Độ pH trong dạ dày là yếu tố cốt lõi giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru và bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn có hại. Tuy nhiên, khi pH dạ dày thay đổi quá cao hoặc quá thấp, có thể dẫn đến tình trạng đầy hơi, ợ chua đến viêm loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa mãn tính. pH dạ dày thay đổi có thể đến từ thói quen ăn uống, căng thẳng kéo dài hoặc lạm dụng thuốc. Điều quan trọng là nhận diện sớm thời điểm xảy ra sự mất cân bằng này để ngăn chặn kịp thời các biến chứng như viêm loét, trào ngược, thậm chí ung thư dạ dày.
Chỉ số pH dạ dày là gì?
Chỉ số pH dạ dày là sự kết hợp của axit hydrochloric (HCI) và enzim pepsin, những yếu tố nội tạng có sự hiện diện của HCL, pH dạ dày. Chỉ số của nồng độ pH dạ dày có thể thay đổi theo từng thời điểm khác nhau, nhận biết sự khác biệt rõ nhất là vào lúc ăn uống và khi nghỉ ngơi.
Khi chúng ta ăn uống, dạ dày sẽ tiết ra các loại enzym để hỗ trợ cho quá trình tiêu hoá, đồng thời làm thay đổi chỉ số pH trong dạ dày. Một bữa ăn chứa nhiều protein, chỉ số pH có thể chỉ còn ở mức 1 hoặc 2. Sau khi hoàn thành quá trình tiêu hoá, dạ dày sẽ trở lại trạng thái nghỉ ngơi, nồng độ axit cũng sẽ tăng.
Mỗi ngày, trung bình dạ dày sẽ tiết ra khoảng 1,5 lít dịch. Trong dịch chứa enzyme tiêu hoá, nước, chất nhầy. Có khoảng 160 triệu HCI trong mỗi lít dịch được dạ dày tiết ra, nồng độ pH thường đạt mức 1-2.
Điều kiện tối ưu của enzym trong đường tiêu hoá
Ở một người khỏe mạnh, mức độ axit trong dịch vị dạ dày, thường dao động trong khoảng 1.6 đến 2.4. Đây là môi trường axit mạnh, chủ yếu được duy trì bởi axit hydrochloric do tế bào viền của niêm mạc dạ dày tiết ra. Chỉ số pH này đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn, giúp hoạt hóa enzym pepsin để phân giải protein, đồng thời tạo điều kiện tiêu diệt vi khuẩn và nấm men xâm nhập qua đường miệng.
Nguyên nhân dẫn đến chỉ số pH dạ dày không ổn định
Những nguyên nhân phổ biến dẫn đến pH dạ dày không ổn định, cụ thể như:
- Ăn uống không khoa học: Thường xuyên ăn đồ cay nóng, nhiều gia vị hoặc thức ăn chế biến sẵn. Ngoài ra việc ăn uống không đúng giờ, ăn quá nhanh hoặc quá no cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến làm rối loạn nhịp sinh học của hệ tiêu hoá
- Căng thẳng, stress kéo dài khiến cho hệ thần kinh giao cảm gia tăng hoạt động, kích thích sản xuất quá nhiều axit trong dạ dày;
- Do hút thuốc lá bởi trong thuốc lá chứa nicotine có ảnh hưởng tiêu cực đến cơ vòng thực quản dưới, làm cho chức năng ngăn axit dạ dày trào ngược bị suy yếu;
- Sử dụng đồ uống có cồn như rượu bia;
- Thừa cân và béo phì;
- Mất ngủ, rối loạn giấc ngủ khiến nhịp sinh học bị gián đoạn, ảnh hưởng đến hoạt động đường ruột;
- Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H.pylori) - là loại vi khuẩn sống trong niêm mạc dạ dày, có khả năng gây ra nhiều bệnh lý tiêu hoá nghiêm trọng.
Dấu hiệu cơ thể cảnh báo pH dạ dày đang bất ổn
pH dạ dày đang bất ổn thường bao gồm cảm giác ợ chua, đầy bụng và khó tiêu
Khi chỉ số pH dạ dày mất cân bằng, có thể gây ra nhiều rối loạn:
- pH quá thấp (tăng axit): thường gặp ở người mắc viêm loét dạ dày tá tràng, hội chứng Zollinger-Ellison, hoặc người lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs). Axit tăng cao gây tổn thương niêm mạc, dẫn tới đau dạ dày, buồn nôn, trào ngược.
