Hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19

Dựa trên công văn số 1734/BYT-DP ngày 17/3/2021 của Bộ y tế, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đã ban hành “Hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19” để Khối y tế nắm rõ và thực hiện nghiêm túc.

Căn cứ pháp lý

Hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19 được soạn thảo dựa trên các cơ sở pháp lý sau:

• Nghị định 104/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định về hoạt động tiêm chủng.
• Nghị định số 155/2018/NĐ-CP ngày 12/11/2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Y tế.
• Thông tư số 34/2018/TT-BYT ngày 16/11/2018 của Bộ Y tế quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 104/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ về Quy định hoạt động tiêm chủng.
• Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 26/2/2021 về mua và sử dụng vắc xin phòng COVID-19
• Văn bản số 102/MT-YT ngày 04/3/2021 “Hướng dẫn quản lý chất thải y tế trong tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19”.
• Quyết định 3355/QĐ-BYT ngày 8/7/2021 về việc ban hành kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm vắc xin phòng COVID-19 năm 2021-2022.
• Quyết định số 1464/QĐ-BYT ngày 5/3/2021 vè Hướng dẫn tiếp nhận, bảo quản, phân phối và sử dụng vắc xin phòng COVID-19.
• Công văn số 1734/QĐ-BYT ngày 17/3/2021 về việc Hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.
• Quyết định số 2995/QĐ-BYT ngày 18/6/2021 về Hướng dẫn tạm thời khám sàng lọc trước tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.
• Công vănsố 4198/BYT-DP, ngày22/5/2021 về Triển khai công tác an toàn tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.
• Quyết định số 5488/BYT-KCB ngày 9/7/2021 về Hướng dẫn bảo đảm an toàn tiêm chủng vắc xin phòng chống COVID-19.
• Quyết định số 2995/QĐ-BYT ngày 18/6/2021 về Hướng dẫn tạm thời khám sàng lọc trước tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.
• Quyết định số 3445/QĐ-BYT về việc ban hành hướng dẫn sửa đổi, bổ sung về Hướng dẫn tạm thời khám sàng lọc trước tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.

Buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19 cho cán bộ nhân viên tại BVĐK Phương Đông

Nội dung hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19 

Nguyên tắc thực hiện

Buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19 phải tuân thủ nguyên tắc:

• Đảm bảo an toàn tiêm chủng và phòng lây nhiễm SARS-CoV-2.
• Đối với các điểm tiêm chủng tại cơ sở điều trị bệnh nhân COVID-19, cán bộ thực hiện tiêm chủng cần được trang bị thiết bị phòng hộ cá nhân.
• Yêu cầu một điểm tiêm chủng đủ điều kiện:  điểm tiêm chủng cố định hoặc lưu động do cơ sở đã công bố đủ điều kiện tiêm chủng thực hiện.
• Bố trí tất cả các khu vực tiêm chủng đảm bảo thông thoáng, đủ ghế ngồi
• Giữ khoảng cách giữa các đối tượng được tiêm, NVYT và người nhà
• Nguyên tắc 1 chiều
• Vệ sinh các bề mặt thường xuyên tiếp xúc bằng dung dịch khử khuẩn 

Trang thiết bị

- Lập DS ĐT ≤ 100 ĐT/DC/buổi theo khung giờ 

- Dự trù VX, BKT, HAT và trang thiết bị sử dụng cho buổi TC:

• Thiết bị bảo quản, theo dõi nhiệt độ VX
• Bông, panh, khay men, săng chải bàn…
• Thùng đựng rác, túi/hộp đựng vỏ lọ VX
• Giấy, bút, bàn, ghế, biển chỉ dẫn
• Nhiệt kế đo thân nhiệt, ống nghe, máy đo huyết áp
• Phiếu KSL, phiếu đồng ý tiêm, Giấy xác nhận đã tiêm
• Xà phòng, nước rửa tay, dung dịch sát khuẩn
• Hộp cấp cứu phản vệ đủ cơ số theo TT 51/2017/TT-BYT
• Các điểm tiêm tại nơi điều trị BN COVID-19, NVYT mặc trang bị phòng hộ cá nhân

Nhân lực

Nguồn nhân lực bố trí tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19 cần:

• Đảm bảo theo quy định tại Nghị định 104/2016/NĐ-CP, NĐ 155/2018/NĐ-CP và thông tư 34/2018/TT-BYT: đối với điểm tiêm cố định và điểm tiêm lưu động
• NVYT phải được tập huấn về an toàn phòng chống dịch viêm đường HH cấp, tập huấn tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19
• Thực hiện bảo hộ cá nhân: đeo khẩu trang, giữ khoảng cách, sát khuẩn tay nhanh thường xuyên.

