Sùi mào gà giai đoạn đầu: Điều trị càng sớm càng ít biến chứng

Khái quát về bệnh sùi mào gà ở giai đoạn đầu 

Sùi mào gà (hay còn gọi là mụn cóc sinh dục) là một bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus Human Papillomavirus (HPV) gây ra, chủ yếu là các chủng HPV loại 6 và 11. Ở giai đoạn đầu, bệnh thường chưa biểu hiện rõ ràng về mặt lâm sàng, nhưng quá trình lây nhiễm và tiến triển âm thầm đã bắt đầu ngay sau khi virus xâm nhập vào cơ thể.

Những mụn cóc sinh dục này có hình dạng giống như mào gà hoặc bông súp lơ 

Nguyên nhân chính gây ra sùi mào gà là do quan hệ tình dục không an toàn với người đã nhiễm HPV, kể cả khi không có biểu hiện bệnh lý rõ ràng. Ngoài ra, HPV cũng có thể lây qua tiếp xúc da – da trực tiếp với vùng da nhiễm virus, đặc biệt là niêm mạc sinh dục, hậu môn hoặc miệng. Trong một số trường hợp hiếm hơn, sùi mào gà cũng có thể lây truyền qua việc dùng chung đồ dùng cá nhân như đồ lót, khăn tắm, hoặc dụng cụ y tế không được khử trùng đúng cách.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xác nhận rằng, trên 80% người trưởng thành hoạt động tình dục sẽ nhiễm ít nhất một loại HPV vào một thời điểm nào đó trong đời. Tuy nhiên, không phải ai nhiễm HPV cũng phát triển thành sùi mào gà, vì hệ miễn dịch có thể tự loại bỏ vi rút trong nhiều trường hợp.

Nhận biết các biểu hiện sùi mào gà giai đoạn đầu theo từng vị trí 

Giai đoạn đầu bệnh sùi mào gà thường chưa có biểu hiện rõ rệt. Tuy nhiên, bạn có thể quan sát tình trạng bệnh thông qua các dấu hiệu dưới đây: 

Sùi mào gà ở môi giai đoạn đầu

Tại vùng môi – đặc biệt là mép môi, niêm mạc bên trong môi hoặc quanh miệng có xuất hiện những mụn nhỏ, mềm, màu hồng nhạt hoặc trắng, có kích thước từ 1–2 mm. Những tổn thương này không gây đau, không ngứa, không loét và thường mọc đơn lẻ hoặc rải rác. Sau vài ngày, nếu không điều trị, chúng sẽ phát triển thành từng cụm nhỏ giống như súp lơ hoặc mào gà, bề mặt sần sùi và ẩm ướt. Đây chính là đặc điểm phân biệt với các nốt nhiệt miệng hay mụn viêm thông thường.

Ngoài ra, một số người có thể cảm thấy khó chịu nhẹ khi ăn uống, nhất là khi dùng thức ăn cay, nóng hoặc có tính axit, do các tổn thương dễ bị kích ứng. Vùng môi có thể sưng nhẹ, đôi khi kèm theo tăng tiết nước bọt hoặc hôi miệng nếu tổn thương lan rộng vào khoang miệng.

Sùi mào gà ở họng giai đoạn đầu

Ở giai đoạn khởi phát, người bệnh có thể cảm nhận một số dấu hiệu nhẹ như:

• Cảm giác vướng, ngứa rát nhẹ hoặc khô họng kéo dài không rõ nguyên nhân, đặc biệt khi nuốt nước bọt hay ăn uống.
• Xuất hiện những nốt nhỏ màu trắng, hồng nhạt hoặc xám, có thể mọc đơn lẻ hoặc rải rác tại vùng amidan, vòm họng, mặt trong má hoặc gốc lưỡi. Những nốt này thường không gây đau, không loét, và bề mặt có xu hướng mềm, sùi nhẹ như mào gà hoặc súp lơ nhỏ.
• Một số người có thể thấy hơi thở có mùi hôi nhẹ, đau họng nhẹ khi nuốt nhưng không sốt, không viêm tấy điển hình như trong nhiễm trùng do vi khuẩn.

Dù những biểu hiện này không đặc trưng, nhưng nếu kéo dài trên 2 tuần và không đáp ứng với điều trị viêm họng thông thường, người bệnh nên được nội soi họng để kiểm tra cụ thể.

Sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn đầu 

Dấu hiệu của sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn đầu thường rất âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với các tình trạng viêm niêm mạc miệng thông thường như nhiệt miệng hoặc viêm loét do chấn thương.

