Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có thể gây nên một số bệnh về gan như gan nhiễm mỡ thông thường, viêm gan nhiễm mỡ và xơ gan. Theo dõi bài viết của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông để biết thêm nguyên nhân, triệu chứng, diễn biến và cách điều trị bệnh.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tên tiếng Anh Non-alcholic Fatty Liver Disease (NAFLD), là tình trạng chất béo tích tụ quá mức trong tế bào gan của người ít hoặc không sử dụng rượu bia. Bệnh lý được xác định khi lượng chất béo vượt 5% trọng lượng gan.
(Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu - NAFLD)
Giai đoạn đầu gan nhiễm mỡ không do rượu chưa ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh, nhưng khi lượng mỡ tiến triển lên 15 - 20% thì có nguy cơ gây xơ gan, suy gan, ung thư gan. Thậm chí các cơ quan khác như tim, thận,... cũng có thể xuất hiện vấn đề bất thường.
Phần lớn nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu đến từ chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ, nạp nhiều cholesterol xấu và ít cholesterol tốt. Lười vận động cũng là tác nhân hàng đầu khiến lượng mỡ ứ đọng lại tế bào gan, làm bệnh tiến triển nặng theo thời gian.
(Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu)
Một số nguyên nhân đặc trưng của NAFLD:
- Thừa cân, béo phì.
- Kháng insulin.
- Lượng đường trong máu cao.
- Cholesterol trong máu cao, đặc biệt là chất béo trung tính.
Thời kỳ đầu NAFLD không có biểu hiện rõ ràng, thậm chí không xuất hiện triệu chứng nào. Bệnh nhân chỉ vô tình được phát hiện khi thăm khám sức khỏe tổng quát, nhập viện điều trị các bệnh lý khác.
Nếu xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi, sụt can, vàng da, vàng mặt, sao mạch, ngứa da, đau âm ỉ hạ sườn phải, tức bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu đã chuyển sang giai đoạn viêm gan nhiễm mỡ và xơ gan, khó điều trị và tốn nhiều thời gian bình phục.
Những đối tượng sau đây có tỉ lệ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu cao:
- Thừa cân, béo phì chiếm 80 - 90% lượng bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu.
- Suy dinh dưỡng.
- Rối loạn chuyển hóa di truyền, mỡ máu cao.
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc.
- Người đã và đang điều trị đái tháo đường, tiền đái tháo đường type 2.
- Người ăn nhiều đồ ngọt, chất béo và ít vận động.
- Triglycerid trong máu tăng cao, do sự đề kháng của insulin.
- Người mắc các hội chứng cushing, suy tuyến yên, suy tuyến giáp, đa dang buồng trứng, chứng ngưng thở khi ngủ.
- Quá trình oxi hóa trong tế bào gan tăng.
- Các protein viêm được phóng thích, gây độc cho cơ thể.
(Người béo phì, thừa cân có nguy cơ cao mắc NAFLD)
Bệnh tiên lượng xấu hơn nếu bệnh nhân là người lớn tuổi, mắc tiểu đường, mỡ tập trung nhiều ở vùng bụng. Vậy nên, những đối tượng này cần thực hiện tầm soát bệnh gan nhiễm mỡ sớm, phòng tránh được biến chứng xấu.
Đã có nhiều nghiên cứu về tiến trình phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, nhìn chung gồm ba giai đoạn sau:
- Giai đoạn 1: Gan nhiễm mỡ là bất thường đầu tiên của NAFLD, khi này mỡ đã tích tụ trong tế bào gan nhưng không gây viêm hay xơ hóa.
- Giai đoạn 2: Viêm gan nhiễm mỡ (NASH) là diễn tiến nguy hiểm của gan nhiễm mỡ không do rượu, các tế bào bị viêm gây tổn thương gan.
- Giai đoạn 3: Xơ gan là diễn tiến nặng nhất và sau cùng của NAFLD, người bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe.
(Những giai đoạn tiến triển của gan nhiễm mỡ không do rượu)
Ước tính có đến 12 - 40% số người mắc bệnh gan nhiễm mỡ tiến triển lên viêm gan nhiễm mỡ, 15 - 25% chuyển lên xơ gan và 7% mắc ung thư gan.
Để chẩn đoán bệnh NAFLD, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để thực hiện thăm khám lâm sàng và nhận chỉ định xét nghiệm từ bác sĩ. Bao gồm:
- Xét nghiệm máu nhằm đánh giá tình trạng hoại tứ tế bào gan, xác định những yếu tố nguy cơ như rối loạn lipid máu, đái tháo đường, suy giáp, suy tuyến yên, suy sinh dục,...
- Siêu âm ổ bụng đánh giá tình trạng tích tụ mỡ gan, phân loại cấp độ nhiễm mỡ.
- Xét nghiệm cận lâm sàng, không xâm lấn như NAFLD Fibrosis Score (NFS), FIB-4, siêu âm độ đàn hồi gan, đánh giá mức độ xơ hóa gan.
- Sinh thiết gan là phương pháp xác định chính xác giai đoạn bệnh NAFLD nhất, chỉ thực hiện khi tình trạng xơ hóa tiến triển, người bệnh mắc bệnh gan mạn tính.
(Xét nghiệm máu nhằm chẩn đoán bệnh gan thoái hóa mỡ không do rượu)
Với phương thức xét nghiệm bệnh lý đa dạng, bác sĩ sẽ cân nhắc dựa vào tính trạng sức khỏe cũng như chẩn đoán ban đầu để chỉ định thực hiện.
