Nấm móng: nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị

Hình ảnh móng tay, móng chân bị nấm

Nấm móng là bệnh gì?

Nấm móng hay Nail fungus theo thuật ngữ tiếng anh, là tình trạng bệnh khá phổ biến bắt đầu từ việc xuất hiện các đốm trắng hoặc vàng dưới đầu móng, bao gồm cả móng tay hoặc móng chân. Khi tình trạng nặng hơn, móng có thể xuất hiện hiện tượng đổi màu, dày cộm lên, gãy vỡ vụn ở mép móng.

Nấm móng xuất hiện ở một số ngón tay hoặc cả bàn tay, bàn chân. Nếu tình trạng nhẹ chưa gây ảnh hưởng gì đến cuộc sống thì bệnh nhân không cần điều trị. Nếu nấm móng đã gây ra các đơn đau, móng bắt đầu có biểu hiện dày lên, dễ gãy, đau thì cần áp dụng một số bước chăm sóc đặc trị và thuốc bôi, thuốc uống. Lưu ý là khi điều trị thành công, nấm móng vẫn có thể tái trở lại.

Nguyên nhân gây ra các dạng nấm móng

Nguyên nhân nấm móng là bệnh nhân đã nhiễm một số loại nấm, sinh vật nấm gây bệnh khác nhau. Loại nấm gây bệnh nấm móng phổ biến nhất là dermatophyte, nấm men và nấm mốc…

Nấm móng phát sinh ở mọi lứa tuổi, song được phát hiện nhiều nhất ở người lớn tuổi. Ở người cao tuổi, móng thường khô hơn, trở nên già đi và yếu, giòn, có khi bị nứt gãy sâu phần móng tạo điều kiện cho nấm xâm nhập. 

Một số nguyên nhân khác: khi lượng máu lưu thông và vận chuyển tới bàn chân bàn tay bị giảm đi hoặc ngắt quãng hoặc hệ thống miễn dịch của cơ thể nói chung bị suy yếu, giảm khả năng kháng chống các tác nhân gây bệnh trong đó có các loại nấm xâm nhập từ bên ngoài. Nấm dễ dàng bám vào móng, sinh sôi và phát triển.

Hình ảnh móng chân bị nấm

Nguyên nhân nhiễm nấm móng có thể phát sinh các vận động viên đi giày trong thời gian dài hoặc do lây nhiễm từ người khác. 

Nấm móng do nấm sợi tơ có tên dermatophyte gây ra triệu chứng ở khu vực trên và phần gốc cùng của móng. Nấm này gây rối loạn quá trình dưỡng và nuôi móng có thể biểu hiện bằng việc móng bị tách làm đôi, làm 3, bề mặt móng sần, xước…

Loại nấm gây bệnh cho móng nữa là nấm Candida, chủ yếu gây nhiễm trùng móng tay, ít khi xảy ra ở móng chân. Loại nấm này thường gây viêm nhiễm sưng ở khu vực quanh viền móng hoặc phần gốc móng tay.

Nhận biết các triệu chứng của nấm móng

Hãy quan sát các dấu hiệu bất thường phát sinh ở móng tay, móng chân như dưới:  

• Móng tay, móng chân ở một ngón hay nhiều ngon có dấu hiệu dày lên bất thường
• Màu của móng đổi từ trắng hồng sang màu vàng nâu, thâm đen
• Móng dễ bị gãy, giòn, vỡ vụn hoặc rách xước
• Móng có thể bị biến dạng 
• Xuất hiện mảng tối màu dưới móng dự đoán là do một số mảnh móng bị vỡ vụn và tích tụ dưới móng tay 
• Móng có mùi hôi hoặc mùi khó chịu
• Bề mặt móng xuất hiện các sọc ngang dọc hay lằn nổi chìm bất thường, bề mặt móng có  vảy, mủn mềm như cám hoặc sần sùi, lốm đốm
• Hiện tượng móng bị bong tróc
• Một số người bị nhiễm trùng thì móng tay chân còn trở nên sưng đỏ, đau, tấy ngứa, thậm chí mưng mủ 

Đối tượng nào có nguy cơ mắc nấm móng tay, móng chân

Những người có các đặc điểm sau có thể làm tăng nguy cơ phát sinh nấm móng:

• Người lớn tuổi có móng yếu, mọc chậm, có tiếp xúc với nấm móng
• Người đổ mồ hôi tay chân nhiều
• Người có tiền sử gia đình mắc nấm móng
• Tay chân hoạt động khu vực chung ẩm ướt, nơi có sẵn nguồn lây nấm, tăng nguy cơ nhiễm nấm như hồ bơi, phòng tắm…
• Người đang có những vết thương nhỏ móng tay, móng chân hoặc các bệnh về da như vẩy nến, á sừng…
• Người mắc các bệnh dẫn tới biến chứng liên quan tới chân ta, móng như bệnh tiểu đường, bệnh mạch vành, các bệnh về tuần hoàn hay bệnh khiến hệ thống miễn dịch bị suy giảm

Nấm móng thường lây nhiễm qua con đường nào?

