Ngộ độc rượu và cách xử trí khẩn cấp bạn nên biết

Biểu hiện của tình trạng ngộ độc rượu 

Ngộ độc rượu là tình trạng cơ thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng do nạp vào lượng lớn rượu trong thời gian ngắn, hoặc do uống phải rượu kém chất lượng có chứa cồn công nghiệp methanol. Đây là tình trạng cấp cứu y tế nguy hiểm, có thể dẫn đến rối loạn thần kinh, suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không xử trí kịp thời.

Biểu hiện điển hình của tình trạng ngộ độc rượu 

Nguyên nhân gây ngộ độc rượu

Mức độ ngộ độc phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Lượng rượu tiêu thụ (ít hay nhiều).
• Loại rượu sử dụng (rượu thật, rượu giả, rượu pha methanol).
• Nguyên liệu và quy trình sản xuất rượu.
• Cơ địa và khả năng dung nạp rượu của từng người.

Rượu Ethanol và biểu hiện ngộ độc

Ethanol (C₂H₅OH) hay còn gọi là rượu etylic, là thành phần chính trong các loại đồ uống có cồn. Khi uống quá nhiều ethanol, nồng độ cồn trong máu tăng cao, gây rối loạn hoạt động của hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng quan trọng như hô hấp, nhịp tim, huyết áp và điều hòa thân nhiệt.

Các biểu hiện ngộ độc ethanol thường dựa trên nồng độ cồn trong máu:

• Mức độ I (20–50 mg/dL): Rối loạn thần kinh nhẹ, nói nhiều, cảm xúc thất thường, buồn nôn, nôn.
• Mức độ II (50–100 mg/dL): Khả năng nhận thức giảm, nói lộn xộn, thị giác và thính giác kém.
• Mức độ III (100–200 mg/dL): Hoa mắt, nhìn đôi, đi loạng choạng, dễ mất kiểm soát hành vi, có thể trở nên hung hăng.
• Mức độ IV (200–400 mg/dL): Ức chế thần kinh nặng, hạ huyết áp, da xanh nhợt, mất ý thức, đại tiểu tiện không tự chủ, nguy cơ hôn mê.
• Mức độ V (>400 mg/dL): Nguy kịch, ngừng thở, trụy tim mạch, co giật, nguy cơ tử vong rất cao nếu không được cấp cứu ngay.

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp biến chứng nặng như: nôn ra máu do xuất huyết tiêu hóa, suy thận cấp, hạ đường huyết, rối loạn điện giải.

Ngộ độc rượu Methanol – nguy hiểm gấp nhiều lần

Methanol (còn gọi là rượu metylic) thường được sử dụng trong công nghiệp hóa chất, không dùng cho thực phẩm. Một số cơ sở sản xuất rượu kém chất lượng có thể trộn methanol nhằm giảm chi phí. Đây là loại cồn cực độc vì chuyển hóa chậm và khó đào thải, gây tổn thương nghiêm trọng đến não và mắt.

Biểu hiện ngộ độc methanol thường nặng nề và nguy hiểm hơn ethanol, bao gồm:

• Da tái xanh, lạnh, đặc biệt ở môi và đầu ngón tay.
• Phản ứng chậm chạp, lú lẫn, đi lại loạng choạng.
• Hạ thân nhiệt, thở chậm hoặc thở bất thường.
• Rối loạn nhịp tim, khó thở.
• Co giật, nôn ói dữ dội, thậm chí ngạt thở và tử vong.

Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ ngộ độc rượu, cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức để được cấp cứu kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Cách xử trí khẩn cấp bệnh nhân bị ngộ độc rượu 

Sơ cứu sai cách có thể khiến cho nguy hiểm tới tính mạng người bệnh

Khi phát hiện một người có dấu hiệu ngộ độc rượu, việc sơ cứu kịp thời và đúng cách có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là các bước xử trí khẩn cấp bạn cần thực hiện:

