Trượt đốt sống là tình trạng thân đốt sống trượt khỏi vị trí so với đốt sống liền kề, gây các cơn đau khi vận động hoặc triệu chứng chèn ép lên rễ thần kinh. Bệnh có thể xuất phát từ nguyên nhân bẩm sinh, thoái hóa, chấn thương mạnh, bệnh lý hoặc biến chứng hậu phẫu cột sống.
Trượt đốt sống xảy ra khi một trong các đốt xương cột sống bị trượt khỏi vị trí thông thường, chèn ép lên đốt sống phía dưới. Tình trạng này có thể gây áp lực lên các dây thần kinh xung quanh, khởi phát cơn đau lưng kèm theo các triệu chứng khác.
Trượt đốt sống là tình trạng đốt xương cột sống bị trượt khỏi vị trí giải phẫu
Bất kỳ đoạn nào của đốt sống đều có nguy cơ bị lệch, song vùng thắt lưng thường gặp hơn cả. Một số vị trí khác như vùng cổ, vùng lưng giữ cũng tiềm ẩn nguy cơ bị ảnh hưởng, đe dọa đến sức khỏe cũng như chất lượng đời sống.
Cột sống con người được cấu tạo từ 33 đốt sống xếp chồng lên nhau, tạo thành một trục vững chắc. Mỗi đốt sống hoạt động như một mắt xích trong chuỗi liên kết, gắn bó chặt chẽ với nhau giúp nâng đỡ cơ thể và mang lại khả năng cử động linh hoạt theo tư thế cơ thể.
Tỷ lệ người trưởng thành bị lệch đốt sống chỉ chiếm khoảng 4 - 6%, trong đó thường xảy ra ở nữ giới trên 60 tuổi. Điều đáng lo ngại hơn, bệnh có thể phát triển mà không gây triệu chứng đau, khó chịu lập tức khiến bệnh nhân dễ dàng bỏ qua, chỉ phát hiện khi tình trạng tiến triển nặng hơn.
Theo tiêu chuẩn Meyerding, trượt đốt sống được chia thành 5 mức độ dựa trên phim X-quang tư thế nghiêng. Cụ thể:
Phân độ tình trạng đốt xương sống bị trượt
Nguyên nhân gây lệch đốt sống tương đối đa dạng, có thể chia thành các nhóm khác nhau như sau:
Trượt đốt sống bẩm sinh xuất hiện khi cột sống thai nhi không phát triển đúng cấu trúc trong giai đoạn thai kỳ. Các đốt sống sai lệch thường gây triệu chứng rõ ràng ngay khi chào đời, một số có thể biểu hiện muộn hơn, ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày.
Lệch đốt sống do khuyết eo xảy ra khi phần xương nối giữa hai đốt sống bị đứt gãy, không còn giữ được vị trí giải phẫu thông thường. Nguyên nhân này thường phát triển ở thanh thiếu niên, vận động viên hoặc người có tiền sử chấn thương nhẹ.
Thoái hóa là nguyên nhân gây bệnh thường gặp nhất, cơ thể lão hóa khiến các đĩa đệm nằm giữa đốt sống bị bào mòn và mất đi khả năng đàn hồi. Đĩa đệm mỏng đi làm thay đổi khoảng cách giữa các đốt sống, tăng nguy cơ trượt khỏi vị trí ban đầu.
Thoái hoá là một trong những nguyên nhân gây trượt đốt sống
Một số nguyên nhân hiếm gặp hơn khác có thể đề cập đến như:
Trượt đốt sống giai đoạn đầu thường không gây triệu chứng rõ ràng, một số ít gặp phải các cơn đau lưng nhẹ. Do khi này tình trạng trượt chưa thực sự chèn ép, gây áp lực lên cột sống hoặc dây thần kinh.
Khi bệnh diễn tiến nặng, người bệnh có thể gặp phải:
Dấu hiệu nhận biết tình trạng đốt sống bị trượt khỏi vị trí giải phẫu
Tùy theo vị trí đốt sống bị trượt, người bệnh cũng có thể gặp phải các cơn đau ở vùng cột sống khác. Đôi khi lan xuống đùi hoặc mông, khiến việc sinh hoạt thường ngày bị ảnh hưởng, giảm chất lượng.
Đốt sống bị trượt không được chẩn đoán, điều trị kịp thời có thể diễn tiến nghiêm trọng và gây nguy hiểm đến sức khỏe như:
Trong chẩn đoán tìm nguyên nhân, mức độ trượt, bác sĩ không chỉ khai thác triệu chứng mà còn chỉ định các kỹ thuật xét nghiệm hình ảnh khác như:
Phương pháp chẩn đoán hình ảnh xác định mức độ nguy hiểm
Phần lớn các trường hợp lệch đốt sống có thể kiểm soát bằng phương pháp nội khoa, không cần can thiệp phẫu thuật. Song những ca bệnh nặng, can thiệp ngoại khoa sẽ được tiến hành để giải ép thần kinh và ổn định cột sống.
Trong trường hợp đốt sống thiếu niên, việc điều trị bảo tồn tương đối đơn giản bằng cách dành thời gian nghỉ ngơi, mặc áo cố định và hạn chế vận động làm trầm trọng hơn triệu chứng. Đối với người trưởng thành, hướng can thiệp có thể đòi hỏi nhiều hơn như:
Điều trị bảo tồn tình trạng đốt sống bị trượt khỏi vị trí
Chỉ định phẫu thuật phù hợp với những trường hợp trượt đốt sống dưới đây:
Phẫu thuật thường được thực hiện dưới dạng hợp nhất cột sống, nhằm đưa đốt sống lệch trở lại vị trí ban đầu và tăng cường độ vững chắc. Một số trường hợp khác, bệnh nhân cần được giải ép cột sống để giảm áp lực chèn ép lên dây thần kinh tọa.
Nhằm hạn chế nguy cơ trượt đốt sống, bảo vệ sức khỏe cột sống về lâu dài, mỗi cá nhân cần thiết lập thói quen sinh hoạt lành mạnh và khoa học. Dưới đây là một số gợi ý:
Chủ động phòng ngừa nguy cơ đốt sống bị trượt
Trượt đốt sống không phải bệnh lý phức tạp hay có tiên lượng điều trị xấu, phần lớn bệnh nhân chỉ cần nghỉ ngơi, dùng thuốc giảm đau kết hợp tập vật lý trị liệu. Nếu buộc phải phẫu thuật, bạn cũng không nên quá lo lắng do tỷ lệ phục hồi được đánh giá tốt, cơ thể có thể vận động trở lại nếu tuân thủ hướng dẫn y tế.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Bấm huyệt đau vai gáy là phương pháp trị liệu không sử dụng thuốc, thay vào đó dùng lực tác động trực tiếp lên huyệt đạo để phục hồi chức...