Nguồn nhân lực cần bố trí đủ trong buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19

Phân công nhiệm vụ

Trong buổi  tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19 cần có bảng phân công nhiệm vụ cụ thể, gồm:

• Người hỗ trợ đón tiếp, đo nhiệt độ, khai báo y tế, hướng dẫn và sắp xếp đối tượng tại điểm tiêm, ghi danh sách đối tượng, giấy xác nhận đã tiêm.
• NVYT đảm nhiệm khám sàng lọc, tư vấn trước tiêm và xử lý tai biến nặng sau tiêm
• NVYT tiêm chủng VX.
•  NVYT theo dõi đối tượng sau tiêm.

Công tác cấp cứu

1. Tổ cấp cứu lưu động

- Thành phần:

• 1 BS được tập huấn về CC hồi sức cơ bản
• 1 điều dưỡng

- Trang thiết bị, vật tư, thuốc thiết yếu theo danh mục 

- Các đội cấp cứu lưu động sẵn sàng tiếp cận điểm tiêm dưới 10 phút khi nhận được yêu cầu hỗ trợ từ CS tiêm chủng

2. Bệnh viện thường trực cấp cứu

- Các bệnh viện có khoa HSTC có trang thiết bị kỹ thuật

- BV Trung ương theo vùng - BV Bạch Mai: 

• Khoa Cấp cứu: 0869.587.707
• Khoa Hồi sức tích cực: 0869.587.726

3. Cơ sở tiêm chủng

Cơ sở tiêm chủng cần đánh giá đáp ứng công tác xử trí sự cố bất lợi sau tiêm chủng theo PL 01 CV 5488/BYT-KCB 9/7/2021.

Chuẩn bị cho buổi tiêm chủng

Trước khi tổ chức buổi  tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19, cơ sở y tế cần:

• Thông báo cho ĐTTC về địa điểm tiêm, khung giờ tiêm, khai báo y tế, đăng ký hồ sơ sức khoẻ điện tử và ăn uống đủ trước khi đi tiêm
• Sàng lọc người dân trước khi tổ chức tiêm chủng để phân nhóm: nhóm đủ điều kiện, nhóm trì hoãn tiêm và nhóm tiêm tại bệnh viện theo QĐ 2995 BYT
• Phát trước cho ĐTTC phiếu đồng ý tiêm, phiếu khám sàng lọc để nghiên cứu và điền thủ tục hành chính
• Đối với các TH về từ vùng dịch/có triệu chứng nghi ngờ thì KHÔNG đến điểm tiêm và liên hệ NVYT để được hướng dẫn 
• Tuyên truyền về lợi ích và phản ứng sau tiêm VX
• Khai báo y tế, đeo khẩu trang khi đi tiêm

Đảm bảo 100% người đăng ký tiêm phải khai báo y tế và đeo khẩu trang

Về nguồn nhân lực, cần chuẩn bị:

• Điểm tiêm lưu động: Tối thiểu 02 người
• Điểm tiêm cố định: tổi thiểu 03 người. Trong đó có 1 người khám sàng lọc, tư vấn và chỉ định TC, theo dõi xử trí phản ứng sau tiêm và 2 người thực hành tiêm (Điều dưỡng trung học trở lên).
• Cán bộ hỗ trợ có nhiệm vụ đón tiếp, đo thân nhiệt, khai báo y tế, hướng dẫn và sắp xếp đối tượng tại điểm tiêm; hỗ trợ cấp cứu.

Đảm bảo phòng chống COVID-19

Giãn cách:

• Tối thiểu 2m giữa các đối tượng tại Khu vực chờ trước tiêm và khu vực theo dõi sau tiêm
• Giữa các khu vực, người đi tiêm với nhau và với NVYT
• Thông thoáng.

