Hướng dẫn từ A đến Z cách đo nhịp tim tại nhà

Vai trò của việc đo nhịp tim

Nhịp tim là nhịp đập của quả tim, chỉ số này được xác định bằng số lần co thắt của tim trong mỗi phút. Đơn vị đo là nhịp/phút hoặc bpm (beat per minute). Nhịp tim là 1 trong 5 dấu hiệu thể hiện sự sống của một cơ thể người cùng với độ bão hòa oxy trong máu, thân nhiệt, huyết áp và nhịp thở.

Theo dõi nhịp tim thường xuyên giúp phòng tránh hiệu quả các vấn đề về tim mạch

Đo nhịp tim đóng vai trò vô cùng quan trọng. Mỗi người chỉ có 1 trái tim, nó hình thành ngay từ khi chúng ta còn là phôi thai. Bộ phận này giúp bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể để duy trì sự sống. Như vậy, đo nhịp tim để xem tim làm việc tốt không, có bơm đủ máu không, kiểm tra sức khỏe và thể lực chung,... nhất là khi bạn vận động, chơi thể thao.

Hướng dẫn từ A đến Z cách đo nhịp tim

Thường khi đến bệnh viện, bạn sẽ được đo nhịp tim bằng máy, ngoài ra thì cũng có máy đo nhịp tim tại nhà. Tuy nhiên nếu không có thì bạn hoàn toàn có thể đo thủ công bằng cách đo nhịp tim bằng tay như bắt mạch cổ tay hoặc động mạch cảnh rồi đếm nhịp đập trong 1 phút. Cụ thể như sau:

Đo nhịp tim từ mạch cổ tay

Bạn có thể áp dụng cách đo mạch bằng tay để đếm nhịp tim theo hướng dẫn sau:

• Đặt ngửa lòng bàn tay và nắm nhẹ.

Đo nhịp tim bằng cách bắt mạch cổ tay

• Đặt ngón trỏ và ngón giữa của tay còn lại lên vị trí ngay dưới nếp gấp của cổ tay trái và ấn nhẹ cho đến khi cảm nhận được nhịp đập của mạch dưới da. Nếu cần thiết, bạn có thể di chuyển ngón tay xung quanh vị trí này một chút cho đến khi tìm được nhịp đập.
• Đếm số nhịp tim đập trong 60 giây.

Đo nhịp tim từ động mạch cảnh

• Dùng ngón trỏ và ngón giữa của tay phải áp vào vùng cổ ngay dưới xương hàm tại vị trí giữa khí quản và các cơ bắp lớn ở cổ.

Đo nhịp tim thông qua động mạch cảnh

• Ấn nhẹ tay cho đến khi cảm thấy nhịp đập của mạch sau đó đếm nhịp tim trong vòng 1 phút.
• Đôi khi cách này dễ hơn so với đo ở cổ tay.

Lưu ý: Khi đo nhịp tim bằng tay, chỉ dùng ngón trỏ và ngón giữa, tuyệt đối không dùng ngón cái vì đầu ngón cái có mạch đập sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả.

Bấm giờ và ghi lại nhịp tim

Bạn có thể dùng đồng hồ hoặc điện thoại để tính khoảng thời gian 1 phút, đếm số lần bạn cảm thấy nhịp rung lên trong 60 giây đó. Phương pháp này đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Ngoài ra bạn cũng có thể đếm các nhịp đập trong 15 giây và nhân lên với 4 lần hoặc đếm trong 30 giây và nhân lên với 2 lần để tính nhịp tim trong 1 phút. Tuy nhiên, kết quả sẽ không chuẩn xác bằng.

Ngoài ra, bạn cũng có thể áp dụng cách đo nhịp tim bằng điện thoại (smartphone) thông qua camera hoặc app mọi lúc, mọi nơi cực kỳ tiện lợi, tuy nhiên độ chính xác không bằng 2 cách kể trên.

Trường hợp sử dụng máy đo thì cách đo nhịp tim bằng máy rất đơn giản, thường thì nhà sản xuất sẽ đính kèm sách hướng dẫn nêm trong hộp hoặc bạn có thể bảo bên cung cấp hướng dẫn chi tiết lại.

Kết quả đo nhịp tim

Sau khi đo, bạn ghi lại kết quả rồi so sánh với thông tin dưới đây để biết nhịp tim của mình là bình thường, đập nhanh hay yếu.

Nhịp tim bình thường

Cơ quan y tế quốc gia tại Anh đưa ra chỉ số nhịp tim lý tưởng trong từng độ tuổi là:

Bảng chỉ số nhịp tim bình thưởng ở các độ tuổi

• Trẻ sơ sinh: 120- 160 nhịp/phút.
• Trẻ từ 1 đến 12 tháng tuổi: 80- 140 nhịp/phút.
• Trẻ từ 1 đến 2 tuổi: 80- 130 nhịp/phút.
• Trẻ từ 2 đến 6 tuổi: 75- 120 nhịp/phút.
• Trẻ từ 7 đến 12 tuổi: 75- 110 nhịp/phút
• Người từ 18 tuổi trở lên: 60- 100 nhịp/phút.
• Vận động viên: 40- 60 nhịp/phút.
• Người cao tuổi có nhịp tim thấp hơn chút, khoảng 55- 90 nhịp/phút do các tế bào cơ tim đang dần bị thoái hóa, lão hóa.

