Tìm hiểu về siêu âm tim gắng sức: Chỉ định và quy trình

Siêu âm tim gắng sức là gì?

Siêu âm tim gắng sức là một phương pháp thăm dò cận lâm sàng giúp bác sĩ đánh giá hoạt động của tim qua bài kiểm tra gắng sức với mục đích kích thích môi trường căng thẳng trong tim. 

Qua cách này, bác sĩ sẽ so sánh được hình ảnh của tim trước và sau khi gắng sức, từ đó xác định được sự thay đổi hoặc bất kỳ những dấu hiệu bất thường xảy ra ở tim. 

Kết quả của phương pháp siêu âm tim này giúp bác sĩ chẩn đoán một số bệnh lý tim mạch như: Bệnh động mạch vành, bệnh van tim, tắc nghẽn đối với người mắc cơ tim phì đại,... Ngoài ra, thông qua quá trình siêu âm tim bác sĩ cũng có thể đánh giá được hiệu quả của phương pháp điều trị và có hướng thay đổi nếu cần. 

Siêu âm tim gắng sức là một phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng các bệnh lý tim mạch

Hình thức siêu âm tim gắng sức thường được ứng dụng

Hiện nay, có hai hình thức siêu âm gắng sức thường được ứng dụng bao gồm: SIêu âm gắng sức bằng xe đạp và siêu âm gắng sức bằng thuốc Dobutamine.  

Siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp

Siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp là bài kiểm tra người bệnh đạp xe với tốc độ khác nhau, thường sẽ tăng dần sau mỗi 3 phút. Bài tập sẽ dừng lại khi đạt tần số tim đích, lúc này bác sĩ sẽ kết luận kết quả của phương pháp chẩn đoán này. Đồng thời, bài tập sẽ dừng lại nếu người bệnh không thể tiếp tục gắng sức. 

Qua phương pháp siêu âm tim này được thực hiện để đánh giá tim bao gồm: Siêu âm tim, điện tâm đồ và được thực hiện trên giường đặc biệt gắn bàn đạp. Dựa vào kết quả thu được, bác sĩ chẩn đoán bệnh tim đang ở giai đoạn nào hoặc sự tiến triển của bệnh. 

Trong quá trình thực hiện, người bệnh được yêu cầu nằm ngửa và đạp bàn đạp trên giường. Bác sĩ sẽ yêu cầu đạp càng lâu càng tốt và cách hoạt động của tim trong quá trình của tim để phát hiện các triệu chứng của bệnh mạch vành hay không. 

Ngoài ra, trắc nghiệm cũng có thể đánh giá các tình trạng khác như phát hiện tắc nghẽn khi gắng sức ở người bệnh cơ tim phì đại, hoặc khả năng gắng sức của người bệnh sau tái thông động mạch vành như đặt stent/phẫu thuật bắc cầu mạch vành,... 

Siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp

Siêu âm tim gắng sức Dobutamine

Siêu âm tim gắng sức Dobutamine thường được sử dụng khi người bệnh không thể đạp xe. Bác sĩ sẽ đặt đường truyền thuốc Dobutamin qua đường tĩnh mạch, thuốc khiến tim đập nhanh hơn, tương tự tập tập gắng sức. Tim của người bệnh sẽ đập nhanh và mạnh hơn sau khi sử dụng thuốc. Khi nhịp tim tăng cao, bác sĩ sẽ đồng thời siêu âm tim và đo điện tim để quan sát tim hoạt động. 

Phương pháp này có độ chính xác cao, bác sĩ sẽ xác định được tim hoạt động như thế nào khi gắng sức. Dựa vào đó mà xác định được triệu chứng của tim và có phương án điều trị phù hợp. 

Khi sử dụng thuốc Dobutamine, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như: Đau ngực, khó thở, hồi hộp, chóng mặt, tăng hoặc giảm huyết áp,... Tuy nhiên, tình trạng này sẽ giảm khi ngừng truyền thuốc. 

Chỉ định và chống chỉ định 

Mặc dù phương pháp này được ứng dụng khá phổ biến tuy nhiên không phải đối tượng nào cũng có thể thực hiện. Một số trường hợp được chỉ định và chống chỉ định thực hiện siêu âm gắng sức bao gồm: 

Trường hợp chỉ định thực hiện 

Siêu âm tim có thể được chỉ định trong một số trường hợp sau:

• Đánh giá triệu chứng của bệnh tim mạch: Thường được chỉ định để đánh giá chức năng tim khi hoạt động, từ đó xác định nguyên nhân và có chẩn đoán chính xác. 
• Đánh giá nguy cơ bệnh tim mạch: Người bệnh có yếu tố nguy cơ như hút thuốc, tiểu đường, huyết áp cao, có tiền sử gia đình,... được chỉ định để đánh giá chức năng tim và xác định nguy cơ bệnh tim mạch. 
• Đánh giá hiệu quả điều trị: Được chỉ định để đánh giá hiệu quả trong quá trình điều trị tim mạch, từ đó có hướng điều trị tiếp theo. 
• Đánh giá tình trạng sức khỏe trước khi tập thể dục: Được thực hiện để đánh giá khả năng của tim để đáp ứng với hoạt động thể dục và xác định các giới hạn an toàn khi luyện tập. 