Nhân viên y tế:

• Tránh ngồi trực diện với ĐTTC
• Khu cách ly: mặc trang phục phòng dịch tiêu chuẩn
• Ngoài KCL: Đeo khẩu trang y tế, kính chắn giọt bắn
• Khử khuẩn điểm tiêm hàng ngày

Người đi tiêm: 

• Bắt buộc đeo khẩu trang
• Xà phòng, nước rửa tay, dd sát khuẩn tay nhanh, khẩu trang bố trí tại điểm tiêm

Trang thiết bị khu vực đón tiếp:

• Danh sách đối tượng
• Nhiệt kế đo thân nhiệt
• Máy đo huyết áp
• Bút, giấy
• Bàn,ghế ngồi NVYT
• Ghế ngồi cho ĐTTC
• Tài liệu truyền thông
• Phiếu đồng ý tiêm, Phiếu khám sàng lọc (ghi trước thông tin hành chính)

Trang thiết bị khu vực khám sàng lọc:

• Ống nghe
• Bút, phiếu khám sàng lọc trước tiêm
• Bàn, khăn trải, ghế ngồi CBYT

Trang thiết bị khu vực tiêm vắc xin:

• Bàn, khăn trải
• BKT, bông, panh, khay, bút, 
• Phích VX đặt ở vị trí thuận tiện cho thao tác của CBYT
• Hộp cấp cứu phản vệ đủ cơ số, còn HSD, đặt ở vị trí dễ lấy
• Bơm kim tiêm gắn sẵn kim, đậy kín kim tiêm bằng nắp có chứa 1ml Adrenalin 1mg/1ml
• Hộp an toàn, thùng đựng rác đúng phân loại
• Ghế ngồi cho NVYT và ĐTTC
• SĐT liên hệ khi cần hỗ trợ khẩn cấp.

Đảm bảo đầy đủ các trang thiết bị tại khu vực tiêm vắc xin COVID-19

Trang thiết bị khu vực sau tiêm:

• Danh sách đối tượng tiêm
• Hộp cấp cứu phản vệ đủ cơ số, còn HSD, đặt ở vị trí dễ lấy
• Bơm kim tiêm gắn sẵn kim, đậy kín kim tiêm bằng nắp có chứa 1ml Adrenalin 1mg/1ml
• Dụng cụ cấp cứu phản vệ theo quy định
• Ghế ngồi cho NVYT và ĐTTC
• SĐT liên hệ khi cần hỗ trợ khẩn cấp
• Giấy xác nhận đã tiêm
• Phiếu hướng dẫn người được tiêm chủng tự theo dõi sau tiêm chủng (theo PL 2 CV 5488/BYT-KCB) ngày 09/7/2021

Bố trí điểm tiêm chủng

Nguyên tắc: Địa điểm đủ diện tích, thông thoáng, bố trí các vị trí theo quy tắc một chiều. Cụ thể:

Đón tiếp, Khai báo y tế: Y/c ĐTTC đeo khẩu trang, sát khuẩn tay, đo thân nhiệt, kiểm tra khai báo y tế, đối chiếu giấy mời và DSĐT.

Khu vực chờ trước tiêm: Hướng dẫn đăng ký trên HSSK, đo huyết áp, mạch, thân nhiệt, ghi lại kết quả vào phiếu KSL, hướng dẫn kí phiếu đồng ý tiêm.

Bàn khám sàng lọc, tư vấn trước tiêm: Tư vấn cho ĐTTC, KSL theo bảng kiểm.

Bàn tiêm, Ghi chép vào sổ: Chuẩn bị sẵn 1 bơm tiêm hút sẵn Adrenalin, Kiểm tra lọ VX trước khi tiêm, sử dụng 1 BKT vô khuẩn, lấy đúng 0,5ml, ghi thông tin vào DS QLĐT, giấy xác nhận đã tiêm.

Khu vực theo dõi sau tiêm chủng: Chuẩn bị sẵn 1 bơm tiêm hút sẵn Adrenalin, Y/c ĐTTC ở lại điểm tiêm tối thiểu 30 phút, thông báo SĐT liên hệ khi có PƯST, ghi chép các TH có TBN xuất hiện tại điểm tiêm.

Bảo quản vắc xin

Theo nghị định 104/NĐ-CP của chính phủ:

• Thiết bị dây chuyền lạnh là hệ thống thiết bị bảo quản, theo dõi nhiệt độ và vận chuyển vắc xin từ nhà sản xuất đến các điểm tiêm chủng.
• Vắc xin là chế phẩm sinh học >>> dễ bị hỏng bởi nhiệt độ nên cần được bảo quản trong DCL từ +2 đến +8°C.

