Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA)

TIA là gì?

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là tình trạng giảm tưới máu não tạm thời, gây ra các triệu chứng thần kinh khởi phát đột ngột, hồi phục hoàn toàn trong thời gian ngắn (thường < 1 giờ, tối đa < 24 giờ) và không để lại di chứng rõ ràng.

TIA không phải bệnh nhẹ mà là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não sắp xảy ra.

Vì sao TIA nguy hiểm?

10–15% bệnh nhân TIA sẽ bị đột quỵ thật trong vòng 3 tháng.

Nguy cơ cao nhất trong 48 giờ đầu.

TIA là thời điểm vàng để can thiệp phòng đột quỵ

Dấu hiệu nhận biết TIA

Các triệu chứng xuất hiện đột ngột, kéo dài vài phút đến < 1 giờ:

• Yếu hoặc tê mặt – tay – chân một bên
• Nói khó, nói ngọng, không hiểu lời nói
• Mờ mắt hoặc mất thị lực một bên
• Chóng mặt, mất thăng bằng, đi loạng choạng
• Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân:

• Xơ vữa động mạch, đặc biệt động mạch cảnh
• Huyết khối hoặc tắc mạch từ tim (rung nhĩ)
• Hẹp động mạch não
• Rối loạn đông máu

Yếu tố nguy cơ:

• Tăng huyết áp
• Đái tháo đường
• Rối loạn mỡ máu
• Rung nhĩ, bệnh tim
• Hút thuốc lá, béo phì, ít vận động
• Tuổi cao, tiền sử đột quỵ hoặc TIA

Chẩn đoán TIA

TIA là chẩn đoán lâm sàng nhưng cần tìm nguyên nhân để phòng đột quỵ:

• Đánh giá triệu chứng và thời gian khởi phát
• Thang điểm ABCD²
• MRI não (DWI) hoặc CT não
• Siêu âm Doppler động mạch cảnh
• CT/MR mạch não
• Điện tim, Holter ECG
• Xét nghiệm đường huyết, lipid, đông máu

Điều trị TIA – Phòng đột quỵ là mục tiêu chính

• Thuốc kháng kết tập tiểu cầu: Aspirin hoặc Clopidogrel
• Thuốc chống đông nếu có rung nhĩ
• Kiểm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu
• Điều trị hẹp động mạch cảnh khi có chỉ định

Người bệnh cần làm gì sau TIA?

• Đi khám chuyên khoa thần kinh hoặc đột quỵ ngay
• Tuân thủ điều trị
• Bỏ thuốc lá
• Ăn nhạt, giảm mỡ
• Tập thể dục phù hợp

Khi nào cần đi cấp cứu ngay?

• Yếu liệt tay chân
• Nói khó
• Méo miệng
• Mất thị lực

Triệu chứng cơn thiếu máu não chỉ kéo dài vài phút

Thông điệp dành cho người bệnh

TIA không phải “thoáng qua là xong”.

TIA là tiếng chuông cảnh báo đột quỵ. Không được chủ quan cần can thiệp điều trị thuốc và thay đổi lối sống sớm nhất.

Tài liệu tham khảo:

Bộ Y tế Việt Nam – Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đột quỵ não.

Hội Thần kinh – Đột quỵ Việt Nam.

AHA/ASA.

ESO.