Rát cổ họng: Nguyên nhân, cách khắc phục và chăm sóc

Nguyên nhân gây rát cổ họng

Rát cổ họng là cảm giác không hiếm gặp, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính. Để cải thiện triệu chứng, bệnh nhân cần chủ động thăm khám xác định nguyên nhân, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng các cơ van cuối thực quản không thể đóng kín, khiến axit từ dạ dày chảy ngược lên cổ họng và thực quản. Tình trạng này khiến bệnh nhân cảm nhận được từng cơn đau rát họng cũng như vùng ngực phía sau xương ức.

Trào ngược dạ dày thực quản là nguyên nhân hàng đầu khiến cổ họng bị rát

Ợ chua cũng là triệu chứng điển hình của chứng trào ngực, bệnh nhân cảm nhận rõ vị đắng ở miệng và cổ họng. Không riêng người bệnh, người khỏe mạnh bình thường cũng gặp hiện tượng nhưng hiếm, không thường xuyên.

Chảy dịch mũi

Theo hoạt động sinh lý của mũi xoang, dịch tiết thông thường sẽ chảy về phía sau mũi và đi xuống dạ dày qua họng. Tuy nhiên số lượng dịch dừng ở mức vừa phải, tương đối mỏng nên không gây cảm giác cổ họng nóng rát.

Ngược lại với bệnh nhân bị viêm xoang, dịch tiết được sản xuất nhiều và đặc, khi di chuyển xuống họng sẽ mang theo vi khuẩn gây loạt hệ lụy. Cổ họng đau rát là một trong số đó, có thể kèm theo tình trạng nóng rát hoặc vướng nghẹn.

Viêm họng

Viêm họng phần lớn xảy ra do virus, tương đối lành tính nên không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên nếu tác nhân gây ra là liên cầu khuẩn nhóm A, bệnh nhân có thể sốt cao, phát ban, mệt mỏi.

Xem thêm: Giải đáp: Viêm họng cấp không nên ăn gì? Nên kiêng gì?

Rát họng là một trong những triệu chứng của bệnh viêm họng

Trong trường hợp diễn tiến nặng, tình trạng rát họng có thể khiến bệnh nhân nuốt đồ ăn, thức uống, nước bọt khó khăn. Cơn đau có thể lan rộng, gây buốt lên tai.

Cảm lạnh khiến đau rát vòm họng

Rát cổ họng là một trong những triệu chứng phổ biến khi người bệnh bị cảm lạnh. Bệnh xảy ra do nhiễm virus, gây loạt tình trạng khó chịu như mệt mỏi, khó chịu.

Cảm cúm còn được gọi là cảm thường do không quá nguy hiểm, ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân. Loạt triệu chứng khó chịu có thể thuyên giảm trong 7 - 10 ngày nếu được chăm sóc tích cực.

Xem thêm: Bị cảm lạnh nên làm gì để nhanh khỏi bệnh?

Cảm cúm

Cảm cúm xảy ra do virus cúm, triệu chứng ban đầu thường giống với cảm lạnh nhưng mức độ nguy hiểm được đánh giá cao hơn. Sau khi virus xâm nhập thành công vào cơ thể không chỉ gây ho rát cổ họng, bệnh nhân có thể đối diện với những biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp.

Giai đoạn tiến triển cảm cúm khiến họng người bệnh đau rát

Bạch cầu đơn nhân

Bệnh bạch cầu đơn nhân là bệnh truyền nhiễm do virus Epstein-Barr gây ra, dễ dàng lây nhiễm qua các giọt bắn. Trong khoảng 4 - 6 tuần kể từ khi virus xâm nhập, bệnh nhân sẽ xuất hiện các triệu chứng khó chịu ở cổ họng như sưng nề, đau rát, nóng.