• Lây nhiễm nấm do dùng chung đồ dùng với người bệnh
• Lây nhiễm từ tiếp xúc trực tiếp với vùng móng bị nấm của người bệnh. 
• Gia đình, bạn bè, người quen hay gặp bị nấm móng
• Móng tay chân hay để trong môi trường ẩm ướt, không vệ sinh, tiếp xúc với nhiều đồ vật và người nhiễm nấm
• Bệnh nhân bị nhiễm nấm móng, nấm gây bệnh sẽ nhanh chóng lây lan ra các ngón khác trong bàn tay, bàn chân, thậm chí có thể lan sang một số bộ phận khác, sang người khác.

Các biến chứng khi tình trạng nấm móng không được điều trị đúng cách

+ Gây đau đớn và tổn thương vĩnh viễn cho móng của người bệnh. 

+ Móng bong tróc, nấm ngứa, sần sùi, bốc mùi, đổi sang màu vàng hay thâm đen, bật móng, mất thẩm mỹ khiến người bệnh mất tự tin

+ Biến chứng thành các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng khác, nấm ăn lan ra ngoài bàn chân nếu hệ thống miễn dịch của cơ thể giảm hoặc bị ức chế do dùng thuốc điều trị bệnh khác

+ Nếu người bệnh vừa bị nấm móng, vừa mắc tiểu đường kèm theo việc vận chuyển lưu thống máu và các chất tới chân tay, các bộ phận bị giảm, người bệnh còn có thể bị nhiễm trùng dưới da. 

Bệnh nấm móng gây mất thẩm mỹ và tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng

Cách thức chẩn đoán bệnh nấm móng

Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra móng tay và móng chân của người bệnh thông qua quán sát và lấy mẫu xét nghiệm. Một số mẫu vật test có thể được lấy từ móng tay chân bằng cách cạo các mảnh vụn, vảy, bụi mùn trắng đầu móng, da quanh khóe móng. Sau đó, mẫu này được gửi đến phòng thí nghiệm để xác định chính xác loại nấm gây bệnh.

Bệnh nhân sẽ kê khai tiền sử bệnh tật có sẵn của bản thân khác như vẩy nến, á sừng, tiểu đường... Khi xác định được nguyên nhân chính dẫn tới nấm móng, thậm chí tình trạng đã diễn tới thành nhiễm trùng thì mới có phác đồ điều trị hiệu quả cho từng bệnh nhân.

Gợi ý phương pháp điều trị nấm móng

Nhiễm nấm móng điều trị khó hay dễ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, thể trạng sức khỏe từng bệnh nhân và loại nấm nào gây ra bệnh. Quá trình điều trị có thể kéo dài vài tháng mới thấy hiệu quả. Một số người khi đã được chữa khỏi khả năng cao sẽ bị tái lại lặp lại.

Điều trị bằng toa thuốc chống nấm, tiêu diệt nấm thông qua đường uống kết hợp với bôi lên móng, vết nấm

Các phản hồi cho thất thuốc kháng nấm đường uống sẽ được ưu tiên do hiểu quả tốt, loại bỏ nhiễm trùng nhanh hơn so với khi bôi. Thuốc bôi còn giúp móng mới mọc không bị nhiễm nấm, từ từ thay thế phần móng cũ. Gợi ý một số loại phổ biến là terbinafine (Lamisil) và itraconazole (Sporanox). Lưu ý là người bệnh cần dùng thuốc kiên trì trong sáu tuần đến 12 tuần mới thấy tiến triển chứ sẽ không thấy kết quả sau ngày một ngày hai, cho đến khi móng mới mọc lại hoàn toàn. Người bệnh bôi thuốc và điều trị liên tục sau bốn tháng hoặc lâu hơn mới có thể loại bỏ hoàn toàn nấm và nhiễm trùng do nấm. Với người già trên 65 tuổi thì việc điều trị này chậm hơn, lâu hơn, khó khăn hơn.

Quan sát các dấu hiệu của bệnh nấm móng để kịp thời điều trị

Lưu ý khi điều trị bằng thuốc uống để trị nấm móng là có thể gây ra tác dụng phụ như phát ban da, tổn thương gan. Người bệnh cần xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra phản ứng của thuốc chống nấm ảnh hưởng tới cơ thể như thế nào. Thường thì bác sĩ sẽ không chỉ định thuốc uống chống nấm cho những người đang mắc bệnh gan, suy tim, sung huyết hoặc đang dùng một số loại thuốc điều trị khác.