Các dụng cụ chứa vắc xin:

• Phích chứa vắc xin: Chứa các bình tích lạnh đông băng để bảo quản vắc xin và dung môi. Dụng cụ này giúp bảo quản vắc xin và dung môi tới các điểm tiêm chủng ngoài trạm y tế, trong buổi tiêm chủng và mang vắc xin, dung môi sau buổi tiêm chủng về trạm; vận chuyển vắc xin hàng tháng từ huyện về xã; bảo quản vắc xin khi tủ lạnh hỏng hoặc xả băng. Thời gian giữ lạnh tối đa của phích chứa vắc xin là 36 h.
• Miếng xốp bảo quản vắc xin: Là một miếng xốp đậy khít phía trên bình tích lạnh trong phích vắc xin, miếng xốp có những đường rạch nhỏ để cài lọ vắc xin. Có tác dụng: giữ lạnh cho vắc xin ở dưới và lọ vắc xin đang sử dụng. Chú ý, khi sử dụng, không được vứt bỏ miếng xốp và luôn giữ nó  khô ráo.
• Bình tích lạnh: Là bình làm bằng nhựa, hình chữ nhật, dẹt có thể chứa nước và làm đông băng giúp giữ lạnh vắc xin trong phích vắc xin và hòm lạnh. Chú ý, chỉ đổ nước vào bình tích lạnh đến vạch max, để lại 1 khoảng trống, không đổ đầy đến nắp sau đó để băng ít nhất 24h trong tủ đá. Khi dùng đến vắc xin thì giã đông ở nhiệt độ phòng tới khi lắc nghe tiếng róc rách.

Phích chứa vắc xin có thể bảo quan vắc xin trong 36h

Bảo quản phích vắc xin, hòm lạnh:

• B1: Lau khô hòm lạnh và phích vắc xin sau khi sử dụng để tránh bị mốc.
• B2: Phích vắc xin, hòm lạnh và tủ lạnh không sử dụng mở hé nắp, không đậy kín. Bảo quản khô ráo, thoáng mát.
• B3: Giặt tấm xốp, xịt cồn đường rạch, phơi khô trước khi sử dụng.

Bảo quản vắc xin trong buổi tiêm chủng:

• Vận chuyển : hòm lạnh/phích
• Sử dụng phích VX tại bàn tiêm trong suốt buổi tiêm
• Nhiệt kế theo dõi nhiệt độ trong quá trình vận chuyển, bảo quản từ +2°C đến +8 °C 

Chú ý: Trường hợp có đối tượng bị tai biến nặng cần:

• Tạm dừng buổi tiêm chủng
• Xử trí cấp cứu. Trường hợp vượt quá khả năng thì phải chuyển đến cơ sở KCB gần nhất
• Thống kê và báo cáo đầy đủ các TH TBN trong vòng 24 giờ

Kết thúc buổi tiêm:

• Rà soát đối tượng, đối chiếu danh sách
• Bảo quản những lọ vắc xin chưa sử dụng
• Huỷ lọ vắc xin đã mở cuối buổi
• Huỷ bơm tiêm Adrenalin 
• Quản lý chất thải theo quy định
• Báo cáo hàng ngày lên tuyến trên

Như vậy, để tổ chức buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19 an toàn, hiệu quả, cơ sở y tế cần:

• Bố trí điểm tiêm chủng bao gồm điểm cố định và lưu động, trang thiết bị như nhau, chỉ khác về nhân lực.
• Bố trí điểm tiêm theo quy tắc một chiều, phân công cán bộ hỗ trợ các vị trí, hẹn đối tượng theo khung giờ tránh ùn tắc
• Đảm bảo phòng chống COVID-19: giãn cách, các biện pháp phòng hộ, mời ĐTTC theo giờ
• Phối hợp chặt chẽ với tổ cấp cứu lưu động trên địa bàn
• Sàng lọc trước đối tượng để phân nhóm: đủ điều kiện, trì hoãn tiêm, tiêm tại bệnh viện
• Thực hiện báo cáo theo quy định.

Mọi cán bộ, nhân viên y tế thuộc Trung tâm tiêm chủng BVĐK Phương Đông cần nắm rõ và thực hiện “Hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng vắc xin phòng bệnh COVID-19”. Đây là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn cho cả khách hàng và bộ phận y tế khi tham gia tiêm chủng vắc xin.