển hóa hoặc lạm dụng thuốc bổ sung canxi không theo hướng dẫn.
Ngồi cong lưng, khom người về phía trước, hoặc giữ một tư thế quá lâu khiến cột sống chịu áp lực liên tục, đặc biệt là vùng L4 – L5. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến thoái hóa sớm và hình thành gai.
Viêm khớp lâu ngày gây tổn thương sụn và mô quanh đốt sống. Khi quá trình viêm tái diễn nhiều lần, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách hình thành gai xương tại khu vực viêm để “ổn định” khớp. Tuy nhiên điều này lại khiến các cơn đau có xu hướng trở nên nặng nề hơn.
Xem thêm: Viêm khớp đốt sống: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị
Tai nạn, va đập mạnh hoặc chấn thương trong thể thao có thể làm tổn thương cấu trúc đốt sống và đĩa đệm. Khi cột sống bị yếu đi, cơ thể hình thành gai để bảo vệ vùng tổn thương, dẫn đến tình trạng gai đôi L5.
Tùy vào mức độ bệnh và triệu chứng, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Mục tiêu chính là giảm đau, kiểm soát viêm, cải thiện khả năng vận động và ngăn ngừa bệnh lý tiến triển.
Các cơn đau vùng thắt lưng do gai cột sống L4-L5 có thể khiến người bệnh khó vận động, ngủ không ngon và giảm chất lượng cuộc sống. Khi đó, bác sĩ sẽ chỉ định một số nhóm thuốc như sau:
Lưu ý: Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc hoặc dùng kéo dài mà không có hướng dẫn của bác sĩ, vì có thể gây ảnh hưởng đến dạ dày, gan, thận hoặc hệ thần kinh.
Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh có thể kết hợp thêm các liệu pháp hỗ trợ giúp thư giãn cơ, giảm đau và phục hồi vận động dưới đây:
Mặc dù những phương pháp này không thể loại bỏ gai xương, nhưng có thể giúp giảm đau và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn nếu duy trì đều đặn, kết hợp cùng chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý.
Bạn có thể đi mát xa để giảm nhẹ các triệu chứng của gai xương
Phẫu thuật được xem là lựa chọn cuối cùng, chỉ thực hiện khi các phương pháp bảo tồn không còn hiệu quả hoặc bệnh đã tiến triển nặng.
Cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định mổ khi người bệnh gặp các triệu chứng như:
Một số phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm:
Sau phẫu thuật, người bệnh cần nghỉ ngơi, tập phục hồi chức năng và tái khám định kỳ để đảm bảo cột sống ổn định, tránh tái phát.
Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn quá trình thoái hóa, bạn vẫn có thể phòng ngừa bệnh lý này bằng những biện pháp đơn giản dưới đây:
Có thể nói, gai cột sống L5 không phải là bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu chủ quan và điều trị muộn, người bệnh có thể phải chịu những cơn đau kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và vận động. Do đó, để chủ động bảo vệ sức khoẻ của bản thân, bạn nên dành thời gian thăm khám xương khớp định kỳ ít nhất 6 tháng/ lần.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Can lệch xương là gì? Đây là di chứng thường gặp sau gãy xương khi đoạn xương liền không đúng vị trí ban đầu, làm biến dạng trục chi.
