Bệnh sốt mò: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh

Tổng quan về bệnh sốt mò

Bệnh sốt mò hay sốt do ấu trùng mò là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do Orientalis tsutsugamushi (một loại vi khuẩn thuộc họ Rickettsia và lây sang người thông qua ấu trùng mò thuộc họ Trombicula. Các loại ấu trùng mò thường ký sinh qua vật chủ trung gian là loại động vật gặm nhấm như chuột, chim, bọ,... 

Phần lớn các ca mắc bệnh tập trung ở các nước châu Á, tại Việt Nam, bệnh này thường xuất hiện vào thời điểm bước vào mùa mưa và nóng. Bệnh thường diễn ra ở miền Bắc từ tháng 5 đến tháng 10 và quanh năm tại miền Nam, tuy nhiên đỉnh điểm vẫn vào khoảng mùa mưa. 

Sốt mò có thể tạo ra những ổ dịch nhỏ, nằm rải rác ở nơi có nhiều bụi rậm và ẩm ướt như bìa rừng, cánh rừng mới khai hoang, nương rẫy,... Bất kỳ đối tượng nào đều có thể có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là những đối tượng lao động trong ngành lâm nghiệp và nông nghiệp. 

Người bệnh đã từng mắc bệnh sốt mò, cơ thể sẽ sản sinh ra miễn dịch tế bào và dịch thể với chủng khuẩn gây bệnh lâu dài, tuy nhiên kháng thể chỉ giúp miễn dịch với chủng khác trong tạm thời. Chính vì thế, bệnh nhân có thể tái nhiễm sau vài tháng bệnh gây ra một chủng vi khuẩn khác khi tình trạng bệnh ở thể nhẹ hoặc không xuất hiện triệu chứng. 

Với người bệnh sốt mò, nếu không được can thiệp điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nhanh gây ra những triệu chứng nặng, thậm chí dẫn đến tử vong. 

Sốt do ấu trùng mò là bệnh truyền nhiễm cấp tính

Những triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh

Vi khuẩn Orientia tsutsugamushi sẽ xâm nhập vào cơ thể người qua những vết loét trên cơ thể và tấn công vào hệ bạch huyết gây ra chứng viêm hạch tại vết thương, sau đó dẫn đến viêm hạch toàn thân và vi khuẩn theo mạch máu gây viêm nội mạc mạch máu toàn thân. Cuối cùng, người bệnh có thể xảy ra tình trạng viêm nhiễm ở các cơ quan trong cơ thể. 

Tình trạng của bệnh nhân còn phụ thuộc nhiều vào điều kiện phát triển của bệnh như đặc điểm môi trường cư trú, độc tính của chủng vi khuẩn và sức đề kháng của người bệnh. 

Ở thể thông thường điển hình, sốt mò có các triệu chứng theo từng giai đoạn phát triển bệnh như: 

Giai đoạn ủ bệnh

Ở giai đoạn ủ bệnh thường kéo dài khoảng 8- 12 ngày. Bệnh phát triển sớm nhất trong sau khoảng 6 ngày và dài nhất là khoảng 21 ngày. 

Giai đoạn khởi phát

Tại vùng da bị mò đốt có thể xuất hiện vết phỏng nước có kích thước bằng hạt đậu trong vòng một ngày sau khi bị đốt. Mặc dù vậy, người bệnh sẽ không có cảm giác về vết đốt vì chúng không gây ra tình trạng đau, rát hay ngứa. Người bệnh chỉ có thể phát hiện khi vết phỏng đã chuyển thành vết loét và có dấu hiệu sốt cao khi vào giai đoạn toàn phát. 

Trên cơ thể xuất hiện các vết phỏng nước

Giai đoạn toàn phát

Ở giai đoạn này, người bệnh bắt đầu phát triển các triệu chứng nhiễm trùng, nhiễm độc nặng. Trong 1-2 ngày đầu tiên, người bệnh có thể có triệu chứng sốt nhẹ, sau đó sốt cao khoảng 40 độ C liên tục hoặc sốt cao đột ngột giống các triệu chứng của sốt rét. Tình trạng sốt cao kéo dài khoảng 15-20 ngày ở dạng từng cơn hoặc dai dẳng. Nếu không được chăm sóc điều trị kịp thời thì cơ thể và mạch thường bị phân ly giống bệnh thương hàn. 

Bên cạnh đó, người bệnh có thể gặp những triệu chứng khác như đau nhức vùng đầu, đau vùng hốc mắt, mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt,... 

