Nang gan: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Bệnh nang gan là gì?

Nang gan là những tổn thương chứa dịch hình thành trong nhu mô gan, có thể là một hoặc nhiều khoang khác nhau. Phần lớn các trường hợp nang gan thường lành tính, không biểu hiện triệu chứng và được phát hiện tình cờ khi người bệnh thực hiện siêu âm, chụp CT hoặc MRI. 

Tuy nhiên, nếu nang phát triển lớn, kéo dài hoặc kèm biến chứng như nhiễm trùng, xuất huyết, vỡ nang hay chèn ép đường mật thì có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Bệnh nang gan là những tổn thương chứa dịch hình thành trong nhu mô gan

Các loại nang gan thường gặp

Nang gan đơn giản

Đây là thể nang gan phổ biến nhất, thường có thành mỏng, trơn nhẵn, bên trong chứa dịch trong suốt và không thông với hệ thống đường mật. Nguyên nhân chính xác chưa được xác định, song đa phần là do bẩm sinh, xuất phát từ các ống mật bất thường trong quá trình hình thành phôi thai. Kích thước nang có thể dao động từ vài milimet đến hàng chục centimet.

Gan đa nang

Gan đa nang hình thành khi nhiều ống mật bị tách rời và giãn nở, tạo thành nhiều nang trong gan. Cơ chế bệnh được cho là do rối loạn hoạt động của lông mao trong ống mật, khiến tế bào tăng sinh và hình thành u nang. 

Bệnh thường có tính chất di truyền, đặc biệt liên quan đến bệnh thận đa nang di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường (ADPKD), hoặc đôi khi chỉ giới hạn ở gan. Tình trạng này được xác định khi có ít nhất 20 nang xuất hiện trong gan và có liên quan đến đột biến gen PRKCSH hoặc SEC63.

U nang đường mật

U nang đường mật (BCA) là tổn thương phát triển chậm từ biểu mô ống mật. Cơ chế bệnh sinh chưa được xác định rõ, có thể do bất thường trong quá trình phát triển phôi thai hoặc các yếu tố thứ phát khác. 

Cấu trúc của BCA thường có nhiều vách ngăn, chứa dịch nhầy chiếm phần lớn hoặc dịch huyết thanh. Dù lành tính, song u nang đường mật cần được theo dõi kỹ do có khả năng tiến triển ác tính.

U nang đường mật là tổn thương ở biểu mô ống mật

U nang nhầy

U nang nhầy bao gồm hai dạng phổ biến là u nang đường mật (BCA) và ung thư biểu mô tuyến đường mật ác tính (BCAC). BCA có thể tiến triển thành BCAC với tỷ lệ 20 đến 30%. Loại u này thường có nhiều khoang, phát triển chậm, kích thước dao động từ 1,5 đến 35 cm, chủ yếu ở thùy gan phải. Dưới kính hiển vi, BCA có ba lớp cấu trúc gồm lớp collagen, lớp đệm và lớp biểu mô tiết nhầy.

Triệu chứng của bệnh nang gan

Hầu hết các trường hợp nang gan đơn giản không gây triệu chứng, chỉ khi kích thước tăng đáng kể (chiếm khoảng 15 đến 16% trường hợp) người bệnh mới cảm thấy khó chịu. Biểu hiện thường gặp gồm: 

• Đau âm ỉ vùng bụng trên
• Đầy hơi
• Buồn nôn, nôn
• Ăn nhanh no
• Khi thăm khám, bác sĩ có thể sờ thấy gan to hoặc khối bất thường vùng hạ sườn phải.

Phương pháp chẩn đoán nang gan

Chẩn đoán hình ảnh

• Siêu âm bụng: Là phương pháp đầu tay, an toàn và không xâm lấn, giúp phát hiện sớm và phân biệt nang gan đơn giản với các tổn thương phức tạp.
• Chụp CT: Giúp đánh giá chính xác kích thước, vị trí, đặc điểm của nang để lập kế hoạch điều trị.
• MRI, chụp động mạch gan, quét đồng vị phóng xạ: Hỗ trợ theo dõi tiến triển của bệnh, đánh giá thành phần dịch trong nang và tình trạng đường mật.

Mô học và chọc hút dịch

Dịch trong nang gan đơn giản thường vô trùng, có thể trong hoặc vàng nhạt. Nếu nhiễm trùng, dịch sẽ sẫm màu. Ở nang phức tạp, việc phát hiện nồng độ cao của kháng nguyên carcinoembryonic có thể gợi ý nguy cơ ung thư. 