Áp xe quanh amidan

Áp xe quanh amidan là tình trạng các tổ chức quanh bộ phận này bị viêm, hóa mủ khiến cổ họng sưng đỏ, đau không thể nuốt được. Bệnh không được điều trị kịp thời có thể gây sưng amidan, làm nghẹn đường thở, bệnh nhân gặp khó khăn với hoạt động thông thường như há miệng.

Hội chứng miệng bỏng rát

Chứng miệng bỏng rát khiến bệnh nhân xuất hiện cảm giác như miệng bị bỏng trong cổ họng và miệng. Triệu chứng có thể xuất hiện trên toàn khoang miệng hoặc chỉ ở vùng cổ họng.

Cảm giác đau rát cổ họng do hội chứng miệng bỏng rát

Bệnh xảy ra do các vấn đề liên quan về dây thần kinh cảm giác, chứng khô miệng. Dựa theo biểu hiện lâm sàng rất khó để xác định hướng điều trị, bệnh nhân cần được can thiệp y tế chuyên sâu.

Ung thư

Rát cổ họng có thể đang cảnh báo bạn bị ung thư thực quản, ung thư hạ họng nên tuyệt đối không được chủ quan. Thông thường đau rát do viêm nhiễm sẽ thuyên giảm sau 1 - 2 tuần điều trị, trong khi đó khối u gây cơn đau dữ dội và kéo dài.

Khắc phục đau rát họng

Đau rát vòm họng tác động tiêu cực đến đời sống cá nhân, bệnh nhân có thể làm dịu các cơn đau với các biện pháp dưới đây:

• Hàng ngày đều đặn súc miệng với nước muối ấm pha loãng hoặc nước muối sinh lý. Trung bình mỗi lần súc miệng khoảng 10 - 15 giây, nhổ ra ngoài và tuyệt đối không nuốt.
• Bệnh nhân cũng có thể tham khảo sử dụng một số viêm ngậm đau họng không kê đơn ở các hiệu thuốc trên toàn quốc.
• Trong điều kiện độ ẩm không khí thấp nên sử dụng thêm máy phun sương, hạn chế tình trạng khô, đau họng.
• Có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen và paracetamol.
• Bổ sung nước cho cơ thể, trung bình 2 lít/ngày, ưu tiên nước lọc, sữa, nước trái cây,... bổ sung vitamin và khoáng chất.

Những cách khắc phục tình trạng rát họng đơn giản tại nhà

Đau rát vòm họng cần kiêng gì?

Người bệnh có biểu hiện rát cổ họng cần tránh tiêu thụ thực phẩm giàu tính axit, khô cứng, nhiều cạnh làm kích ứng cổ họng khi nhai nuốt. Ví dụ như:

• Các loại trái cây, nước ép trái cây có múi như bưởi, chanh, cam.
• Các loại quả mọng như mâm xôi, dâu tây, việt quất.
• Rau củ quả có tính chua, giàu axit như cà chua.
• Đồ ăn giòn, cứng như các loại hạt, bánh quy giòn.
• Đồ uống chứa caffein, ethanol như cà phê, rượu, bia, trà.

Biểu hiện nguy hiểm cần khám bác sĩ

Đau rát họng thường tự thuyên giảm sau vài ngày, không diễn tiến nguy hiểm. Nếu bệnh khởi phát kèm theo các triệu chứng khó chịu khác, kéo dài hơn 1 tuần hoặc hơn cần kiểm tra y tế chuyên sâu:

• Sốt cao trên 38 độ C.
• Nước bọt hoặc đờm lẫn máu.
• Há miệng gặp khó khăn, nuốt khó.
• Khó thở.
• Amidan có mủ.
• Phát ban.
• Ở cổ hình thành khối u.
• Khàn tiếng trên 2 tuần.

Những triệu chứng nguy hiểm đi kèm rát họng cần thăm khám bác sĩ ngay lập tức

Rát cổ họng là triệu chứng của nhiều bệnh lý cũng như thói quen sinh hoạt thiếu khoa học. Bệnh nhân cần nhận biết đúng nguyên nhân, từ đó có biện pháp can thiệp điều trị kịp thời, ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm.