Ngủ dậy bị đau cổ không quay được nguyên nhân là gì? Cải thiện như thế nào?

Tại sao ngủ dậy bị đau cổ không quay được?

Cột sống cổ đóng vai trò nâng đỡ và giúp đầu xoay chuyển linh hoạt. Khi vùng cổ bị tổn thương, co cơ hoặc chịu áp lực quá mức, người bệnh sẽ cảm thấy đau, cứng và khó cử động đầu đặc biệt rõ vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất khiến bạn rơi vào tình huống “ngủ dậy bị đau cổ không quay được”.

Ngủ sai tư thế

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây đau cổ vào buổi sáng. Khi bạn nằm sấp, gối đầu sang một bên quá lâu hoặc giữ nguyên một tư thế suốt đêm, các cơ và dây chằng vùng cổ bị kéo căng, đồng thời mạch máu bị chèn ép.

Sự lưu thông máu kém khiến oxy không đủ cung cấp cho cơ, dẫn đến tích tụ axit lactic - hoạt chất gây cảm giác đau mỏi. Ngoài ra, nếu trong khi ngủ bạn trở mình đột ngột hoặc xoay cổ mạnh, cơ cổ cũng có thể bị tổn thương nhẹ, gây đau khi thức dậy.

Ngủ dậy bị đau cổ có thể là do ngủ sai tư thế

Gối kê đầu

Chiếc gối bạn dùng mỗi đêm có ảnh hưởng trực tiếp đến tư thế cột sống cổ. Cụ thể, nếu nằm gối quá cao khiến cổ bị gập lại, làm tăng áp lực lên đốt sống và đĩa đệm. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến thoái hoá đốt sống cổ với biểu hiện ban đầu là cứng cổ, đau vai gáy khi ngủ dậy.

Trong khi đó, gối quá thấp hoặc không dùng gối khiến cổ ưỡn ra sau, dây chằng bị kéo căng, gây căng tức, đau nhức vùng cổ. Tư thế nằm cùng chiều cao gối không phù hợp là nguyên nhân khiến nhiều người đau cổ mạn tính mỗi sáng mà không hề biết lý do.

Cổ bị chấn thương trước đó

Đôi khi, nguyên nhân không nằm ở giấc ngủ mà ở những chấn thương cổ nhẹ xảy ra trước đó, ví dụ như va chạm, tập luyện thể thao hoặc ngồi sai tư thế lâu ngày.

Các chấn thương này có thể chưa gây đau ngay lập tức, nhưng sau vài ngày, khi cơ và dây chằng cổ bắt đầu viêm, sưng nhẹ, bạn sẽ cảm nhận rõ rệt cơn đau. Cảm giác này đặc biệt rõ ràng là khi bạn vừa thức giấc, cổ khó xoay hoặc cứng đờ.

Thoái hoá khớp cổ

Cột sống cổ gồm 7 đốt (C1 – C7), trong đó C5, C6 và C7 thường bị thoái hoá nhiều nhất. Khi đó, sụn khớp và đĩa đệm bị bào mòn, xơ cứng, gây chèn ép dây thần kinh, khiến cổ đau và cứng.

Thoái hoá khớp cổ không chỉ gặp ở người lớn tuổi mà ngày càng phổ biến ở người trẻ. Đặc biệt là nhân viên văn phòng, người làm việc lâu với máy tính, thường cúi đầu sử dụng điện thoại. Triệu chứng điển hình bao gồm:

• Đau cổ sau khi ngủ dậy.
• Cơn đau lan ra vai, cánh tay, kèm cảm giác tê hoặc ngứa ran ở bàn tay, cánh tay.
• Nghe tiếng “lạo xạo” khi xoay cổ.

Nếu không điều trị sớm, tình trạng có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm cổ hoặc chèn ép rễ thần kinh.

Các khớp ở cổ bị thoái hoá có thể dẫn đến các cơn đau cổ này

Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Mỗi đốt sống cổ được ngăn cách bởi một đĩa đệm có cấu tạo gồm bao xơ bên ngoài và nhân nhầy bên trong. Khi bao xơ bị rách, nhân nhầy thoát ra ngoài chèn ép dây thần kinh, gây ra cơn đau nhói, cứng cổ.

Người bị thoát vị đĩa đệm cổ thường có cảm giác

• Đau vùng cổ, vai, gáy, lan xuống cánh tay.
• Khó xoay đầu hoặc cúi ngửa cổ.
• Có cảm giác tê, yếu ở tay hoặc ngón tay.

Cơn đau thường rõ nhất vào buổi sáng, khi cơ và dây thần kinh chưa kịp giãn ra sau giấc ngủ dài.

Gai đốt sống cổ

Gai đốt sống cổ là phần xương thừa mọc ra từ các đốt sống do quá trình thoái hoá hoặc lắng đọng canxi. Những mỏm xương này có thể chèn vào dây thần kinh cổ, gây cảm giác đau nhức, tê bì, cứng cổ, đặc biệt sau khi nằm ngủ sai tư thế.