Ngoài ra, người bệnh sốt mò có thể gặp các hội chứng khác như:

• Hội chứng vết loét - hạch - phát ban 
• Hội chứng tim mạch
• Hội chứng hô hấp

Phương pháp chẩn đoán sốt mò

Phương pháp chẩn đoán bệnh sốt mò chỉ dựa trên các dấu hiệu lâm sàng thường không đủ độ chính xác, bởi vì các biểu hiện của bệnh có thể trùng lặp với nhiều bệnh lý khác. Vì vậy, để xác định đúng bệnh và đưa ra phương án điều trị phù hợp, bác sĩ cần tiến hành các xét nghiệm chuyên sâu cũng như loại trừ khả năng mắc các bệnh khác có triệu chứng tương tự.

Một số kỹ thuật cận lâm sàng thường được chỉ định bao gồm: 

• Xét nghiệm tổng phân tích máu
• Chụp X-quang vùng ngực
• Đánh giá chức năng gan và thận
• Siêu âm ổ bụng để kiểm tra xem có tình trạng lách to, tràn dịch màng phổi hay dịch ổ bụng hay không,...

Trong quá trình chẩn đoán, bác sĩ cũng cần phân biệt sốt mò với những bệnh sau:

• Thương hàn: Đây là bệnh có các triệu chứng gần giống như sốt mò như sốt kéo dài, gan và lách to. Tuy nhiên, điểm khác biệt là bệnh nhân thương hàn thường gặp các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón hoặc chướng bụng.
• Các bệnh do arbovirus gây ra: Các bệnh truyền nhiễm cấp tính này thường khiến người bệnh sốt, mệt mỏi, phát ban trên da – tương tự như sốt mò. Tuy nhiên, bệnh nhân thường không có dấu hiệu gan hoặc lách to, và hiếm khi tổn thương đồng thời nhiều cơ quan. Bệnh thường tự khỏi sau 5 đến 7 ngày mà không cần điều trị tích cực.
• Nhiễm trùng huyết: Đây cũng là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây sốt và tổn thương đa cơ quan giống như sốt mò. Tuy nhiên, điểm phân biệt là người bị nhiễm trùng huyết thường không xuất hiện ban xuất huyết trên da hay có biểu hiện tràn dịch màng. Việc chẩn đoán sẽ cần xét nghiệm máu chi tiết và cấy máu để tìm ra vi khuẩn gây bệnh.
• Sốt rét: Người mắc sốt rét cũng biểu hiện sốt và ớn lạnh tương tự như sốt mò. Để phân biệt, cần khai thác tiền sử dịch tễ như việc từng đi đến vùng có dịch sốt rét, đồng thời làm xét nghiệm lam máu để tìm ký sinh trùng sốt rét.

Bác sĩ chỉ định thực hiện các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh chính xác

Sốt mò được điều trị như thế nào?

Sốt mò là bệnh có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và tuân thủ đúng phác đồ điều trị. Phương pháp điều trị chủ yếu là sử dụng kháng sinh, dưới dạng thuốc uống hoặc thuốc tiêm tùy theo tình trạng bệnh. 

Thời gian điều trị thường kéo dài từ 7 đến 15 ngày. Bên cạnh việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh nên chú trọng bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, nghỉ ngơi hợp lý để hỗ trợ phục hồi sức khỏe và tăng cường sức đề kháng.

Xem thêm:

• Bệnh sốt rét: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị
  

Biện pháp phòng ngừa bệnh sốt mò

Hiện tại, chưa có vắc xin phòng ngừa đặc hiệu đối với bệnh sốt mò. Do đó, việc chủ động phòng bệnh là yếu tố chính giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh. Một số biện pháp dự phòng nên áp dụng gồm:

• Thường xuyên vệ sinh nơi ở, phát quang bụi rậm, không để cây cối, cỏ dại mọc um tùm quanh khu vực sinh sống.
• Tích cực tiêu diệt chuột và các loài gặm nhấm, đây là vật chủ trung gian mang mầm bệnh.
• Quần áo cần được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời, không để ở nơi ẩm thấp để tránh ấu trùng mò bám vào.
• Khi đi vào rừng, khu vực có nhiều cây cối rậm rạp, cần mặc trang phục dài tay, đội mũ, đeo găng tay, ủng, sử dụng thuốc chống côn trùng. Sau khi trở về, nên thay quần áo và tắm rửa sạch sẽ ngay.

Chủ động phòng tránh bằng cách xây dựng không gian sống thoáng mát, sạch sẽ

Sốt mò là bệnh truyền nhiễm có nguồn gốc từ vết cắn của ấu trùng mò, không lây từ người sang người. Việc chủ động phòng bệnh thông qua giữ gìn vệ sinh môi trường sống, tiêu diệt côn trùng, không nằm hoặc để quần áo ở nơi ẩm thấp là cách hiệu quả để ngăn ngừa bệnh.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng những thông tin chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh sốt mò và cách phòng tránh. Ngay khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ, hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là địa chỉ uy tín với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và hệ thống thiết bị y tế hiện đại, sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong việc bảo vệ sức khỏe. Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ nhanh chóng.