Túi mật bị xẹp là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Mô tả tình trạng túi mật bị xẹp 

Túi mật bị xẹp là tình trạng trong đó thể tích của túi mật giảm đi rõ rệt so với trạng thái bình thường do không còn chứa dịch mật hoặc bị ép lại bởi các cấu trúc xung quanh. Trên hình ảnh siêu âm hoặc chụp cắt lớp (CT, MRI), túi mật lúc này có thể xuất hiện như một khoang rỗng, xẹp lép, khó quan sát hoặc có thành dày lên do co thắt kéo dài, hoặc hậu quả của viêm mạn tính.

Tình trạng túi mật bị xẹp

Nguyên nhân khiến túi mật bị xẹp 

Do sinh lý

Về mặt sinh lý, túi mật là một túi rỗng hình quả lê, nằm dưới gan phải, có chức năng dự trữ và cô đặc dịch mật do gan tiết ra. Khi không có nhu cầu tiêu hóa thức ăn (đặc biệt là chất béo), túi mật ở trạng thái giãn nở để chứa dịch mật. Khi ăn, nhất là bữa ăn giàu mỡ, hormone cholecystokinin (CCK) được tiết ra kích thích túi mật co bóp, đẩy dịch mật xuống tá tràng để hỗ trợ tiêu hóa. Chính quá trình co bóp sinh lý này có thể khiến túi mật xẹp tạm thời sau ăn – được gọi là xẹp túi mật chức năng và là hiện tượng hoàn toàn bình thường.

Do bệnh lý

Trong một số trường hợp, túi mật bị xẹp không còn khả năng giãn nở trở lại, hoặc hình ảnh xẹp tồn tại kéo dài, có thể là dấu hiệu của các biến đổi bệnh lý tại túi mật như viêm mạn tính, xơ hóa thành túi mật, sỏi mật gây tắc nghẽn kéo dài hoặc túi mật teo nhỏ do giảm chức năng lâu ngày. Ở những bệnh nhân đã từng trải qua tình trạng viêm túi mật tái đi tái lại, thành túi mật có thể trở nên dày, chai cứng, mất tính đàn hồi, khiến túi mật không còn khả năng chứa mật – dẫn đến hình ảnh xẹp “vĩnh viễn” trên chẩn đoán hình ảnh.

Việc xác định đúng nguyên nhân gây ra tình trạng túi mật bị xẹp là vô cùng quan trọng. Bạn nên đến những cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra chính xác. Lưu ý, trước khi siêu âm, bệnh nhân nên nhịn ăn tối thiểu 6h để thu được kết quả chính xác nhất. 

Xem thêm:

• Túi mật là gì? Những bệnh lý thường gặp và phòng ngừa
  
• Viêm túi mật câp là bệnh gì? Có nguy hiểm không? Điều trị như thế nào?
  

Nhận biết các biểu hiện của túi mật bị xẹp 

Đau bụng âm ỉ là một trong những biểu hiện điển hình của bệnh túi mật bị xẹp

Túi mật bị xẹp thường không có triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn đầu và dễ bị bỏ sót khi chưa có biến chứng. Tuy nhiên, nếu túi mật bị xẹp là hậu quả của các bệnh lý nền nghiêm trọng thì người bệnh có thể gặp một số biểu hiện lâm sàng sau:

• Đau âm ỉ vùng hạ sườn phải hoặc vùng thượng vị, đôi khi lan ra sau lưng hoặc lên vai phải. Cơn đau có thể kéo dài hoặc âm ỉ từng đợt, dễ nhầm với bệnh lý dạ dày hoặc gan.
• Khó tiêu, chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn sau ăn, đặc biệt là sau các bữa ăn có nhiều dầu mỡ, do mật không được dự trữ và tống xuất đúng cách để hỗ trợ tiêu hóa chất béo.
• Thay đổi màu sắc phân và nước tiểu: phân bạc màu, nước tiểu sẫm màu có thể gợi ý tình trạng rối loạn lưu thông mật, mặc dù biểu hiện này thường gặp ở giai đoạn muộn hoặc khi có tắc mật kèm theo.
• Mệt mỏi, ăn uống kém, sụt cân nhẹ không rõ nguyên nhân: đây là những biểu hiện gián tiếp do rối loạn tiêu hóa kéo dài ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng.
• Vàng da: Dấu hiệu cho thấy tình trạng ứ trệ dịch mật xảy ra. 

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể không có triệu chứng và tình trạng túi mật bị xẹp chỉ được phát hiện qua siêu âm bụng tổng quát, khi bác sĩ ghi nhận hình ảnh túi mật co nhỏ, thành dày, mất khả năng giãn nở và không có dịch mật trong lòng túi.

Cách xử lý khi túi mật bị xẹp 

Chế độ ăn uống và sinh hoạt là yếu tố đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị túi mật xẹp. Cụ thể là: 

• Hạn chế những thực phẩm giàu chất béo: Bởi chất béo không chỉ ảnh hưởng đến gan, mật mà còn cả dạ dày. Mỡ khiến các môn mở chậm, gây nên sự đầy trước bởi chúng tích tụ trong dạ dày. Đồng thời, chúng còn ngăn cản sự bài tiết axit HCL cần cho sự tiêu hoá protid, mỡ khiến mật xuống ruột không đều, tăng chất độc trong máu tác động tiêu cực tới gan. 
• Hạn chế thức ăn giàu protid: Ưu tiên loại thịt trắng, nạc không mỡ. Đạm thực vật như đỗ, đậu nên ăn dưới dạng nghiền nát, hầm nhừ. 
• Hạn chế thực phẩm nhiều đường: Bánh kẹo, nước ngọt có gas,...bởi chúng có thể gây căng thẳng cho túi mật. 
• Uống nước đầy đủ: Tối thiểu 2l nước/ngày để đảm bảo cơ thể có đủ dịch mật để tiêu hoá thức ăn và duy trì chức năng túi mật; 
• Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ: Chẳng hạn như rau xanh, hoa quả,....để hỗ trợ sức khoẻ túi mật cũng như cải thiện quá trình tiêu hoá. 

Túi mật bị xẹp không chỉ đơn thuần là một hiện tượng tạm thời mà có thể là biểu hiện của các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến gan mật. Nếu bạn thường xuyên gặp các triệu chứng như đau âm ỉ vùng hạ sườn phải, đầy bụng, buồn nôn hoặc tiêu hóa kém sau khi ăn đồ dầu mỡ, đừng chủ quan. Việc thăm khám sớm và thực hiện các xét nghiệm hình ảnh học sẽ giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân, từ đó đưa ra hướng điều trị kịp thời.