Thoát vị đĩa đệm: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Bệnh Thoát vị đĩa đệm là gì?

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng khi một phần của đĩa đệm bên trong của cột sống bị lún xuống hoặc bị thoát ra khỏi vị trí bình thường của nó và gây ra áp lực lên rễ thần kinh gần đó. Đây là một vấn đề liên quan đến cột sống và thường xảy ra ở vùng lưng hoặc cổ. Hiện tượng này thường xuất hiện nhiều ở độ tuổi trung niên và người già, ảnh hưởng không hề nhỏ đến chất lượng cuộc sống.

Bệnh thoát vị đĩa đệm là gì?

Nguyên nhân thoát vị đĩa đệm

Nguyên nhân bị thoát vị đĩa đệm có thể bao gồm:

• Lão hóa: quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể là một nguyên nhân chính. Khi tuổi tác tăng, các đĩa đệm trong cột sống mất đi độ đàn hồi và độ dẻo dai, dẫn đến suy yếu và tổn thương.
• Vận động cường độ cao: động tác lặp đi lặp lại hoặc nâng vật nặng có thể gây áp lực và căng thẳng lên các đĩa đệm, dẫn đến suy yếu và thoát vị.
• Tư thế không đúng: ngồi lâu trong tư thế không đúng, vị trí sai khi nằm hay làm việc, hay thực hiện các động tác sai cũng có thể tạo ra áp lực và căng thẳng không đối xứng lên các đĩa đệm, gây thoát vị.
• Yếu tố di truyền: nếu có người thân trong gia đình đã mắc thoát vị đĩa đệm, nguy cơ mắc bệnh cũng có thể gia tăng.
• Các tổn thương hoặc bệnh lý khác: các vết thương, tai nạn, viêm nhiễm, thoái hóa đốt sống, bệnh lý khác như viêm khớp, bệnh lý tự miễn, cũng có thể làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.
• Cân nặng: Đối với những người bị thừa cân, béo phì, áp lực của cân nặng sẽ khiến đĩa đệm của cột sống gặp gánh nặng, đặc biệt ở vùng lưng
• Nghề nghiệp: Đối tượng nhân viên văn phòng hay ngồi một chỗ quá lâu, dễ dẫn có khả năng nguy cơ cao mắc bệnh.

Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm có thể do sự kết hợp của nhiều yếu tố và môi trường khác nhau. Việc duy trì một lối sống lành mạnh, vận động đúng cách và hạn chế các vận động nặng với cường độ cao có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh này.

Triệu chứng của thoát vị đĩa đệm thường gặp

Người mắc bệnh thường có các dấu hiệu cơ bản sau:

1. Đau lưng: đau lưng là triệu chứng chính của thoát vị đĩa đệm. Đau có thể xuất hiện từ vùng lưng trên, hạt dẻ hoặc toàn bộ vùng lưng. Đau có thể từ nhẹ đến nặng, và có thể gia tăng khi vận động, nghiêng, nâng vật nặng hoặc trong các tư thế nhất định.
2. Đau lan ra xương hông, mông, đùi: đau từ vùng lưng có thể lan rộng xuống xương hông, mông và đùi. Đau có thể theo dạng tia hoặc nhạy cảm khi tiếp xúc.
3. Hạn chế vận động: thoát vị đĩa đệm có thể làm giảm sự linh hoạt và khả năng vận động của vùng bị ảnh hưởng. Việc cử động, uốn cong, cúi xuống hoặc nâng vật nặng có thể gây ra đau và khó khăn.
4. Tê bì chân tay và suy giảm cảm giác: áp lực lên các dây thần kinh có thể gây tê bì tay chân, suy giảm cảm giác và mất điểm trong vùng bị ảnh hưởng, nhưng phạm vi và mức độ tùy thuộc vào vị trí thoát vị đĩa đệm.

Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống lưng

Biểu hiện thoát vị đĩa đệm cột sống lưng:

• Đau cột sống thắt lưng lan theo rễ, dây thần kinh hông to: đau thường xuất hiện ở vùng thắt lưng và có thể lan ra theo chiều dọc các dây thần kinh hông, gây đau và khó chịu.
• Đau tăng khi ho, hắt hơi, rặn: các hoạt động như ho, hắt hơi hoặc rặn có thể tạo áp lực lên đĩa đệm và làm tăng đau.
• Có tư thế giảm đau: người bị thoát vị đĩa đệm lưng thường tìm cách ngồi, nằm hoặc nghiêng người về một bên để giảm đau và tạo sự thoải mái.
• Có dấu hiệu chuông bấm: một số người bị thoát vị đĩa đệm lưng có thể cảm thấy một cảm giác như chuông bấm, đau hoặc nhức ở vùng thắt lưng.
• Dấu hiệu Lasegue: khi bác sĩ nâng chân bị ảnh hưởng của người bệnh lên, người bệnh có thể cảm thấy đau lan từ lưng xuống chân. Đây là một dấu hiệu Lasègue dương tính, cho thấy sự thoát vị đĩa đệm chèn dây thần kinh gốc.

Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là một trong những bệnh lý khá phổ biến, người bệnh cũng không nên quá lo lắng mà nên đi thăm khám để được điều trị kịp thời.  

Thoát vị đĩa đệm cột sống lưng

Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Các biểu hiện của thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bao gồm:

• Đau nhức diện rộng: cơn đau bắt đầu từ cổ và lan ra vùng vai, cánh tay, và có thể lan lên phía sau đầu và hốc mắt.
• Tê ngứa ở tay và chân: nếu thoát vị chèn ép vào tủy sống, có thể gây ra cảm giác tê ngứa từ cổ lan rộng ra toàn thân và lan tới tay và chân. Nếu chèn ép xảy ra trên dây thần kinh, tê ngứa chỉ xuất hiện ở vùng cánh tay, bàn tay và ngón tay.
• Hạn chế vận động: cổ và cánh tay bị hạn chế trong việc di chuyển, gây khó khăn khi đưa tay ra sau lưng, giơ tay lên cao, cúi ngửa hoặc quay cổ. Đi bộ cũng gặp khó khăn và có cảm giác bắp chân căng cứng.
• Yếu cơ: khi thoát vị chèn ép vào tủy sống, cơ chân yếu hơn cơ tay, dẫn đến sự không ổn định khi di chuyển và dáng đi không đều. Trong trường hợp nặng hơn, những thớ cơ vùng đùi và bắp chân có thể rung lên khi cố gắng vận động.
• Dấu hiệu khác: một số trường hợp thoát vị đĩa đệm cổ có thể gây ra đau một bên của lồng ngực, táo bón, khó tiểu và khó thở. Đây có thể là những biến chứng nhẹ của bệnh.

Khi nào thoát vị đĩa đệm cần đi gặp bác sĩ?

Khi cơ thể xuất hiện một trong các dấu hiệu kể trên, để có chẩn đoán chính xác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ và thực hiện các xét nghiệm hình ảnh như cộng hưởng từ MRI.

Biện pháp chẩn đoán thoát vị đĩa đệm

Biện pháp chẩn đoán bệnh này thường bao gồm một số phương pháp kỹ thuật và hình ảnh để đánh giá tình trạng của đĩa đệm và các cấu trúc xung quanh. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán thường được dùng:

• Căn cứ lịch sử bệnh, bác sĩ sẽ khám lâm sàng để chẩn đoán bệnh: bác sĩ sẽ tiến hành một cuộc phỏng vấn để thu thập lịch sử bệnh của bạn, hỏi về triệu chứng, thời gian xuất hiện và mức độ đau. 
• Chụp X-quang: chụp X-quang thường được thực hiện để xem xét cấu trúc xương và giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây đau lưng như gãy xương hay thoái hóa đốt sống.
• Cộng hưởng từ (MRI): MRI cho phép bác sĩ xem được rõ hơn về tình trạng của đĩa đệm và xác định xem có thoát vị hay không và tình trạng các dây thần kinh bị ảnh hưởng.
• CT (Computed Tomography) scan: CT scan là một phương pháp hình ảnh sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết của cơ thể. Nó có thể được sử dụng để đánh giá cụ thể hơn về tình trạng của đĩa đệm và các cấu trúc xương xung quanh.
• EMG (Electromyography): EMG được sử dụng để đo hoạt động điện của cơ bắp và dây thần kinh. Nó giúp xác định xem có tổn thương dây thần kinh do thoát vị đĩa đệm gây ra hay không.