Khi bắt đầu xuất hiện triệu chứng, bệnh nhân có thể cảm thấy ngứa nhẹ hoặc rát thoáng qua ở lưỡi, đặc biệt là mặt dưới hoặc hai bên rìa lưỡi. Sau đó, các mụn thịt nhỏ màu trắng hồng hoặc hơi đỏ bắt đầu nổi lên, kích thước ban đầu chỉ khoảng 1–2 mm, bề mặt nhẵn, mềm, không đau và thường không gây chảy máu. Chúng có thể mọc riêng lẻ hoặc rải rác, dễ bị bỏ qua nếu không quan sát kỹ. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy vướng víu nhẹ khi ăn uống hoặc đánh răng, nhưng đa phần vẫn chưa đủ gây khó chịu nên thường không tìm đến cơ sở y tế ngay.

Dấu hiệu đặc trưng quan trọng nhất ở giai đoạn đầu là sự xuất hiện bất thường của các nốt sùi không đau, không loét, phát triển âm thầm. Khác với viêm loét miệng do nhiệt, những nốt này không tự biến mất sau vài ngày mà tiếp tục tồn tại, thậm chí phát triển lớn hơn theo thời gian nếu không được điều trị.

Sùi mào gà ở mắt giai đoạn đầu 

Dù hiếm gặp, sùi mào gà ở mắt là một bệnh lý đang được ghi nhận nhiều hơn do xu hướng tăng của nhiễm HPV ở vùng da niêm mạc không sinh dục.

Ở giai đoạn đầu, các dấu hiệu thường không rầm rộ và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý lành tính ở mắt. Một số biểu hiện đặc trưng có thể kể đến:

• Xuất hiện các nốt sùi nhỏ màu hồng nhạt hoặc trắng, mềm, có thể đơn lẻ hoặc mọc thành chùm quanh mí mắt, bờ mi hoặc khóe mắt. Những nốt này có thể trơn láng hoặc xù xì, không đau nhưng gây cảm giác cộm hoặc khó chịu nhẹ.
• Một số trường hợp có thể thấy kết mạc bị kích ứng nhẹ, chảy nước mắt nhiều hơn bình thường, mắt dễ đỏ khi tiếp xúc với ánh sáng, bụi hoặc mỹ phẩm.
• Các tổn thương giai đoạn đầu thường không gây đau, không ngứa, nên bệnh nhân thường bỏ qua hoặc nhầm lẫn với mụn thịt, mụn kê, hoặc lẹo mắt.
• Về mô học, tổn thương sùi ở mắt do HPV thường là u nhú lành tính, tuy nhiên nếu nhiễm phải chủng HPV nguy cơ cao (typ 16, 18) thì có thể tiềm ẩn nguy cơ tiến triển thành tổn thương tiền ung thư.

Sùi mào gà giai đoạn đầu có nguy hiểm không? 

CÓ. Mặc dù các triệu chứng ban đầu thường nhẹ, không gây đau hay ngứa rát. Tuy nhiên, sùi mào gà giai đoạn đầu lại là giai đoạn có tính lây truyền rất cao và mang theo nhiều nguy cơ tiềm ẩn về lâu dài nếu không được điều trị sớm.

Các nốt sùi nhỏ và không đau nhưng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như ung thư cổ tử cung ở phụ nữ và ung thư dương vật ở nam giới

Trước hết, người bệnh ở giai đoạn đầu thường khó nhận biết do các u nhú có kích thước nhỏ, dễ bị nhầm lẫn với mụn cóc sinh dục, viêm nang lông hoặc nốt nhiệt miệng. Điều này khiến thời gian phát hiện và can thiệp y tế bị trì hoãn, làm tăng nguy cơ lây nhiễm chéo cho bạn tình hoặc người tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt là trong quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ.

Về mặt y học, các chủng HPV gây sùi mào gà thường thuộc loại nguy cơ thấp (type 6 và 11). Tuy nhiên, việc đồng nhiễm hoặc không điều trị dứt điểm có thể khiến các tổn thương lan rộng, tái phát nhiều lần và gây ra các biến chứng như: viêm loét niêm mạc, nhiễm trùng thứ phát, ảnh hưởng tâm lý và chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, trong một số trường hợp hiếm gặp, nếu nhiễm phải chủng HPV nguy cơ cao (như type 16, 18), bệnh có thể tiến triển thành loạn sản tế bào hoặc ung thư cổ tử cung, dương vật, hậu môn và vòm họng về sau.

Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí JAMA Oncology năm 2020 cũng cho thấy, 50–60% các ca ung thư hậu môn – sinh dục có liên quan đến nhiễm HPV kéo dài không được điều trị, ngay cả khi bệnh khởi phát từ những tổn thương sùi mào gà rất nhỏ và không đau ở giai đoạn đầu.

Tham khảo:

• Thời gian ủ bệnh của sùi mào gà là bao lâu? Cách nhận biết?
• Phân biệt hạt ngọc dương và sùi mào gà: Triệu chứng và cách điều trị 

Sùi mào gà giai đoạn đầu có tự khỏi được không?

Câu trả lời là KHÔNG. 

Hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu dành cho bệnh nhân bị sùi mào gà, do đó, khi bị mắc bệnh, người bệnh có thể phải chịu đựng hậu quả của bệnh suốt đời cho dù có xuất hiện triệu chứng hay không. Đặc biệt, giai đoạn đầu của sùi mào gà hoặc thời gian ủ bệnh thường không có triệu chứng, khiến người bệnh chủ quan hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý khác, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm cho đối phương cao. 

Nhiều người đưa ra ý kiến cho rằng bệnh có thể tự khỏi ở giai đoạn đầu, nhưng thực tế không phải vậy. Các biện pháp điều trị hiện nay chỉ giúp kiểm soát triệu chứng và loại bỏ tổn thương do bệnh gây ra. Nếu không giữ vệ sinh hoặc không phát hiện bệnh kịp thời, tình trạng bệnh có thể tiến triển thành mãn tính, gây ra những biến chứng nghiêm trọng như lở loét hoặc chảy máu. 

Cách chữa sùi mào gà giai đoạn đầu thế nào?

Để chữa sùi mào gà giai đoạn đầu, cần điều trị triệt để nguyên nhân gây bệnh. Do chưa có phương pháp hoặc loại thuốc nào thể giải quyết tận gốc được vấn đề này nên hầu hết các cách được bác sĩ ứng dụng chỉ có thể hỗ trợ giải quyết các triệu chứng khó chịu và gây mất thẩm mỹ do bệnh gây ra. Cụ thể: 

Điều trị nội khoa 

Điều trị nội khoa giai đoạn đầu bệnh sùi mào gà thường áp dụng khi tổn thương còn nhẹ, khu trú và chưa xâm lấn sâu. Các thuốc được dùng chủ yếu là thuốc bôi tại chỗ, giúp tiêu diệt tế bào nhiễm virus hoặc kích thích hệ miễn dịch tại chỗ để chống lại virus HPV.

• Imiquimod (Aldara 5%): Là thuốc điều hòa miễn dịch, giúp cơ thể tăng cường sản sinh interferon – một loại protein có khả năng tiêu diệt virus. Thuốc được bôi 3 lần mỗi tuần, kéo dài tối đa 16 tuần. Một số tác dụng phụ tại chỗ như đỏ, ngứa, rát có thể xảy ra.
• Podophyllotoxin (0,5%): Là một loại resin thực vật, có tác dụng ức chế phân chia tế bào ở vùng tổn thương. Thuốc thường được dùng trong 3 ngày liên tục, nghỉ 4 ngày, lặp lại tối đa trong 4 chu kỳ. Tuyệt đối không dùng thuốc này cho phụ nữ mang thai do nguy cơ gây độc tế bào.
• Trichloroacetic acid (TCA): Dung dịch acid mạnh dùng để phá hủy tổn thương bằng cơ chế ăn mòn mô. Thường được bác sĩ sử dụng tại cơ sở y tế, bôi 1 lần/tuần cho đến khi tổn thương biến mất.

Ưu điểm của điều trị nội khoa là ít xâm lấn, dễ thực hiện, chi phí thấp, tuy nhiên hiệu quả có thể chậm và phụ thuộc nhiều vào sự tuân thủ của bệnh nhân. Ngoài ra, cần theo dõi sát vì tổn thương có thể tái phát nếu virus chưa bị kiểm soát hoàn toàn.

Điều trị ngoại khoa

Khi tổn thương sùi mào gà có xu hướng lan rộng, tái phát nhiều lần hoặc không đáp ứng với thuốc bôi, điều trị ngoại khoa sẽ được ưu tiên để loại bỏ nhanh các mô bệnh.