Tuy nhiên, chọc hút không được khuyến cáo cho các trường hợp nghi ngờ ác tính do có thể làm lan tế bào ung thư. Sinh thiết mô học sau phẫu thuật vẫn là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định.

Chọc hút dịch giúp loại bỏ phần dịch ở trong mô gan

Xét nghiệm di truyền

Trong gan đa nang di truyền, bệnh có kiểu di truyền trội, tỷ lệ di truyền cho thế hệ sau lên tới 50%. Xét nghiệm gen thường được chỉ định khi người bệnh có tiền sử gia đình mắc bệnh gan đa nang hoặc thận đa nang.

Nang gan có nguy hiểm không?

Nang gan nhìn chung lành tính, song nếu kích thước lớn có thể gây biến chứng như vỡ nang, nhiễm trùng, xuất huyết hoặc tắc nghẽn đường mật. Trường hợp nang vỡ, người bệnh có thể đau bụng dữ dội, dễ bị nhầm với u nang đường mật hoặc ung thư biểu mô tuyến đường mật.

Nhiễm trùng nang gan có thể do vi khuẩn gram âm, với tỷ lệ tử vong lên tới 9% nếu không được điều trị kịp thời. Ngoài ra, vỡ nang Echinococcus có thể gây sốc phản vệ nguy hiểm tính mạng. Một số biến chứng hiếm gặp khác gồm tắc tĩnh mạch gan hoặc huyết khối tĩnh mạch chủ dưới.

Bệnh nang gan có lây không?

Bệnh được chia thành hai nhóm:

• Nang gan không do nhiễm trùng: Gồm nang bẩm sinh, nang do chấn thương hoặc tân sinh, hoàn toàn không lây.
• Nang gan do nhiễm trùng: Do ký sinh trùng hoặc vi khuẩn gây ra, ví dụ như nang sán hoặc u nang Echinococcus, có thể lây truyền qua đường tiêu hóa nếu ăn thực phẩm hoặc uống nước nhiễm trứng ký sinh trùng.

Phương pháp điều trị bệnh

Phác đồ điều trị phụ thuộc vào loại nang và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe:

Nang gan đơn giản

Nếu không triệu chứng, người bệnh chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm từ 3 đến 12 tháng. Trường hợp nang lớn, gây đau hoặc nghi ngờ ác tính, bác sĩ có thể chỉ định chọc hút dịch kết hợp tiêm chất gây xơ hóa, dẫn lưu hoặc phẫu thuật cắt bỏ phần gan chứa nang.

Gan đa nang

Mục tiêu điều trị là giảm thể tích gan và cải thiện triệu chứng. Bệnh nhân có thể được sử dụng thuốc ức chế somatostatin, Sirolimus hoặc thuốc đối kháng thụ thể Vasopressin-2. Với nang lớn trên 5cm gây khó chịu, có thể thực hiện hút dịch kết hợp xơ hóa hoặc phẫu thuật nội soi cắt bỏ phần gan tổn thương.

Bác sĩ có thể chỉ định can thiệp phẫu thuật tùy thuộc vào tình trạng bệnh

U nang nhầy tân sinh

Vì là tổn thương tiền ác tính, BCA cần được phẫu thuật triệt để, đảm bảo bờ cắt rộng trên 2 cm để ngăn ngừa tái phát hoặc chuyển dạng ác tính. Hút dịch định kỳ không được khuyến khích do nguy cơ di căn cao.

Chế độ ăn uống và chăm sóc cho người mắc bệnh

Người bệnh nên duy trì lối sống lành mạnh và ăn uống khoa học nhằm hỗ trợ chức năng gan và ngăn bệnh tiến triển:

• Hạn chế dùng thực phẩm chứa nhiều protein động vật và muối.
• Tránh đồ uống có caffeine và rượu bia.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên.
• Ngưng hút thuốc lá.
• Không tự ý dùng thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm hoặc estrogen mà không có chỉ định của bác sĩ.

Bệnh nang gan đa phần là lành tính, song vẫn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nếu không được phát hiện và theo dõi kịp thời. Khám sức khỏe định kỳ và thực hiện siêu âm gan giúp phát hiện sớm các bất thường. Khi có triệu chứng nghi ngờ, người bệnh cần đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, bảo vệ sức khỏe gan và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về nang gan. Nếu Quý khách có bất kỳ câu hỏi hoặc có nhu cầu thăm khác và điều trị có thể liên hệ BVĐK Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.