Đây là nguyên nhân thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, hoặc ở người làm việc nhiều với máy tính, cúi đầu lâu.

Các nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân trên, tình trạng ngủ dậy bị đau cổ không quay được có thể xuất phát từ các vấn đề sức khoẻ như:

• Đau xơ cơ (Fibromyalgia) gây đau lan tỏa toàn thân, đặc biệt vùng cổ – vai – gáy.
• Căng cơ do stress khiến bệnh nhân căng thẳng kéo dài khiến các cơ cổ co cứng.
• Ngồi sai tư thế trong thời gian dài có xu hướng làm tăng áp lực lên cột sống cổ.
• Viêm màng não tuy hiếm gặp, nhưng nếu đau cứng cổ đi kèm sốt, buồn nôn, cần đi khám ngay.

Ngồi làm việc sai tư thế lâu ngày sẽ khiến người bệnh không xoay cổ được

Cách xử lý khi ngủ dậy bị đau cổ không quay được

Tình trạng đau cổ khi ngủ dậy đa phần là tổn thương cơ học nhẹ và có thể cải thiện sau vài ngày nếu xử lý đúng cách. Dưới đây là các biện pháp giúp bạn giảm đau nhanh, phục hồi vận động cổ an toàn mà bạn có thể tham khảo để thực hiện tại nhà.

Cho cổ nghỉ ngơi

Ngay khi cảm thấy cổ đau, cứng, bạn nên ngưng mọi vận động mạnh và cho cổ được thư giãn. Khi đó, bạn có thể tham khảo các gợi ý dưới đây:

• Nằm nghỉ ở tư thế thoải mái, kê đầu bằng gối có độ cao vừa phải (8–12 cm).
• Tránh xoay cổ đột ngột hoặc cố gắng vặn cổ để “giãn cơ” vì dễ làm tổn thương thêm.
• Có thể nằm ngửa hoặc nằm nghiêng nhẹ sang bên không đau để giảm áp lực lên vùng bị tổn thương.

Massage cổ

Xoa bóp nhẹ nhàng vùng cổ – vai – gáy giúp thư giãn cơ, giảm đau và tăng tuần hoàn máu. Cách thực hiện rất đơn giản:

• Dùng các đầu ngón tay xoa tròn quanh vùng cổ, vai, gáy trong 3–5 phút.
• Có thể dùng dầu massage chuyên dụng, tránh dầu nóng hoặc rượu thuốc vì có thể gây bỏng rát, xuất huyết cơ.

Massage giúp giảm nhanh cảm giác đau cứng, đồng thời phòng tránh đau cổ tái phát do cơ co cứng kéo dài.

Hãy tập các bài massage cổ

Thực hiện bài tập cổ

Khi cơn đau giảm bớt, bạn có thể tập các động tác giãn cơ cổ nhẹ nhàng để cải thiện độ linh hoạt. Bạn có thể thử tập một số bài tập đơn giản như sau:

• Nghiêng đầu sang trái – phải: Giữ mỗi bên 5 giây, lặp lại 5–10 lần.
• Cúi và ngửa cổ nhẹ nhàng, tránh quá tầm.
• Xoay cổ theo vòng tròn nhỏ, chậm rãi, không gắng sức.

Các bài tập này nên thực hiện hàng ngày, đặc biệt với người làm việc văn phòng hoặc thường xuyên cúi đầu dùng điện thoại.

Chườm nóng, lạnh

Tuỳ nguyên nhân gây đau, bạn có thể lựa chọn chườm lạnh hoặc chườm nóng để giảm đau nhanh chóng.

• Chườm lạnh: Dùng khăn lạnh hoặc túi đá bọc vải chườm lên vùng cổ 15–20 phút nếu có dấu hiệu sưng viêm.
• Chườm nóng: Nếu cổ chỉ căng cứng, không sưng, hãy dùng túi chườm ấm hoặc khăn ấm đắp lên vùng cổ trong 15–20 phút.

Dùng thuốc giảm đau

Nếu cơn đau cổ gây khó chịu nhiều, bạn có thể dùng một số thuốc giảm đau không kê đơn như Paracetamol hoặc nhóm thuốc chống viêm NSAID (Ibuprofen, Naproxen).

Tuy nhiên, cần tuân thủ đúng liều lượng theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ. Không nên lạm dụng thuốc vì có thể gây hại cho gan, thận, dạ dày.

Trường hợp cơn đau kéo dài trên 3 ngày, kèm tê tay, yếu vai hoặc đau lan xuống cánh tay, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp hoặc Thần kinh cột sống để được chẩn đoán chính xác.

Có thể nói, tình trạng ngủ dậy bị đau cổ không quay được có thể chỉ là hậu quả của ngủ sai tư thế hoặc dùng gối không phù hợp, nhưng đôi khi cũng là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý cột sống cổ như thoái hóa, thoát vị đĩa đệm hoặc gai đốt sống.

Nếu cơn đau kéo dài, lan xuống vai, tay hoặc kèm theo tê bì, bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp sớm để được kiểm tra và điều trị đúng cách.