Tràn dịch khớp gối là gì?
Tràn dịch khớp gối là tình trạng dịch trong bao khớp gối tăng bất thường, dẫn đến thừa và tràn vào các mô xung quanh. Dịch thừa thường xuất hiện sau va đập, chấn thương hoặc nhóm bệnh lý như gút, viêm khớp dạng thấp hoặc thoái hóa khớp.

Hình ảnh xét nghiệm tràn dịch khớp gối
Bao khớp gối được cấu tạo bởi hai lớp, bao quanh toàn bộ bề mặt khớp gối. Nếu lớp ngoài chịu trách nhiệm truyền dẫn các kích thích từ khớp gối và não, thì lớp trong chịu trách nhiệm sản xuất hoạt dịch cung cấp chất nuôi dưỡng sụn khớp và hoạt động tương tự một bộ phận giảm xóc.
Khi màng hoạt dịch chịu tổn thương hoặc kích thích bởi yếu tố bên ngoài, lượng dịch có xu hướng tiết ra nhiều và gây tràn dịch. Lượng dịch dư thừa này không được kiểm soát sớm, đúng cách có thể ảnh hưởng đến khả năng đi lại và vận động của người bệnh.
Dấu hiệu tràn dịch khớp gối
Sưng nề khớp gối kèm theo những cơn đau dai dẳng là triệu chứng đầu tiêu cảnh báo tràn dịch đầu gối. Qua mắt thường người bệnh có thể thấy rõ khớp gối bên tràn dịch to bất thường, có sự chênh lệch kích thước nhất định giữa hai bên.
Bệnh nhân có thể dựa vào các triệu chứng dưới đây để kịp thời thăm khám:
- Đau nhói khi vô tình đè nặng hoặc va chạm mạnh vào khớp gối.
- Khó khăn khi đi lại, leo cầu thang hoặc thực hiện các động tác như duỗi gối, đứng lên ngồi xuống, thường gặp sau khi ngủ dậy.
- Lớp da xung quanh khớp gối ửng đỏ, dùng tay sờ vào cảm nhận được sự ấm nóng.
- Da bầm tím, chảy máu đối với nhóm nguyên nhân do chấn thương.

Triệu chứng lâm sàng khi đầu gối bị tràn dịch
Nguyên nhân tràn dịch khớp gối
Tràn dịch đầu gối có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chấn thương cơ, nhiễm khuẩn đến bệnh lý viêm mạn tính. Xác định căn nguyên gây bệnh giúp bác sĩ tối ưu lựa chọn điều trị, ngăn chặn các biến chứng về lâu dài.
- Do chấn thương: Va chạm khi chơi thể thao, tai nạn lao động, sinh hoạt hoặc vận động quá sức. Những tổn thương này có thể làm vỡ hoặc dập sụn khớp, đứt dây chằng chéo trước, rách sụn chêm hoặc gãy xương, tạo điều kiện cho dịch khớp tràn ra ngoài.
- Do bệnh lý: Một số bệnh lý mạn tính như thoái hóa khớp, gút, viêm khớp dạng thấp,... có thể làm tăng sản xuất hoạt dịch khớp gối. Nguyên nhân này thường gặp ở bệnh nhân lớn tuổi, khớp gối bị hao mòn hoặc thoái hóa, giảm chức năng.
- Do nhiễm khuẩn: Một số loại vi khuẩn có thể gây tràn dịch đầu gối như tụ cầu vàng, liên cầu, vi khuẩn lao, virus hoặc nấm. Con đường lây truyền thường thông qua vết thưởng hở, lan từ ổ nhiễm trùng khác trong cơ thể hay do sơ suất y tế.

