Suy gan mạn tính: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Suy gan mạn tính là gì?

Suy gan mạn tính là tình trạng chức năng gan suy giảm kéo dài do quá trình viêm và tổn thương gan diễn tiến trong thời gian dài. Phần lớn trường hợp khởi phát từ xơ gan, khi mô gan khỏe mạnh dần bị thay thế bằng mô sẹo khiến hoạt động của cơ quan này suy yếu theo thời gian. 

Gan đảm nhiệm nhiều vai trò thiết yếu như tạo protein phục vụ quá trình đông máu, nâng đỡ hệ miễn dịch và vận chuyển oxy. Ngoài ra gan còn sản xuất mật giúp tiêu hóa, dự trữ glucose dưới dạng glycogen, loại bỏ các độc chất trong máu, phân giải chất béo bão hòa và tổng hợp cholesterol. 

Khi suy gan mạn tính tiến triển, các chức năng này không thể duy trì bình thường, thậm chí có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên gan có khả năng bù trừ tốt nên chỉ khi công suất hoạt động còn dưới phần tư mới biểu hiện tình trạng suy gan rõ rệt.

Suy gan mạn tính là tình trạng chức năng gan suy giảm trong thời gian dài

Nguyên nhân gây ra suy gan mạn tính

Suy gan mạn tính có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó có một số nhóm nguyên nhân thường gặp sau đây.

Viêm gan virus B và viêm gan virus C

Hai tác nhân này là nguyên nhân hàng đầu gây suy gan mạn tính. Viêm gan virus B thường diễn tiến âm thầm ở người trưởng thành nên khó phát hiện sớm. Viêm gan virus C lại càng khó nhận biết bởi triệu chứng thường không rõ ràng. Nhiều bệnh nhân chỉ được chẩn đoán khi gan đã bị tổn thương nặng. 

Cả hai loại virus này dễ lây qua đường máu, vì vậy cần tránh dùng chung kim tiêm, dụng cụ xăm hoặc đồ cá nhân như bàn chải đánh răng và dao cạo.

Thói quen uống rượu bia trong thời gian dài

Gan có khả năng xử lý chất cồn nhưng mỗi lần chuyển hóa đều khiến một phần tế bào gan bị tổn thương và cần tái tạo. Nếu sử dụng rượu bia liên tục trong nhiều năm, sự tái tạo này bị cản trở dẫn đến tổn thương gan kéo dài và không thể hồi phục. Hóa chất độc trong rượu có thể khiến gan sưng viêm và thúc đẩy suy gan mạn tính.

Thói quen uống bia rượu trong thời gian dài khiến gan không thể xử lý

Gan nhiễm mỡ không do rượu

Khi lượng mỡ trong gan vượt quá mức sinh lý, tình trạng gan nhiễm mỡ xuất hiện và có thể tiến triển thành viêm gan mạn, xơ gan và suy gan mạn tính. Các yếu tố làm tăng nguy cơ gồm hội chứng chuyển hóa, béo phì, tiểu đường loại hai và yếu tố di truyền.

Ngoài các nguyên nhân phổ biến nêu trên, suy gan mạn tính còn có thể do những bệnh lý ít gặp hơn như:

• Viêm gan tự miễn
• Bệnh đường mật
• Hội chứng Budd Chiari
• Tác dụng phụ của hóa trị
• Tổn thương gan do thuốc
• Thiếu Alpha một Antitrypsin
• Bệnh huyết sắc tố gây thừa sắt 
• Bệnh Wilson dẫn đến tích tụ đồng. 

Một số trường hợp dù được thăm khám vẫn không xác định được nguyên nhân chính xác.

Xem thêm:

• Gan nhiễm mỡ: Nguyên nhân - Dấu hiệu và Cách điều trị
  

Các triệu chứng thường gặp của bệnh

Suy gan mạn tính thường tiến triển âm thầm và cần nhiều tháng đến nhiều năm để xuất hiện triệu chứng rõ ràng nếu không được kiểm tra định kỳ. Những biểu hiện thường gặp gồm

• Mệt mỏi kéo dài
• Sốt nhẹ
• Rối loạn tiêu hóa
• Vàng da
• Xuất huyết dưới da
• Sụt cân bất thường
• Phù chân
• Cổ trướng 
• Tích tụ dịch trong ổ bụng.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị suy gan mạn tính

Chẩn đoán suy gan mạn tính

Một số chỉ định thường được thực hiện để chẩn đoán bệnh, bao gồm:

• Xét nghiệm máu để đánh giá hoạt động của gan

• Siêu âm, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp có thể giúp xác định nguyên nhân. 
• Sinh thiết: Trong một số tình huống cần thiết, bác sĩ tiến hành sinh thiết gan để thu mẫu mô kiểm tra nhằm đánh giá chính xác mức độ tổn thương.

Xét nghiệm máu giúp bác sĩ đánh giá hoạt động của gan

Điều trị suy gan mạn tính

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào diễn tiến bệnh và mức độ tổn thương gan. Các phương pháp chính bao gồm 

• Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa
• Phẫu thuật cắt bỏ phần gan bị tổn thương nếu diện tổn thương khu trú
• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và lối sống như tránh rượu bia và thuốc lá, hạn chế thịt đỏ, phô mai, trứng, giảm lượng muối, kiểm soát cân nặng, huyết áp và đường huyết. 
• Ghép gan được xem xét khi suy gan mạn tính đã sang giai đoạn nặng và không thể bảo tồn bằng các biện pháp khác.

Những biến chứng có thể gặp khi mắc suy gan mạn tính

Suy gan mạn tính nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng. Cụ thể như:

• Phù não: Tích tụ dịch trong não gây phù não và tăng áp lực nội sọ là biến chứng nguy hiểm. 
• Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản và dạ dày có thể gây xuất huyết ồ ạt. 
• Nhiễm trùng: Người bệnh cũng có nguy cơ cao bị nhiễm trùng như viêm phổi hoặc nhiễm trùng tiết niệu. 
• Suy thận cũng là biến chứng nặng do chức năng gan giảm làm ảnh hưởng hoạt động thận

Suy thận là biến chứng nặng nề khi tình trạng suy gan kéo dài

Biện pháp phòng ngừa suy gan mạn tính 

Suy gan mạn tính hoàn toàn có thể giảm nguy cơ xuất hiện nếu chủ động xử lý và kiểm soát các yếu tố gây hại cho gan. Một số biện pháp quan trọng có thể áp dụng trong chăm sóc sức khỏe hằng ngày gồm có:

• Phòng ngừa viêm gan virus B và viêm gan virus C: Cách bảo vệ hiệu quả là quan hệ tình dục an toàn, không dùng chung kim tiêm hay dụng cụ xăm. Khi được chẩn đoán nhiễm virus, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời nhằm hạn chế tối đa tổn thương tiến triển tại gan.
• Tránh sử dụng rượu bia: Dùng rượu bia với lượng nhỏ chưa chắc gây suy gan nhưng các chuyên gia y tế luôn khuyến nghị nên hạn chế tối đa. Do sử dụng rượu bia trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chuyển hóa và tái tạo tế bào gan, từ đó làm tăng nguy cơ suy gan mạn tính.
• Kiểm soát gan nhiễm mỡ không do rượu: Cần chú ý các yếu tố như thừa cân, tiểu đường, huyết áp cao và rối loạn mỡ máu. Khi kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ, tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu sẽ giảm đáng kể và hạn chế được khả năng tiến triển thành viêm gan mạn hoặc suy gan mạn tính.
• Duy trì luyện tập đều đặn: Hoạt động thể chất phù hợp giúp cơ thể khỏe mạnh, cải thiện chuyển hóa và hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn.
• Xây dựng chế độ ăn cân bằng: Một số thực phẩm được xem là có lợi cho gan gồm bưởi, cà phê, trà, quả việt quất, nho, nước ép củ dền, các loại rau thuộc nhóm họ cải, cá giàu chất béo tốt và dầu ô liu.

Suy gan mạn tính là bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng. Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến chức năng gan, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để được đánh giá và can thiệp kịp thời. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về suy gan mạn tính. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào có thể liên vệ BVĐK Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.