Gãy monteggia là dạng tổn thương phức tạp, bao gồm gãy xương trụ kèm theo trật khớp đầu xương quay. Tất cả các trường hợp chấn thương xương kiểu monteggia cần được thăm khám cấp cứu bởi bác sĩ chuyên khoa, kịp thời chỉnh hình hoặc nắn xương về vị trí giải phẫu ban đầu.
Gãy monteggia không đơn thuần là vết gãy xương đơn thuần, mà còn kèm theo tổn thương thứ phát. Một trong hai cẳng xương tay gãy gần khớp khuỷu, tình trạng này khiến phần xương còn lại trật ra khỏi khớp.
Gãy xương monteggia thường kèm theo tổn thương thứ phát
Gãy xương kiểu monteggia thường bị nhầm lẫn với gãy Galeazzi do có điểm tương đồng về vị trí tổn thương. Tuy nhiên khác với monteggia, gãy galeazzi ảnh hưởng đến xương quay gần khớp cổ tay khiến xương trụ trật khỏi khớp cổ tay.
Loại chấn thương này thường xảy ra ở trẻ nhỏ, người trưởng thành do lực va chạm mạnh, trực tiếp với cánh tay khiến xương trụ xoay mạnh. Nếu xương gãy không được xử trí, khắc phục đúng cách có thể làm suy giảm một phần hoặc toàn bộ chức năng vận động cánh tay.
Xem thêm: Gãy xương galeazzi: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
Gãy xương kiểu monteggia được chia thành 4 dạng cơ bản, dựa trên hướng trật chỏm xương quay và kiểu gãy xương trụ. Cụ thể:
Phân loại gãy xương kiểu monteggia
Nhận biết chính xác loại gãy xương monteggia góp phần quan trọng trong việc xác định phương pháp điều trị, dự đoán tiên lượng phục hồi. Người bệnh rất khó nhận biết dạng tổn thương thông qua triệu chứng lâm sàng, nên ngay sau khi xảy ra va đập cần thăm khám với chuyên gia y tế.
Căn cứ vào triệu chứng lâm sàng là bước đầu trong chẩn đoán, xếp loại tuýp gãy xương. Dưới đây là một số biểu hiện nếu nhận thấy, người bệnh cần khai báo trung thực với bác sĩ:
Đánh giá mức độ, vị trí tổn thương dựa vào biểu hiện lâm sàng
Mỗi mức độ, vị trí gãy sẽ làm khởi phát những triệu chứng lâm sàng khác nhau với cường độ khó chịu riêng biệt. Khi này để khẳng định hơn kết luận chẩn đoán, bệnh nhân có thể được thực hiện thêm các xét nghiệm hình ảnh khác.
Xem thêm: Gãy xương kín: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị
Gãy xương kiểu monteggia thường được chỉ định chụp X-quang, bao gồm hai vùng cẳng tay và khớp khuỷu tay. Nếu hình ảnh phim cẳng tay giúp phát hiện vị trí gãy xương trụ, thì phim khớp khuỷu tay cung cấp thông tin chỏm xương quay có bị trật hay không.
Tuy nhiên tình trạng gãy xương trụ, trật khớp xương quay thường khó phát hiện, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Do kích thước vết gãy rất nhỏ hoặc chỉ cong nhẹ thay vì gãy hoàn toàn, khi này chụp CT-Scan, MRI sẽ được xem xét.
Điều trị gãy Monteggia khác với những dạng gãy xương thông thường, do kèm theo cả tình trạng trật khớp. Phác đồ xử trí được nhận định thành công nếu đạt các mục tiêu đưa xương trụ và xương quay về đúng vị trí, đồng thời ổn định xương trong khớp đến khi lành hoàn toàn.
Điều trị bảo tồn phù hợp với trường hợp gãy xương kiểu monteggia ít di lệch, gãy xương ở trẻ nhỏ hoặc gập góc đơn thuần. Bác sĩ sẽ tiến hành nắn chỉnh xương bị gãy, bó bột cánh tay và bàn tay sau khi chỏm xương quay được đưa về đúng vị trí.
Bó bột điều trị xương gãy kiểu monteggia
Người bệnh sẽ được bó bột gập khuỷu tay 90 độ với cẳng tay để ngừa, thường kéo dài trong 6 tuần. Tuy là phương pháp bất động nhưng bạn vẫn cần thực hiện các cử động bàn tay, ngón tay tại chỗ, tránh nguy cơ cứng khớp và duy trì vận động.
Can thiệp ngoại khoa chỉ định đối với những trường hợp gãy có độ lệch lớn, gãy hở phức tạp hoặc không thể điều chỉnh vị trí bằng cách nắn chỉnh. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ cố định xương trụ bằng đinh Rush hoặc nẹp vít, tùy theo phương gãy ngang, gãy chéo hay gãy thành nhiều mảnh.
Một số ca bệnh cần tiến hành tái tạo dây chằng để khôi phục sự ổn định khớp khuỷu, thường tiến hành với tình trạng trật chỏm xương quay không thể nắn chỉnh. Phương án cắt bỏ chỏm xương quay cũng có thể được xem xét tiến hành, đảm bảo chức năng vận động và cải thiện cơn đau.
Sau điều trị gãy monteggia, bệnh nhân cần được theo dõi tình trạng sức khỏe xương khớp để đánh giá mức độ tiến triển. Thời gian chăm sóc, phục hồi thông thường kéo dài từ vài tháng đến vài năm, đòi hỏi sự kiên trì và tuân thủ chỉ định y tế của người bệnh.
Với một số trường hợp có nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng vận động, bác sĩ có thể khuyến nghị tập vật lý trị liệu song song. Các bài tập giãn cơ không chỉ tăng hiệu quả làm lành xương mà còn đảm bảo chức năng vận động, độ linh hoạt cũng như sức mạnh tổng thể cánh tay và khớp tay.
Tập vật lý trị liệu cải thiện chức năng vận động cơ xương khớp
Bên cạnh đó chế độ chăm sóc, vệ sinh vết thương cũng cần được chú trọng, phòng ngừa các nguy cơ nhiễm trùng hoặc biến chứng không mong muốn. Kết hợp chặt chẽ với thực đơn giàu dưỡng chất, cân bằng các nhóm vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.
Xem thêm: Thực đơn cho người bị gãy xương: 6 Nhóm dưỡng chất tốt nhất
Gãy monteggia cần ít nhất 8 - 12 tuần để hồi phục hoàn toàn, tính từ thời điểm hoàn thành phác đồ điều trị. Quá trình này có thể kéo dài hơn với người vận động nhiều, làm công việc nặng hoặc không tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc từ đội ngũ y tế chuyên môn.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Nguồn tham khảo
Gãy monteggia là một tổn thương xương phức tạp hơn gãy xương thông thường, khiến khớp khuỷu không ổn định và cần được điều trị đúng cách.