- pH cao (thiếu axit): hay gặp ở người cao tuổi, người dùng thuốc kháng axit kéo dài hoặc mắc viêm teo dạ dày. Tình trạng này làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất, đặc biệt là vitamin B12, sắt, canxi, đồng thời tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột.
Đo pH dạ dày thường được thực hiện bằng các phương pháp như nội soi sinh thiết, đo pH 24 giờ qua ống thông, hoặc sử dụng máy pH-metry hiện đại để theo dõi liên tục.
Xem thêm:
Cách kiểm soát và cân bằng pH dạ dày hiệu quả
Việc cân bằng độ pH dạ dày ổn định là điều vô cùng quan trọng cho sức khỏe hệ tiêu hoá và phòng ngừa bệnh tật. Sự bất ổn định về độ axit dạ dày, dù cao hay thấp đều có thể dẫn đến nhiều khó chịu về tiêu hoá và các vấn đề nghiêm trọng. Dưới đây là một số cách kiểm soát cũng như cân bằng độ pH dạ dày hiệu quả.
Trường hợp pH dạ dày thấp
- Bổ sung các loại rau lên men như kim chi, dưa cải bắp;
- Bổ sung thêm kẽm từ bí ngô, thịt gà và các chế phẩm từ sữa lên men như phô mai, sữa chua;
- Hạn chế ăn vặt, tránh đi ngủ luôn sau khi ăn;
- Không vừa ăn vừa uống nước lạnh;
- Ăn chậm, nhai kỹ trước khi nuốt để giảm áp lực tiêu hoá cho dạ dày;
- Luôn giữ cho tinh thần thoải mái, vui vẻ. Kiểm soát stress, căng thẳng.
Trường hợp pH dạ dày cao
- Sử dụng các loại thuốc giảm tiết axit dạ dày;
- Ăn uống khoa học, lành mạnh;
- Nghỉ ngơi đúng giờ, không nên ăn quá no trước khi ngủ;
- Hạn chế tiêu thụ những món ăn có tính cay nóng, đồ uống có ga và rượu bia;
- Không được hút thuốc lá;
- Nghỉ ngơi đủ giấc, không thức khuya;
- Mỗi sáng nên uống một ly nước ấm để làm sạch đường ruột và đào thải độc tố;
- Ưu tiên các thực phẩm giúp giảm axit dạ dày như ớt chuông, ngũ cốc, tỏi, dưa hấu, thịt gia cầm.
Kiểm soát và cân bằng pH dạ dày hiệu quả bao gồm việc điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và sử dụng các biện pháp tự nhiên
Ngoài ra, người bệnh có thể tham khảo một số loại thuốc giảm kiểm soát axit dạ dày. Tuy nhiên, trước khi sử dụng thuốc cần phải có sự tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Câu hỏi thường gặp
- pH dạ dày khi đói là bao nhiêu?
Khi đói, độ pH trung bình của dạ dày là 1,7. Khi ăn, độ pH dạ dày tăng lên trong khoảng thời gian ngắn đến giá trị đỉnh trung bình là 6,7, sau đó giảm dần trở lại với trạng thái đói trong khoảng thời gian chưa đầy 2 giờ.
- pH dạ dày bình thường bao nhiêu?
Chỉ số pH dạ dày được coi là bình thường sẽ trong khoảng 1.6 đến 2.4. Tuy nhiên, chỉ số này có thể sẽ thay đổi theo từng thời điểm khác nhau.
- Khi nào nên đi khám chỉ số pH dạ dày?
Nếu nhận thấy có những dấu hiệu bất thường như đầy hơi kéo dài, khó tiêu, ăn uống gặp khó khăn thì bạn nên đi thăm khám bác sĩ sớm để được kiểm tra và đánh giá chỉ số pH dạ dày.
Để được tư vấn chính xác về trường hợp cụ thể của bạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Nếu quý khách hàng có các thắc mắc nào khác cần giải đáp thì đừng ngần ngại để lại thông tin tại phần Đặt lịch khám hoặc bấm máy gọi tới Hotline 1900 1806 của BVĐK Phương Đông để được hỗ trợ.
Kết luận
Thay đổi pH dạ dày không chỉ là một chỉ số sinh học đơn thuần mà còn là tín hiệu quan trọng cảnh báo tình trạng sức khỏe tiêu hóa. Việc chủ động lắng nghe, thăm khám và điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt sẽ giúp bạn cân bằng lại pH dạ dày, ngăn ngừa các rối loạn tiêu hóa mãn tính và nâng cao chất lượng sống. Đừng đợi đến khi hệ tiêu hóa “lên tiếng” quá mạnh, hãy hành động ngay từ những dấu hiệu nhỏ nhất.