Tùy thuộc vào triệu chứng và tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ quyết định sử dụng những phương pháp chẩn đoán phù hợp nhất để đưa ra đánh giá chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.

Đối tượng nguy cơ dễ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm

Có một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh, bao gồm:

• Người già: tuổi tác là một yếu tố quan trọng
• Người có công việc đòi hỏi động tác nặng
• Người có vấn đề về tư thế và cân bằng
• Người mắc bệnh liên quan đến xương, cột sống, hoặc liên quan đến sự thoái hóa của cơ xương
• Người có lối sống không lành mạnh
• Người mà gia đình có gen mắc thoát vị đĩa đệm

Người béo phì có nguy cơ cao mắc bệnh 

Phòng ngừa bệnh thoát vị đĩa đệm

Để phòng ngừa những cơn đau thoát vị đĩa đệm, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Duy trì tư thế và cử động đúng: hạn chế ngồi lâu, đặc biệt là ngồi cúi xuống hoặc ngồi chống lưng kém. Đảm bảo tư thế ngồi, đứng, và nằm đúng cách, đồng thời tránh tư thế gây căng thẳng cho cột sống.
• Tập thể dục và tăng cường cơ bắp
• Tránh tải trọng quá lớn: hạn chế nâng vật nặng hoặc nỗ lực quá mức khi vận động
• Chăm sóc sức khỏe tổng thể: duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống cân đối, đủ giấc ngủ, và hạn chế stress
• Điều chỉnh tư thế làm việc: đối với công việc đòi hỏi phải ngồi hoặc đứng lâu, hãy điều chỉnh tư thế làm việc.
• Tập yoga hoặc pilates
• Điều chỉnh tư thế ngủ
• Tránh những hoạt động có tác động mạnh lên cột sống
• Điều chỉnh tư thế khi mang vật nặng

Các biện pháp điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm

Để điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm, có thể áp dụng các biện pháp sau. Tuy nhiên bệnh nhân nên thăm khám bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm hoặc đến các bệnh viện lớn để kiểm tra chứ không được tự ý sử dụng.

Dùng thuốc

Sử dụng thuốc trong điều trị cần được thực hiện dưới sự chỉ định và giám sát của bác sĩ. Dưới đây là một số loại thuốc thông thường được sử dụng trong cải thiện triệu chứng thoát vị đĩa đệm:

• Acetaminophen: loại thuốc giảm đau và hạ sốt. Nó có thể được sử dụng để giảm đau nhẹ đến vừa.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) hoặc corticosteroid: nhóm thuốc này giúp giảm viêm và giảm đau. NSAIDs như ibuprofen, naproxen có thể được sử dụng trong thoát vị đĩa đệm. Corticosteroid có thể được sử dụng dưới dạng thuốc uống, tiêm trực tiếp vào vùng bị tổn thương hoặc thông qua phương pháp khác như thuốc ghép hoặc dùng máy hút tĩnh điện.
• Thuốc giãn cơ: một số thuốc có tác dụng giãn cơ, giúp làm giảm căng thẳng và giảm đau.
• Thuốc chống đau thần kinh: một số thuốc như gabapentin, pregabalin có thể được sử dụng để giảm đau liên quan đến thoát vị đĩa đệm.