• Giữ tư thế an toàn cho bệnh nhân: Nên để người bệnh ngồi thẳng. Nếu cần nằm, hãy kê gối sao cho đầu và vai cao hơn thân để hạn chế nguy cơ sặc. Trường hợp bệnh nhân bất tỉnh, có nhiều đờm dãi hoặc khò khè, nên đặt nằm nghiêng sang một bên để tránh hít phải chất nôn. Nếu cần kích thích nôn để loại bỏ rượu trong dạ dày, hãy thực hiện cẩn thận để tránh gây sặc.
• Bổ sung nước kịp thời: Cho bệnh nhân uống nhiều nước ấm để bù nước, đặc biệt sau khi nôn. Việc này giúp làm loãng nồng độ cồn trong máu và thúc đẩy quá trình đào thải qua thận. Với trường hợp nhẹ, có thể cho uống thêm nước gừng, nước chanh hoặc nước cam để hỗ trợ giải độc.
• Giữ ấm cơ thể: Người bị ngộ độc rượu dễ hạ thân nhiệt, vì vậy cần đắp chăn hoặc mặc thêm quần áo để giữ ấm, nhất là khi ở môi trường lạnh.
• Theo dõi ý thức liên tục: Nói chuyện, trấn an để bệnh nhân hợp tác và hạn chế kích động. Đồng thời, cần quan sát sát sao các biểu hiện ý thức để kịp thời nhận biết khi tình trạng chuyển biến nặng.
• Gọi cấp cứu ngay lập tức: Đây là bước quan trọng nhất. Dù tình trạng có vẻ nhẹ, bệnh nhân vẫn cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí chuyên sâu và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, hôn mê hoặc tử vong.

Xử trí ngộ độc rượu tại chỗ chỉ mang tính hỗ trợ ban đầu, không thể thay thế điều trị y tế chuyên nghiệp. Vì vậy, việc liên hệ cấp cứu càng sớm càng quyết định đến sự an toàn tính mạng của bệnh nhân.

Xem thêm: 

• Uống rượu bia thế nào cho đúng cách?
• Dị ứng bia rượu có nguy hiểm không?

Một số lưu ý cần tránh khi sơ cứu người bị ngộ độc rượu 

Một số lưu ý quan trọng cần tránh để đảm bảo an toàn cho nạn nhân

Khi xử trí tình huống ngộ độc rượu, ngoài việc hỗ trợ cấp cứu kịp thời, người thân cần đặc biệt lưu ý một số hành động tuyệt đối không nên làm để tránh khiến tình trạng trở nên nguy hiểm hơn:

• Không cho bệnh nhân tắm nước lạnh: Nhiệt độ cơ thể có thể hạ xuống đột ngột, làm tăng nguy cơ hạ thân nhiệt và thậm chí dẫn tới đột quỵ, tử vong.
• Tránh cho ăn thức ăn cứng hoặc lạnh: Những loại thực phẩm này dễ gây nôn ói, sặc đường thở và làm tăng mức độ nguy hiểm.
• Không để bệnh nhân nằm ngửa: Trong trường hợp nôn, người bệnh rất dễ bị sặc chất nôn dẫn đến suy hô hấp hoặc ngạt thở.
• Không để bệnh nhân ngủ li bì: Nhiều người lầm tưởng ngủ sẽ giúp “giải rượu”, nhưng thực tế rượu vẫn tiếp tục được hấp thu vào máu, làm tình trạng ngộ độc nặng hơn. Người bệnh cần được theo dõi sát sao.
• Không cho tự lái xe hoặc di chuyển: Rượu khiến phản xạ chậm lại, mất khả năng giữ thăng bằng, dễ gây té ngã hoặc tai nạn giao thông.
• Không tự ý dùng thuốc giảm đau đầu: Các loại thuốc này khi kết hợp với rượu có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hoá.
• Không cho uống thuốc chống nôn: Việc ngăn cản phản xạ nôn sẽ giữ lại độc chất trong dạ dày, buộc gan phải làm việc quá tải để xử lý, về lâu dài dễ gây tổn thương gan.

Trong trường hợp người bệnh tỉnh táo, có thể cho ăn cháo loãng, dễ tiêu hóa để tránh hạ đường huyết. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được xử trí đúng cách và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Kết luận

Ngộ độc rượu không chỉ gây ra những biến chứng nặng nề cho sức khỏe mà còn có thể cướp đi sinh mạng nếu xử trí chậm trễ hoặc sai cách. Việc nhận biết sớm triệu chứng, sơ cứu đúng phương pháp và nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế là yếu tố then chốt quyết định khả năng hồi phục. Để phòng tránh, bạn nên uống rượu có chừng mực, nói không với rượu kém chất lượng và trang bị cho mình kiến thức xử trí ngộ độc rượu cơ bản.