Màn hầu lưỡi gà: Vị trí, chức năng và bệnh lý thường gặp

Ngọc Anh

06-06-2025

goole news
16

Màn hầu và lưỡi gà là hai bộ phận có cấu trúc nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc phối hợp để người bệnh nhai nuốt, phát âm và hô hấp bình thường. Trên lâm sàng, không ít người bệnh phải thực hiện phẫu thuật chỉnh hình màn hầu lưỡi gà vì chứng ngưng thở không cải thiện, ngay cả khi dùng thuốc. 

Tìm hiểu về màn hầu lưỡi gà

Màn hầu lưỡi gà là hai bộ phận khác nhau. Màn hầu là phần cơ mềm, không có xương, có hình dạng như tấm màng cơ ngăn giữa mũi họng và miệng họng. Đây là bộ phận có thể co duỗi đóng mở lối thông giữa miệng và hầu họng có chức năng ngăn thức ăn, nước uống không trào ngược lên mũi khi nuốt, hỗ trợ phát âm và điều chỉnh luồng không khí trong hô hấp.

Trong khi đó, lưỡi gà là mô nhỏ hình giọt nước, treo lủng lẳng ở cuối màn hầu, chính giữa vòm miệng mềm. Lưỡi gà phối hợp với màn hầu thực hiện chức năng tương tự, ngoài ra, bộ phận này còn chịu trách nhiệm kích thích phản xạ nuốt và ho để bảo vệ đường thở và sản xuất nước bọt để duy trì độ ẩm trong miệng.

Minh hoạ màn hầu lưỡi gà

Minh hoạ màn hầu lưỡi gà

Các bệnh lý xảy ra ở màn hầu lưỡi gà

Một số bất thường ở bộ phận này có thể kể đến như viêm lưỡi gà, áp xe amidan, khe hở vòm miệng bẩm sinh,... Tuy nhiên bệnh lý thường gặp nhất là chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. 

Tình trạng này có thể xảy ra do cấu trúc cổ họng bất thường: amidan to, lưỡi gà dài gây tắc nghẽn đường thở. Khi đó, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật hoặc điều trị bằng thuốc tùy trường hợp. 

Các bất thường ở bộ phận này có thể khiến người bệnh ngưng thở khi ngủ

Các bất thường ở bộ phận này có thể khiến người bệnh ngưng thở khi ngủ

Khi nào phải phẫu thuật chỉnh hình màn hầu lưỡi gà?

Phẫu thuật chỉnh hình màn hầu lưỡi gà là can thiệp ngoại khoa giúp mở rộng đường thở vùng họng bằng cách cắt bỏ tổ chức mô mềm màn hầu, thành bên họng, có thể kết hợp cùng thủ thuật cắt amidan. Thông thường, đây là biện pháp điều trị cho các trường hợp bệnh nhân bị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn vùng họng nhưng điều trị bằng thuốc không hiệu quả. 

Đối tượng chỉ định

Trên thực tế lâm sàng, liệu pháp này có thể được ứng dụng trong điều trị cho các đối tượng như sau:

  • Bị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn nhẹ và quá mệt mỏi vào ban ngày
  • Chỉ số ngưng thở giảm từ 15 trở lên
  • Độ bão hòa oxy hemoglobin dưới 90% hoặc rối loạn nhịp tim liên quan đến tắc nghẽn

Đối tượng chống chỉ định

Tuy nhiên, phẫu thuật này không được phép thực hiện cho những các trường hợp dưới đây:

  • Bị hở màn hầu
  • Mắc bệnh về máu như rối loạn đông máu
  • Mắc bệnh nhiễm trùng mũi họng cấp tính
  • Có tiền sử bệnh lý nền chưa kiểm soát được

Quy trình phẫu thuật chỉnh hình màn hầu lưỡi gà diễn ra như thế nào?

Nếu phải phẫu thuật, người bệnh sẽ trải qua các bước trong quy trình phẫu thuật như sau:

Trước phẫu thuật

Bạn sẽ được kiểm tra sức khỏe toàn diện, bằng cách thực hiện các xét nghiệm, phương pháp chẩn đoán hình ảnh và thăm khám vùng họng, đo các chỉ số ngưng thở hạ khí. Một số các loại thuốc cụ thể sẽ được chỉ định tạm dừng nếu có nguy cơ ảnh hưởng đến quá trình đông máu. 

Đồng thời. bạn sẽ được hướng dẫn thực hiện theo các lưu ý sau trước ngày phẫu thuật, bao gồm:

  • Không ăn, uống vào nửa đêm trước ngày phẫu thuật
  • Chỉ uống thuốc bác sĩ chỉ định với ngụm nước nhỏ

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân không nên ăn uống gì

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân không nên ăn uống gì

Trong ngày phẫu thuật

Phẫu thuật chỉnh hình màn hầu lưỡi gà sẽ được thực hiện dưới gây mê, bệnh nhân sẽ được gây mê toàn thân và chuẩn bị tư thế trước khi phẫu thuật. Sau khi chuẩn bị xong các bác sĩ sẽ bắt đầu mổ cho bệnh nhân bằng cách:

  • Banh miệng bằng dụng cụ chuyên dụng
  • Đánh giá tình trọng họng - màn hầu, khẩu cái mềm, trụ trước, trụ sau amidan, lưỡi gà
  • Cắt amidan 2 bên nếu amidan bị quá phát gây hẹp họng
  • Cắt một phần khẩu cái mềm kèm lưỡi gà, cắt bỏ niêm mạc thừa ngay thành bên họng ở trụ sau amidan
  • Cầm máu kỹ, khâu phục hồi

Trung bình, cuộc phẫu thuật sẽ diễn ra từ 1 -2 tiếng bằng dao coblator hoặc plasma. Sau phẫu thuật, bạn sẽ được đưa đến phòng hậu phẫu và lưu viện theo dõi ít nhất 2 ngày. Để phục hồi, người bệnh sẽ mất khoảng 3 - 4 tuần. 

Hướng dẫn chăm sóc sau phẫu thuật 

Để bệnh nhân phục hồi suôn sẻ sau phẫu thuật, bạn cần thực hiện hướng dẫn sau đây:

  • Uống nhiều nước lọc, nước trái cây
  • Ăn nhiều món ăn nguội, mềm, dễ nuốt, hạn chế các món chua cay, cứng hoặc giòn
  • Súc miệng sau khi ăn bằng nước muối sinh lý
  • Tránh các hoạt động thể lực nặng trong ít nhất 2 tuần để tránh làm tổn thương vết mổ và hỗ trợ quá trình hồi phục.
  • Không ho, khạc hoặc hắng giọng trong 2 tuần đầu
  • Không sử dụng ibuprofen hoặc aspirin trong 14 ngày sau phẫu thuật 

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân không nên ăn uống gì

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân không nên ăn uống gì

Có thể nói, màn hầu lưỡi gà tuy nhỏ bé nhưng giữ vai trò thiết yếu trong hoạt động nuốt, phát âm và bảo vệ đường thở khỏi các tác nhân bên ngoài. Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một trong số các bất thường thường gặp nhất liên quan đến khu vực này. Trong trường hợp ngưng thở không đáp ứng điều trị với thuốc thì người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật chỉnh hình để thông thoáng đường thở và hít thở hiệu quả hơn.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

14

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

BS.CKI

MAI VĂN NGHĨA

Bác sĩ Tai mũi họng

BS.CKI

MAI VĂN NGHĨA

Bác sĩ Tai mũi họng
19001806 Đặt lịch khám