Ba nguyên nhân chính gây nên tình trạng tràn dịch đầu gối
Dịch tràn khớp gối khi nào cần khám bác sĩ?
Chuyên gia y tế khuyến cáo, ngay khi xuất hiện các triệu chứng khó chịu, biểu hiện của nhiễm trùng hoặc ngay sau chấn thương, bệnh nhân cần thăm khám y tế khẩn cấp. Đặc biệt nguy hiểm với các các triệu chứng sưng đỏ khớp, sốt, mất cảm giác đầu gối, không thể chủ động hoặc đi lại.
Nếu sưng khớp không kèm theo các dấu hiệu cảnh báo nêu trên, người bệnh vẫn cần thăm khám y tế trong thời gian sớm nhất. Bạn cần tiến hành chẩn đoán tìm nguyên nhân, từ đó có phương hướng điều trị phù hợp và kịp thời.
Biến chứng nguy hiểm
Tràn dịch khớp gối tuy không ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng người bệnh nhưng có thể cản trở hoạt động thường ngày. Nếu không điều trị, theo thời gian đầu gối sẽ sưng to, đau nhức và khó chịu nghiêm trọng hơn.
Những biến chứng nguy hiểm mà bạn có thể phải đối mặt như:
- Cứng khớp, dính khớp hoặc biến dạng khớp.
- Lệch trục chân, thoái hóa khớp.
- Nhiễm trùng khớp, loãng xương quanh khớp.
Phương pháp chẩn đoán
Ngoài căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng nêu trên, khi đến bệnh viện, người bệnh cần thực hiện thêm một số xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh hoặc thủ thuật để đưa kết luận cuối cùng. Bao gồm:
- Xét nghiệm máu xác định nguyên nhân gây viêm do nhiễm trùng, viêm khớp dạng thấp, gút,...
- Chụp X-quang phát hiện các vấn đề liên quan đến xương như gãy xương, u xương, thoái hóa khớp gối hoặc trật khớp gối.
- Chụp MRI cung cấp thông tin liên quan đến những bất thường ở xương, phần mềm khớp như gân, sụn chêm, sụn khớp hoặc dây chằng.
- Chọc hút dịch khớp nhằm xác định bản chất của dịch khớp, tìm vi trùng nếu có.

Các phương pháp chẩn đoán dịch tràn khớp gối
Điều trị tràn dịch khớp gối
Điều trị tràn dịch khớp gối thường được căn cứ dựa trên triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh và mức độ tổn thương. Theo đó các phương pháp dưới đây sẽ được áp dụng độc lập hoặc kết hợp.
Điều trị nội khoa
Điều trị nội khoa phù hợp với tình trạng dịch khớp gối trèn nhẹ, đã xác định đường nguyên nhân gây bệnh. Một số loại thuốc được dùng có thể bao gồm giảm đau, chống viêm, giảm phù nề do chấn thương.
Phương pháp này cho hiệu quả điều trị cao đối với gút, thoái hóa khớp gối hoặc viêm khớp dạng thấp. Bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn về liều lượng và tần suất sử dụng thuốc, tuyệt đối không tự ý dừng hay thay đổi liều lượng.
Nội soi khớp
Nội soi khớp thường được chỉ định với những trường hợp tràn dịch kèm theo tổn thương phức tạp, ví như rách sụn chêm, đứt dây chằng, viêm bao khớp kéo dài. Những chấn thương này đòi hỏi can thiệp cắt lọc bao khớp, khâu sụn chêm, làm sạch khớp hoặc tái tạo dây chằng.