Các biện pháp can thiệp ngoại khoa được áp dụng để loại bỏ các nốt sùi

• Đốt điện cao tần (Electrocautery): Sử dụng dòng điện để phá hủy tổn thương. Phương pháp này hiệu quả cao, loại bỏ sùi nhanh chóng, nhưng có thể gây đau, chảy máu nhẹ và cần thời gian hồi phục.
• Laser CO₂: Dùng tia laser để cắt hoặc đốt mô sùi với độ chính xác cao, ít gây tổn thương mô lành xung quanh. Thích hợp cho các tổn thương ở vùng nhạy cảm hoặc khu vực khó tiếp cận như âm đạo, hậu môn.
• Áp lạnh (Cryotherapy): Sử dụng nitơ lỏng làm đông lạnh và phá hủy tổn thương. Phương pháp này ít để lại sẹo, chi phí thấp, có thể dùng cho phụ nữ mang thai, nhưng thường cần điều trị nhiều lần.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Áp dụng khi tổn thương quá lớn, lan sâu hoặc nghi ngờ có biến chứng ác tính. Phẫu thuật thường là lựa chọn cuối cùng và đòi hỏi kỹ thuật chuyên sâu.

Điều trị ngoại khoa cho hiệu quả nhanh, giảm nguy cơ tái phát tại vị trí tổn thương nhưng cần được thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa để đảm bảo an toàn và tránh biến chứng như nhiễm trùng, để lại sẹo.

Chăm sóc bệnh nhân sau điều trị sùi mào gà giai đoạn đầu 

Để đạt hiệu quả tối ưu và giảm nguy cơ lây lan hoặc biến chứng, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn chăm sóc hậu điều trị.

Tiêm vaccine HPV không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc các loại virus gây bệnh mà còn góp phần tăng cường hệ miễn dịch

• Giữ vùng da sau điều trị luôn khô thoáng và sạch sẽ: Người bệnh nên vệ sinh nhẹ nhàng khu vực tổn thương bằng dung dịch sát khuẩn dịu nhẹ hoặc nước muối sinh lý, tránh dùng xà phòng hoặc sản phẩm có tính tẩy rửa mạnh gây kích ứng. Tránh cọ xát, gãi hoặc làm vỡ vết thương vì có thể gây nhiễm trùng thứ phát, làm chậm lành và tăng nguy cơ để lại sẹo.
• Hạn chế quan hệ tình dục: Tối thiểu 4–6 tuần sau điều trị hoặc đến khi tổn thương hoàn toàn lành, nhằm tránh lây lan cho bạn tình và làm vết thương trầm trọng hơn. Việc sử dụng bao cao su khi quan hệ cũng được khuyến khích, nhưng cần lưu ý rằng bao cao su chỉ giảm nguy cơ lây truyền chứ không loại bỏ hoàn toàn khả năng lây nhiễm HPV vì virus có thể tồn tại ở những vùng da không được che phủ.
• Chế độ dinh dưỡng: Đóng vai trò hỗ trợ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại virus tốt hơn. Người bệnh nên ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin C, thực phẩm giàu kẽm, omega-3 và tránh đồ ăn cay nóng, rượu bia, thuốc lá vì chúng có thể làm tổn thương niêm mạc và gây kích ứng tại vết thương. 
• Duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh: Giúp cơ thể tự đào thải virus HPV trong nhiều trường hợp không cần can thiệp y tế.
• Tái khám định kỳ: Đây là yếu tố then chốt. Người bệnh nên tuân thủ lịch hẹn để bác sĩ kiểm tra tiến trình hồi phục, phát hiện sớm dấu hiệu tái phát nếu có và xử lý kịp thời. Nếu được điều trị bằng các phương pháp vật lý như đốt điện, laser hay áp lạnh, thời gian tái khám thường là sau 7–10 ngày. Với các trường hợp dùng thuốc bôi tại chỗ, tái khám thường được thực hiện sau 2–3 tuần để đánh giá đáp ứng điều trị.

Cuối cùng, người bệnh cần được giáo dục về phòng ngừa tái nhiễm và lây lan cho cộng đồng. Trong đó, tiêm vắc-xin HPV là biện pháp chủ động và hiệu quả, đặc biệt với người dưới 26 tuổi chưa từng mắc bệnh. Các loại vắc-xin như Gardasil 4, Gardasil 9 đã được chứng minh có thể ngừa đến 90% các chủng HPV gây bệnh sùi mào gà và ung thư cổ tử cung.

Qua bài viết này, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh sùi mào gà giai đoạn đầu. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.