Để bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ngừng tiến triển, giữ mức ổn định hoặc thuyên giảm, người bệnh cần:
- Giảm cân đối với người béo phì, thừa cân, cần kết hợp giữa chế độ ăn uống lành mạnh và luyện tập thể thao phù hợp, tránh dùng những phương pháp tiêu cực vì sẽ gây thêm áp lực cho gan.
- Tăng cường rau củ quả, giàu chất xơ, đồng thời giảm thực phẩm nhiều dầu mỡ, nước ngọt có gas nhằm làm giảm lượng calo nạp vào cơ thể.
- Đều đặn tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, có thể bắt đầu từ những bài tập đơn giản, dần dần tăng cường độ nặng hơn khi đã thích nghi.
- Thăm khám định kỳ chuyên khoa để được theo dõi, đánh giá, tư vấn và lên kế hoạch điều trị kịp thời.
- Một số trường hợp nặng như gan xơ hóa, xuất hiện các vấn đề tiểu đường, tăng men gan, viêm hoại tử,... bác sĩ có thể kê đơn thuốc, bệnh nhân cần uống đúng và đủ liều.
(Giảm cân giúp ngăn ngừa gan nhiễm mỡ tiến triển nặng)
Ngoài ra, trường hợp xơ gian tiến triển và không còn khả năng hoạt động, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện ghép gan. Đây là phương pháp điều trị bệnh lý cuối cùng, chỉ dành cho tình trạng nặng và nguy hiểm nhất.
Trong những nội dung trên, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đã chia sẻ đến bạn những thông tin cơ bản về bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là gì, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị. Tiếp nối ở phần cuối, chúng tôi sẽ giải đáp một số câu hỏi thường gặp về bệnh lý này.
Gan nhiễm mỡ không do rượu gây nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh khi tiến triển lên giai đoạn 3, xơ gan nghiêm trọng hoặc ung thư gan. Khi này, chức năng gan gần như không hoạt động, kéo theo một số bệnh lý liên quan khác như tiểu đường, suy thận, huyết áp cao.
(Giai đoạn chuyển lên xơ gan, ung thư gan gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh)
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có thể chữa khỏi nếu được phát hiện ở giai đoạn 1, khi đó gan chưa bị viêm hay bất kỳ tổn thương nào. Vậy nên, người trường thành, người thuộc nhóm nguy cơ cần thực hiện thăm khám sức khỏe đều đặn 6 - 12 tháng/lần.
Tỷ lệ người mắc bệnh NAFLD tại châu Âu vào khoảng 35% và châu Á chiếm 25%, tương đối phổ biến. Số lượng người bệnh dự kiến còn tăng khi tình trạng béo phì, đặc biệt ở các nước phương Tây, ngày một nhiều lên.
Đến nay, gan nhiễm mỡ không do rượu đã vượt viêm gan siêu vi C về nhu cầu ghép gan, chứng minh số trường hợp tiên lượng xấu cao. Rung lên hồi chuông cảnh báo trên toàn cầu, đặc biệt người có nguy cơ tiến triển nặng cũng như ngành y tế.
Để chẩn đoán bệnh lý gan nhiễm mỡ ở người sử dụng rượu bia nhưng ít cần căn cứ vào đơn vị cồn sử dụng trong ngày. Phân chia theo 2 giới như sau:
- Nam giới: Dưới 2 đơn vị cồn/ngày.
- Nữ giới: Dưới 1 đơn vị cồn/ngày.
Công thức tính: Đơn vị cồn = Dung tích (ml) x Nồng độ (%) x 0.79 (Hệ số quy đổi)
Ví dụ: Đơn vị cồn của một lon bia = 330ml x 4.8% x 0.79 = 1.25.
Người bệnh nam uống ít hơn 2 lon bia trong ngày, nữ uống ít hơn 1 lon bia trong ngày, không xuất hiện nguyên nhân khác làm tổn thương gan hoặc gây gan nhiễm mỡ thì được chẩn đoán là gan nhiễm mỡ không do rượu.
Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, đơn vị sở hữu cơ sở hạ tầng và đội ngũ chuyên môn chuẩn 5 sao. Thăm khám và điều trị tại bệnh viện chúng tôi, người bệnh sẽ được xây dựng phác đồ điều trị khoa học, chất lượng, cùng với đó là dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện với chi phí hợp lý.
(Điều trị bệnh NAFLD tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông)
Để đưa ra được kế hoạch chữa trị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, Chuyên khoa Tiêu hóa - Gan mật tích cực phối hợp với các chuyên khoa liên quan, tiêu biểu là khoa thăm dò chức năng và chẩn đoán hình ảnh. Từ đó, đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý, tư vấn phương hướng điều trị phù hợp.
Với sự trợ giúp của trang thiết bị hàng đầu thế giới như máy siêu âm, máy xét nghiệm tự động và bán tự động, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm xuất thân từ Bệnh viện TW Quân đội 108, Bệnh viện E, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhiệt đới Quốc gia,... luôn sẵn sàng đồng hành đẩy lùi bệnh tật cùng bệnh nhân.
Kết lại, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là tình trạng chất béo ứ đọng tại gan người ít hoặc không sử dụng rượu bia, vượt ngưỡng 5 - 10% trọng lượng gan. Phòng tránh bệnh lý phát triển mất kiểm soát, tiên lượng xấu bằng cách liên hệ 1900 1806 để đặt lịch tư vấn với bác sĩ, chuyên gia hàng đầu lĩnh vực Gan mật.
Gan nhiễm mỡ hiện là căn bệnh phổ biến, âm thầm tiến triển qua nhiều cấp độ, ẩn chứa nguy cơ biến chứng khôn lường. Vậy gan nhiễm mỡ có...