Lưu ý:

• Bất kỳ hoạt động thể chất, việc dùng chất kích thích hoặc stress đều sẽ làm tăng nhịp đập của tim.
• Ngoài ra thì tim cũng có thể đập chậm hơn khi bạn vừa ngủ dậy, do đó nếu bạn đo nhịp tim lúc này mà thấy ở mức 40- 60 nhịp/phút thì cũng đừng lo bởi nó là hiện tượng bình thường.

Nhịp đập nhanh

Nhịp tim đập nhanh là bao nhiêu? Ở người bình thường, nếu nhịp tim đo được lúc nghỉ ngơi là trên 100 nhịp/phút thì được gọi là nhanh và mạnh. Tình trạng này có nguy hiểm hay không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như xuất phát từ bệnh lý hay sinh lý.

Trường hợp tim đập nhanh trong vài giây rồi chấm dứt hoặc xuất hiện không thường xuyên thì có thể là do bạn đang lo lắng, căng thẳng đột ngột hoặc vừa vận động thể lực xong. Hiện tượng có thể tự biến mất mà không cần điều trị và nó gần như vô hại.

Ngược lại, những người có tiền sử mắc bệnh tim mạch mà tim đập nhanh thì cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị phù hợp.

Chỉ số về nhịp đập của tim lúc nhanh và lúc chậm

Nhịp tim yếu

Nhịp tim của người trưởng thành được xem là yếu nếu dưới 60 nhịp/phút lúc nghỉ ngơi. Tình trạng này nếu kéo dài có thể dẫn tới não và các cơ quan khác bị thiếu oxy, gây ra các biến chứng như:

• Ngất xỉu.
• Hoa mắt, xây xẩm mặt mày, chóng mặt, cơ thể mệt mỏi.
• Thở khó khăn, ngực đau tức.
• Suy giảm trí nhớ, mất trí nhớ.
• Khi vận động thể lực sẽ nhanh chóng mệt mỏi, mất sức.

Không thấy nhịp đập của tim

Nếu bạn không thấy nhịp đập ở cổ tay hoặc dưới hàm thì cũng đừng lo lắng vì bạn đã đo sai cách. Lúc này hãy làm theo các cách dưới đây để tìm mạch và đo:

• Di chuyển ngón tay xung quanh cổ tay, ở mỗi vị trí khác nhau hãy dừng lại trong khoảng 5 giây để cảm nhận nhịp đập của tim.
• Thay đổi áp lực từ ngón tay lên cổ tay.
• Giơ tay bạn đo nhịp tim lên gần đầu, sau đó lại thả tay xuống để thay đổi lưu lượng máu tới cổ tay, như vậy sẽ dễ dàng phát hiện nhịp đập của tim hơn.
• Dùng ống nghe: trường hợp không thể đo bằng tay thì bạn cần dùng đến ống nghe chuyên dụng. Đặt và giữ ống nghe lên ngực trần, lắng nghe rồi đếm từng nhịp tim. Ngoài ra bạn cũng có thể dùng máy đo huyết áp có đo nhịp tim để biết chính xác nhịp đập tim của mình.

Một số lưu ý khi đo nhịp tim

Để đảm bảo kết quả đo nhịp tim được chính xác nhất thì bạn cần lưu ý những điều dưới đây:

• Lúc nghỉ ngơi là thời điểm tốt nhất để đo nhịp tim, lý do là bởi lúc này tim đang hoạt động một cách ổn định, không bị yếu tố vận động tác động.

Lưu ý quan trọng khi thực hiện đo nhịp tim

• Nên đo nhịp tim ở tư thế ngồi hoặc nằm kết hợp với tâm lý thoải mái.
• Tuyệt đối không đo nhịp tim khi đang đứng bởi lúc này đang có sự co mạch để thúc đẩy máu từ tĩnh mạch chảy ngược về tim nhằm duy trì huyết áp. Do vậy nhịp tim thường có xu hướng đập nhanh hơn, dẫn tới kết quả không chính xác.
• Trường hợp đo nhịp tim ở mạch cổ, không được nhấn quá mạnh tay vì có thể kích thích cơ chế phản xạ của cơ thể làm nhịp tim chậm lại. Hơn nữa, việc ấn cùng lúc cả 2 động mạch cảnh ở cổ còn làm giảm đáng kể sự lưu thông máu đến não.
• Nhiệt độ không khí có ảnh hưởng đến nhịp tim: nhiệt độ , độ ẩm tăng cao sẽ làm tim bơm máu nhiều hơn, do đó nhịp tim của bạn có thể tăng nhưng thường không quá 5- 10 nhịp mỗi phút.
• Việc sử dụng thuốc ức chế adrenaline (thuốc chẹn beta) có xu hướng làm chậm nhịp tim.

Nếu nhịp tim của bạn quá cao thì rất có thể là do bạn đang căng thẳng. Vì thế, hãy bình tĩnh và đo lại sau. Còn nếu nhịp tim quá thấp thì bạn cần chăm chỉ tập luyện hơn chút để đảm bảo nhịp tim lên mức bình thường nhé.

Trên đây là hướng dẫn chi tiết cách đo nhịp tim tại nhà. Mong rằng sẽ giúp mọi người chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe. Nếu có câu hỏi cần giải đáp hoặc đặt lịch khám sức khỏe tại Bệnh viện Phương Đông, quý khách hàng vui lòng liên hệ theo số Hotline 1900 1806 để được giải đáp nhanh nhất.