Các trường hợp chỉ định thực hiện siêu âm gắng sức

Các trường hợp chống chỉ định

Một số trường hợp chống chỉ định siêu âm gắng sức bao gồm:

• Người bệnh dị ứng với thuốc chứa dipyridamole hoặc dobutamine sẽ không được chỉ định siêu âm tim. 
• Người bệnh bị suy tim nặng, hội chứng giảm áp đột ngột hoặc suy tim cấp
• Người bệnh mắc các bệnh lý phổi nặng. 
• Người bệnh có tiền sử bệnh động mạch vành nặng, bệnh động mạch vành không ổn định hoặc đã trả qua phẫu thuật tạo bắc cầu động mạch vành trong 3 tháng trước đó. 
• Người bệnh có tiền sử loạn nhịp nặng và đang sử dụng thuốc chống loạn nhịp.

Xem thêm: 

• Nguyên nhân, chẩn đoán, phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa động mạch vành
  
• Bệnh van tim là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh
  

Quy trình siêu âm tim gắng sức

Siêu âm gắng sức được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau dựa vào tình trạng sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là quy trình siêu âm gắng sức qua hai hình thức thường được áp dụng. 

Siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp

Siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp có thể hiểu là người bệnh đạp xe tại chỗ để nhịp tim tăng đều đến mức mục tiêu. 

Trước khi thực hiện, người bệnh cần lưu ý: 

• Nghỉ ngơi và nhịn ăn khoảng 2 giờ để tránh khó chịu khi vận động. 
• Không sử dụng chất kích thích hoặc thuốc vì có thể thay đổi nhịp tim trước vài giờ khi siêu âm. 
• Lựa chọn quần áo thoải mái, dễ vận động trong quá trình thực hiện.

Quy trình thực hiện siêu âm tim bao gồm: 

• Bác sĩ đo nhịp tim và huyết áp của người bệnh ở trạng thái nghỉ ngơi. 
• Người bệnh đạp xe tại chỗ, tăng dần sau 3 phút để kích thích nhịp tim tăng. 
• Trong quá trình vận động, bác sĩ sẽ theo dõi nhịp tim và huyết áp của người bệnh. Nhịp tim khi đạt mục tiêu hoặc xuất hiện triệu chứng bất thường, người bệnh sẽ ngừng vận động. 
• Khi bài tập kết thúc, bác sĩ sẽ siêu âm tim để ghi lại hình ảnh tim ở trạng thái kích thích. Hình ảnh thu được sẽ so sánh với hình ảnh siêu âm ban đầu để quan sát sự thay đổi, đồng thời phát hiện biến đổi của chức năng co bóp, khả năng bơm máu và các bất thường khác. 

Quy trình siêu âm tim gắng sức bằng xe đạp

Siêu âm tim gắng sức bằng Dobutamine

Hình thức này thường được chỉ định với người bệnh không thể thực hiện bài tập xe đạp. Thuốc Dobutamine sẽ kích thích tim hoạt động mạnh tương tự khi cơ thể đang gắng sức.  

Trước khi tiến hành siêu âm tim gắng sức bằng Dobutamine, người bệnh cần nhịn ăn và dừng sử dụng thuốc và chất kích thích. 

Quy trình siêu âm tim sẽ diễn ra như sau: 

• Bác sĩ sẽ đo nhịp tim, huyết áp và các chỉ số sinh hiệu khác của người bệnh ở trạng thái nghỉ ngơi. 
• Bệnh nhân được tiêm thuốc Dobutamine để tăng nhịp tim và sức co bóp của tim. 
• Nhịp tim tăng dần khi thuốc phát huy công dụng. Bác sĩ sẽ theo dõi nhịp tim, huyết áp, các triệu chứng của người bệnh để không xảy ra phản ứng phụ quá mạnh hoặc nguy hiểm cho người bệnh. 
• Nhịp tim đạt mức mục tiêu, bác sĩ sẽ siêu âm để ghi lại hình ảnh hoạt động của tim khi gắng sức. Bác sĩ sẽ đối chiếu với hình ảnh ban đầu, từ đó đánh giá được khả năng hoạt động của tim và các dấu hiệu của bệnh lý tim mạch. 
• Bác sĩ sẽ ngừng truyền thuốc và theo dõi người bệnh đến khi chỉ số trở về bình thường. 

Quy trình siêu âm tim gắng sức bằng Dobutamine

Siêu âm tim gắng sức là phương pháp chẩn đoán hình ảnh nhằm đánh giá chức năng tim khi hoạt động ở cường độ cao. Kỹ thuật này giúp phát hiện sớm các bệnh lý tim mạch mà siêu âm tim lúc nghỉ có thể bỏ sót. Người bệnh sẽ được siêu âm tim trước, trong và sau khi gắng sức (bằng tập thể lực hoặc dùng thuốc). 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về phương pháp chẩn đoán siêu âm tim gắng sức. Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh có thể liên hệ Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.