Điều trị bằng phương pháp nội soi khớp
Phương pháp nội soi cho phép bác sĩ dễ dàng quan sát trực tiếp tình trạng bên trong khớp, đưa ra hướng xử lý chính xác. Cách làm này còn được ứng dụng trong hỗ trợ chẩn đoán, lấy mẫu mô sinh thiết đối với các ca bệnh khó.
Chọc hút dịch khớp
Đối với khớp có lượng dịch nhiều gây đau, khiến khả năng vận động bị hạn chế, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chọc hút để giảm áp lực cũng như triệu chứng. Kim chuyên dụng sẽ được đưa vào vùng khớp tổn thương để hút dịch ra ngoài, kết hợp tiêm kháng sinh (tùy trường hợp).
Biện pháp phòng tránh dịch tràn khớp gối
Dịch tràn khớp gối có thể chủ động phòng ngừa bằng một số biện pháp tại nhà, tuy không ngăn chặn hoàn toàn nhưng có thể giảm thiểu những nguy cơ:
- Khi lao động, chơi thể thao đối kháng nên sử dụng thêm các vật dụng bảo hộ chuyên dụng cho khớp gối.
- Kiểm soát tốt cân nặng, tránh thừa cân, béo phì gây áp lực lên đầu gối.
- Tập luyện thể thao đều đặn 30 - 60 phút mỗi ngày, chú ý cường độ, đảm bảo tăng cường sức mạnh cơ bắp đầu gối và hạn chế chấn thương.
- Khám y tế ngay khi có biểu hiện đau hoặc cứng đầu gối.

Chủ động phòng ngừa giảm thiểu nguy cơ tràn dịch khớp gối
Trung tâm Cơ xương khớp - Bệnh viện Phương Đông hiện đang tổ chức thăm khám, chẩn đoán và tư vấn điều trị chuyên sâu bệnh lý cơ xương khớp. Cùng với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống thiết bị chẩn đoán lên tới 120 tỷ, trung tâm cùng sự phối hợp với chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình, cam kết mang đến giải pháp toàn diện và hiệu quả.
Tràn dịch khớp gối nên ăn gì?
Bên cạnh việc tập trung điều trị dùng thuốc, phương pháp xâm lấn, người bệnh cũng cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng trong thời gian điều trị. Dưới đây là gợi ý nhóm thực phẩm nên ăn được chẩn đoán tràn dịch khớp gối:
Cá béo
Những loại cá béo giàu omega-3 như cá ngừa, cá hồi, cá mòi, cá thu nên được ưu tiên hàng đầu khi bị tràn dịch đầu gối do viêm khớp. Ngoài ra bạn cũng có thể bổ sung thông qua thực phẩm chức năng, dầu cá được chế biến sẵn.
Thực phẩm có nguồn gốc thực vật
Nhóm dinh dưỡng tốt cho khớp gối có nguồn gốc từ thực phẩm có thể kể đến như:
- Chất xơ cải thiện cholesterone trong máu, duy trì mức cân nặng hợp lý ở người bệnh.
- Chất chống oxy hóa có nhiều trong các loại quả mọng hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, chống lại tình trạng viêm.
- Chất béo không bão hòa có trong bơ đảm bảo khả năng chống viêm, giảm tổn thương khớp ở giai đoạn đầu.
- Vitamin A, K có trong rau bina, bông cải xanh giàu chất chống oxy, bảo vệ tế bào khỏe mạnh tránh khỏi tác động của gốc tự do.
- Vitamin C giúp xương, tế bào sụn trở nên chắc khỏe, chống chọi lại tác nhân gây hại.
- Nghệ chứa hợp chất curcumin với đặc tính chống viêm vượt trội, đặc biệt có lợi với bệnh nhân xương khớp.

Bệnh nhân tràn dịch khớp gối nên ưu tiên có nguồn gốc thực vật
Chế phẩm từ sữa
Chế phẩm từ sữa, nhất là nhóm sữa ít chất béo được chứng minh có lợi đặc biệt với người bệnh viêm khớp gối và tràn dịch khớp gối. Cụ thể:
- Sterol và stanol giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu.
- Canxi, vitamin D giúp xương chắc khỏe, giảm đau và cải thiện chức năng vận động khớp gối.
Tràn dịch khớp gối không chỉ đơn thuần gây đau nhức, hạn chế vận động của người bệnh mà còn tiềm ẩn nguy cơ tổn thương cấu trúc khớp nếu không được can thiệp kịp thời và đúng cách. Vậy nên việc sớm tiếp nhận điều trị, tuân thủ hướng dẫn điều trị đóng vai trò quan trọng, giúp cải thiện đời sống, kiểm soát triệu chứng cũng như diễn biến nguy hiểm.