Có thể điều trị bằng một loại sơn móng tay có thuốc điều trị chống nấm được gọi là ciclopirox (Penlac). Bệnh nhân quét lớp sơn lên móng tay bị nấm và vùng da xung quanh mỗi ngày. Việc này vừa giúp âm thầm loại bỏ tiêu diệt nấm, vừa ngăn ngừa nấm lây lan rộng hơn. Sau vài ngày, lau sạch các lớp thuốc trên móng bằng cồn và tiếp tục quét lớp mới. 

Bôi kem dưỡng móng. Mỗi ngày sau khi bệnh nhân ngâm móng hay rửa móng xong thì sẽ chà lớp kem dưỡng này lên khu vực bị nhiễm nấm. Những loại kem này sẽ phát huy hiệu quả tốt hơn nếu người bệnh ngâm mềm móng hay dũa móng mỏng. Khi đó thuốc dễ dàng đi qua bề mặt móng cứng đến nấm bên dưới. 

Trường hợp móng đã tổn thương biến dạng nặng do nấm thì bác sĩ có thể đề nghị loại bỏ chúng bằng phẫu thuật và bôi thuốc chống nấm trực tiếp vào vùng nhiễm nấm dưới móng. Nếu vết thương và cơ thể không đáp ứng với thuốc điều trị, rất có thể phải nghĩ tới việc loại bỏ hoàn toàn móng vĩnh viễn để ngăn chặn nhiễm trùng hay vết nấm nghiêm trọng hơn và đau đớn cho người bệnh.

Biện pháp đề phòng bệnh nấm móng

Mọi người hãy thực hiện một số thói quen sau đây để ngăn ngừa nấm móng:

• Thực hiện vệ sinh tay và chân thường xuyên đặc biệt là ngay sau khi chạm vào móng bị nhiễm nấm.
• Cắt móng tay ngắn gọn gàng, dũa mịn phẳng các góc cạn. 
• Nên khử trùng các dụng cụ cắt móng tay móng chân trước và sau mỗi lần sử dụng.
• Đi tất thấm mồ hôi chân và thay giặt, không sử dụng lại tất cũ sau khi đã đi
• Lựa chọn giày mềm, thoáng, làm bằng chất liệu thông thoáng dễ chịu
• Nên vứt bỏ giày cũ khi phát hiện mình bị nấm chân, khử trùng bằng bột chống nấm.
• Nên mang giày dép trong khu vực có nhiều vũng nước, trong khu vực hồ bơi và phòng thay đồ.
• Không nên sử dụng lạm dụng các loại sơn móng, không sơn chung với người khác

Các cách giúp phòng ngừa bệnh nấm móng

Một số câu hỏi thường gặp về nấm móng

Nấm móng có lây không?

Có. Nấm móng phát sinh do có loại nấm đặc biệt ăn mòn sinh sôi trên móng trong môi trường thích hợp. Phần lớn nguyên do là vì lây nhiễm từ người đã mắc bệnh hoặc từ môi trường có nấm như: tiếp xúc trực tiếp, đi chân đất, dùng chung đồ với người bệnh, đi giày thể thao lâu ngày ẩm ướt, thiếu vệ sinh… Vì vậy tốt nhất cần tự lưu ý để không bị nhiễm bệnh này.

Chữa nấm móng có khó không?

Thực tế là chữa nấm móng không khó mà tùy từng đối tượng thể trạng bệnh nhân mà quá trình này có kéo dài hay không, thuốc điều trị có đáp ứng tiêu diệt nấm hiệu quả hay không. Ở người cao tuổi, việc điều trị sẽ khó và lâu hơn do lưu thông khí huyết tới nuôi móng bị trì trệ. Còn thông thường, nếu tuân thủ lộ trình điều trị của bác sĩ thì tình trạng này có thể được cải thiện và khỏi bệnh sau 4 tháng tới 1 năm. Đáng tiếc là việc người bệnh tái mắc bệnh này rất cao nên lưu ý sau khi đã chữa khỏi thì cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa nấm móng quay trở lại.

Nấm móng không chỉ gây đau, khó chịu cho người bệnh mà còn phá hủy móng, tạo mùi hôi khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp và cuộc sống. Khi phát hiện các triệu chứng ở giai đoạn đầu, tức là chớm bị nhiễm nấm móng thì tốt nhất người bệnh nên tới gặp bác sĩ để chẩn đoán đúng chủng nấm gây bệnh, khi đó mới biết sử dụng thuốc gì để điều trị bôi uống tại nhà hiệu quả. Nếu cần giải đáp thắc mắc và xin lời khuyên đáng tin cậy, vui lòng liên hệ tới Bệnh viện Phương Đông để đặt lịch hẹn với các bác sĩ, chuyên gia chuyên ngành nhiều kinh nghiệm. Sự phục vụ tận tình và chuyên môn sâu của đội ngũ y bác sĩ y tá của bệnh viện nhất định không làm các bệnh nhân thất vọng.