Kéo giãn cột sống cổ: Phương pháp và quy trình thực hiện

Kéo giãn cột sống cổ là gì?

Kéo giãn cột sống cổ là phương pháp vật lý trị liệu không xâm lấn, không dùng thuốc được ứng dụng để giảm đau, thư giãn và hỗ trợ điều trị các bệnh lý cột sống như biến dạng, lệch vẹo do còi xương. 

Đây là phương pháp có có lịch sử lâu đời, từ thế kỷ 18, ban đầu được dùng để điều chỉnh biến dạng cột sống do còi xương. Đến nay, nhờ sự phát triển của y học hiện đại, kỹ thuật kéo giãn đã được áp dụng rộng rãi với nhiều hình thức khác nhau và đem lại nhiều lợi ích nổi bật như:

• Giảm áp lực lên đốt sống cổ: Các bài tập kéo giãn đốt sống cổ giúp mở rộng khoảng cách giữa các đốt sống, từ đó giảm chèn ép lên đĩa đệm và dây thần kinh.
• Thư giãn cơ – mô mềm: Khi thực hiện các động tác kéo giãn, động tác kéo giãn sẽ làm mềm cơ bắp, dây chằng, gân, giúp giảm căng cứng và cải thiện vận động.
• Giảm phình lồi, thoát vị đĩa đệm: Thao tác kéo giãn đúng cách có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng lồi đĩa đệm, hạn chế nguy cơ phẫu thuật.
• Cải thiện tuần hoàn máu: Kỹ thuật này hỗ trợ giải phóng chèn ép thần kinh, giúp máu lưu thông tốt hơn, từ đó giảm đau hiệu quả.

Các động tác kéo giãn có thể giảm tải áp lực lên cột sống cổ

Các kỹ thuật kéo giãn cột sống cổ hiện nay

Trên thực tế lâm sàng, có nhiều cách kéo giãn đốt sống cổ khác nhau. Tuỳ tình trạng bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện kỹ thuật phù hợp. Một số bài tập thường được áp dụng trong điều trị, bao gồm:

Kéo giãn cột sống cổ liên tục

Kéo giãn liên tục là phương pháp trong đó lực kéo được duy trì ở một mức cố định trong suốt quá trình thực hiện. Ưu điểm là dụng cụ đơn giản, dễ áp dụng, chi phí thấp.  Đây cũng là lý do phương pháp này thường được áp dụng rộng rãi.

Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này nằm ở chỗ khó điều chỉnh lực kéo sao cho phù hợp với từng người bệnh. Nếu lực ban đầu được đặt quá mạnh có thể gây khó chịu, nhưng nếu quá nhẹ lại không đủ tác dụng, khiến hiệu quả điều trị giảm đi.

Các hình thức kéo liên tục thường gồm:

• Kéo bằng lực tự trọng (dùng chính trọng lượng cơ thể).
• Kéo bằng lực đối trọng (dùng vật nặng tạo lực kéo).
• Kéo kết hợp thủy trị liệu (thực hiện trong môi trường nước để tăng hiệu quả thư giãn).

Kéo giãn cột sống cổ dạng xung lực

Kéo giãn cột sống dạng xung lực là phương pháp kết hợp giữa lực nền (duy trì liên tục) và lực kéo (tăng thêm trong thời gian ngắn rồi trở về lực nền). Nhờ cách thay đổi lực có kiểm soát, phương pháp này mang lại hiệu quả cao, an toàn và phù hợp với thể trạng của từng bệnh nhân.

Nguyên tắc thực hiện được giải thích như sau:

• Với cột sống cổ, bệnh nhân cần đảm bảo lực nền cần đạt ít nhất 10% trọng lượng cơ thể.
• Lực kéo phải lớn hơn lực nền, khởi đầu khoảng 20% trọng lượng cơ thể, sau đó tăng dần nhưng không vượt quá 30%.
• Mỗi lần giữ lực kéo hoặc lực nền khoảng 15 – 30 giây với độ tăng – giảm được điều chỉnh tùy tình trạng bệnh. Trường hợp đau cấp tính, lực kéo phải thay đổi từ từ để tránh gây khó chịu.

Thời gian và tần suất nên tăng dần theo từng buổi, dao động từ 15 – 25 phút/lần. Mỗi ngày chỉ nên thực hiện tối đa 2 lần. Sau khi kết thúc, bệnh nhân cần nằm nghỉ ít nhất 30 phút trước khi đứng dậy.

Lưu ý quan trọng: Thông tin trên chỉ mang tính tham khảo. Bác sĩ sẽ điều chỉnh lực kéo, thời gian và tần suất cụ thể sao cho phù hợp nhất với từng người bệnh.

Bác sĩ sẽ đồng hành suốt trong quá trình thực hiện vật lý trị liệu cho bệnh nhân

Phương pháp kéo giãn cột sống cổ dành cho ai?

Không phải ai cũng có thể áp dụng phương pháp này. Cách tốt nhất là bạn nên sắp xếp thời gian đi thăm khám để được các bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh và hướng dẫn điều trị. Tuy nhiên, nhìn chung, các bài tập kéo giãn đốt sống cổ sẽ được cân nhắc thực hiện cho các đối tượng như sau:

• Thoái hóa cột sống kèm thoát vị đĩa đệm nặng (cổ vẹo, cơ co cứng).
• Thoái hóa cột sống gây chèn ép rễ thần kinh.
• Thoái hóa cột sống kèm hội chứng cơ thang.
• Thoái hóa cột sống kèm hội chứng bả vai – cánh tay.
• Thoái hóa cột sống sau chấn thương (ngoại trừ trường hợp gãy đốt đội, đốt trục).
• Thoái hóa cột sống kèm hội chứng động mạch sống, có triệu chứng ở mức độ vừa.
• Thoái hóa cột sống kèm theo hội chứng tim hoặc một số hội chứng nội tạng khác.

Ngược lại, một số đối tượng không được điều trị thoái hoá cột sống cổ bằng phương pháp này, có thể kể đến như sau:

• Người có tủy sống bị chèn ép, tổn thương hoặc bệnh lý ống tủy.
• Người mắc lao cột sống, u ác tính, viêm tấy áp xe vùng lưng.
• Người bị loãng xương nặng, tăng huyết áp giai đoạn 2–3, xơ cứng động mạch não.
• Chấn thương cột sống gây gãy xương hoặc biến dạng.
• Viêm đa khớp dạng thấp, hội chứng đuôi ngựa.
• Thoái hóa cột sống kèm viêm cột sống dính khớp, xuất hiện cầu xương nối các đốt sống.
• Phụ nữ mang thai hoặc đang trong kỳ kinh nguyệt.
• Người bị đau tăng kèm chóng mặt sau 1–2 lần kéo giãn.

Với bệnh nhân bị đau liên tục sau nhiều lần kéo giãn sẽ không được chỉ định điều trị bằng phương pháp này nữa

Quy trình kéo giãn đốt sống cổ diễn ra như thế nào?

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, quy trình kéo giãn thường được thực hiện tại cơ sở y tế với máy kéo giãn chuyên dụng. Các bước cơ bản như sau:

Có thể nói, kéo giãn cột sống cổ là phương pháp điều trị bảo tồn cho các ca bệnh thoái hoá cột sống an toàn, hiệu quả, giúp giảm đau, thư giãn cơ và cải thiện khả năng vận động mà không cần can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, việc áp dụng cần có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo phù hợp với từng ca bệnh.