Tuy nhiên, lạm dụng thuốc hoặc sử dụng không đúng hướng dẫn có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ liều lượng và chỉ định của bác sĩ, cũng như theo dõi tình trạng sức khỏe và báo cáo kịp thời về bất kỳ tác dụng phụ nào.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu có thể được áp dụng để giảm đau và cải thiện chức năng của cột sống. Các phương pháp vật lý trị liệu bao gồm các biện pháp nhiệt (như nhiệt độ lạnh hoặc nhiệt độ nóng), đốt lạnh, các phương pháp điện trị liệu (như điện xung, điện chẩn), và các phương pháp khác như massage, hoặc tập luyện cột sống.

Phương pháp vật lý trị liệu để điều trị thoát vị 

Phẫu thuật

Trong những trường hợp nghiêm trọng và không phản ứng tốt với các phương pháp điều trị không phẫu thuật, phẫu thuật có thể được xem xét. Mục đích của phẫu thuật là loại bỏ hoặc giảm bớt áp lực lên dây thần kinh bằng cách loại bỏ một phần hoặc toàn bộ đĩa đệm thoát vị. 

Quá trình quyết định về phương pháp điều trị phù hợp sẽ được thực hiện dựa trên tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, mức độ thoát vị đĩa đệm, triệu chứng và đánh giá từ bác sĩ chuyên khoa.

Lưu ý quan trọng cần nhớ khi điều trị thoát vị đĩa đệm

Khi điều trị thoát vị đĩa đệm, có một số lưu ý quan trọng sau đây:

• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ
• Nghỉ ngơi và tránh hoạt động căng thẳng
• Vận động nhẹ nhàng và tập luyện thường xuyên
• Sử dụng phương pháp giảm đau tuân thủ liều lượng và thời gian sử dụng
• Dinh dưỡng và chế độ ăn uống lành mạnh, đa dạng
• Theo dõi và tái khám định kỳ.

Bổ sung thực phẩm giàu canxi tốt cho người bệnh

Câu hỏi thường gặp về thoát vị đĩa đệm

1. Người bệnh bị thoát vị đĩa đệm nếu đi bộ có lợi không?

Đi bộ có thể có lợi cho người bệnhnhưng cần tuân thủ nguyên tắc đúng tư thế và giới hạn tải trọng.

2. Điều gì xảy ra nếu như mắc thoát vị đĩa đệm mà không được điều trị?

Nếu thoát vị đĩa đệm không được điều trị, có thể dẫn đến tổn thương thêm, tăng đau và hạn chế hoạt động.

3. Thoát vị đĩa đệm có khả năng chữa khỏi được không?

Thoát vị đĩa đệm có thể được chữa trị bằng cách kết hợp điều trị phi khoa học (thuốc, vật lý trị liệu) và phẫu thuật trong những trường hợp nghiêm trọng hơn.

4. Bệnh thoát vị đĩa đệm có nguy hiểm không?

Thoát vị đĩa đệm có thể gây ra nhiều biến chứng và khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, nhưng không phải lúc nào nó cũng nguy hiểm. Mức độ nguy hiểm của bệnh phụ thuộc vào vị trí và mức độ chèn ép của đĩa đệm vào các cấu trúc lân cận.

5. Thoát vị đĩa đệm có nên nằm nhiều không?

Trong trường hợp thoát vị đĩa đệm, việc nằm nhiều không phải là một phương pháp điều trị chính. Thực tế, nằm quá lâu và không vận động có thể gây ra các vấn đề khác như sự suy yếu cơ bắp và suy giảm linh hoạt.

Kết luận

Bệnh thoát vị đĩa đệm là một tình trạng khá phổ biến và có thể gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Để đảm bảo chẩn đoán chính xác và nhận được điều trị hiệu quả, người bệnh nên đến thăm khám tại một cơ sở y tế uy tín. 

Nếu có bất kì thắc mắc nào khác thì đừng ngần ngại để lại thông tin tại phần Đặt lịch khám hoặc bấm máy gọi tới Hotline 1900 1806 của BVĐK Phương Đông để được hỗ trợ kịp thời.