Ung thư hạch bạch huyết là gì?
Ung thư hạch bạch huyết (lymphoma) là là một loại ung thư máu bên cạnh bệnh bạch cầu, ung thư hạch bạch huyết và đa u tuỷ xương. Nó được ghi nhận là sự phân chia không kiểm soát của các tế bào bạch cầu lympho trong khi các tế bào này đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Khi bị ung thư, các tế bào lympho phát triển bất thường, gây ảnh hưởng đến các hạch bạch huyết, lách, tủy xương và các cơ quan khác trong cơ thể.
Ung thư hạch bạch huyết hay còn gọi là Lymphoma
Thông thường, ung thư hạch bạch huyết được chia ra thành u Lympho không Hodgkin (khoảng 90% số ca bệnh) và u Lympho Hodgkin. Tuy nhiên về mặt tiên lượng, u Lympho không Hodgkin có diễn biến xấu hơn so với u Lympho Hodgkin.
Bệnh được chia ra làm 4 giai đoạn như sau:
- Giai đoạn 1: Tổn thương hạch hoặc 1 vị trí ngoài hạch (IE)
- Giai đoạn 2: Tổn thương 2 hạch trở lên ở cùng 1 phía cơ hoành
- Giai đoạn 3: Tổn thương ở lách, vị trí ngoài hạch hoặc cả hai
- Giai đoạn 4: Tổn thương lan toả rải rác nhiều tạng hoặc mô ngoài hạch
Minh hoạ các giai đoạn của ung thư hạch bạch huyết, mỗi giai đoạn chia ra thành giai đoạn A và B. Trong đó giai đoạn A thường không có triệu chứng
Theo thống kê của GLOBOCAN (Dự án trực thuộc Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế) năm 2022 về 36 bệnh ung thư thì ung thư hạch cũng là một trong số các bệnh lý :
- U Lympho không Hodgkin là loại ung thư có tỷ lệ mắc bệnh cao thứ 10, với 553,010 trường hợp mắc mới mỗi năm. Hàng năm bệnh khiến 250,475 người tử vong và đứng thứ 11 trong các loại ung thư
- U Lympho Hodgkin có 82.409 ca mắc mới mỗi năm xếp thứ 26 trong tổng số các bệnh ung thư. Số người tử vong hàng năm là 22.701 và đứng thứ 28 trong BXH tỷ lệ tử vong do bệnh K.
Nguyên nhân gây ung thư hạch bạch huyết
Theo Viện Huyết học - Truyền máu TW, nguyên nhân chính xác gây ra ung thư hạch bạch huyết vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Các tổn thương về gen
- Tuổi tác: Người cao tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Độ tuổi mắc bệnh trung bình là từ 50 - 60 tuổi.
- Giới tính, ung thư hạch xảy ra ở nam nhiều hơn ở nữ
- Nhiễm khuẩn HIV, EBV, HTLV - 1, HHV8,...
- Hệ miễn dịch suy yếu: Người nhiễm HIV/AIDS, người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, mắc các bệnh lý tự miễn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn
- Tiếp xúc với hóa chất: Một số hóa chất có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Tiền sử gia đình: Người có người thân mắc bệnh có nguy cơ cao hơn.
Xem thêm: Sưng hạch bạch huyết do HIV: Cơ chế hoạt động và đặc điểm nhận biết
Tuổi tác cũng là một trong số các yếu tố thúc đẩy tình trạng ung thư ở hạch bạch huyết
Các triệu chứng của ung thư hạch bạch huyết
Trên thực tế, các chuyên gia y tế đều đồng ý rằng 60% người bệnh khởi phát có biểu hiện hạch bất thường như nổi hạch, hạch to, hạch lớn dần nhưng không đau. Khi sờ vào hạch thấy cứng, chắc và di động kém. Có trường hợp hạch nổi thành khối lớn. Các nốt hạch này thường xuất hiện ở cổ, hố thượng đòn, nách, bẹn, hạch trung thất, hạch ổ bụng,...
Ngoài ra tổn thương hạch tiên phát chiếm khoảng 40% số ca bệnh còn lại xuất hiện ở các bộ phận khác nhau như dạ dày, amydal, hốc, mắt, da,...
Ở giai đoạn đầu ngoài sưng hạch kể trên người bệnh có thể rơi vào tam chứng B gồm bị sốt kéo dài, không rõ lý do, đổ mồ hôi đêm, sụt cân, mệt mỏi, chán ăn, xuất huyết, chảy máu, phát ban, ngứa,...
Ngoài ra khi bệnh tiến triển sẽ dẫn đến các vấn đề sức khoẻ như:
- Lách to độ I/II, thậm chí độ III/IV
- Gan sưng to (ít gặp hơn)
- Thiếu máu do hạch xâm lấn tủy xương, tan máu tự miễn, cường lách hoặc hiện tượng thực bào tế bào máu
- Chèn ép, xâm lấn của tế bào ung thư sang các mô khác như liệt do chèn ép tuỷ sống, lồi mắt, tắc ruột nếu u ống tiêu hoá,....
Ung thư hạch bạch huyết giai đoạn cuối sống được bao lâu?
Thời gian sống sót của bệnh nhân ung thư hạch bạch huyết giai đoạn cuối phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: loại ung thư, giai đoạn bệnh, tình trạng sức khỏe tổng quát, phương pháp điều trị... Không có một con số chính xác nào về thời gian sống sót của bệnh nhân giai đoạn cuối. Tuy nhiên, với các phương pháp điều trị hiện đại, bệnh nhân có thể kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Biểu đồ về tỷ lệ sống trong 5 năm của người bệnh u Lympho không Hodgkin và u Lympho Hodgkin (theo Mdedge)
Chẩn đoán bệnh ung thư hạch bạch huyết
Để chẩn đoán ung thư hạch bạch huyết, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm sau:
- Sinh thiết hạch, u: Cắt bỏ hoặc lấy một mẫu mô hạch để nhuộm hóa mô miễn dịch để xác định dòng tế bào bệnh lý như tế bào lympho T, B và tế bào NK
- Chọc hút tủy đồ, sinh thiết tủy để xác định tình trạng xâm lấn tuỷ
- Chụp CT, PET CT để xác định hạch ung thư trong các cơ quan nội tạng, xác định giai đoạn bệnh
- Xét nghiệm thường quy như công thức máu toàn phần, phết máu ngoại biên, hồng cầu, đông máu toàn bộ, chức năng gan thận,...
Điều trị ung thư hạch bạch huyết
Mục tiêu của các phương pháp điều trị bệnh K hạch bạch huyết là tiêu diệt các tế bào u lympho càng nhanh càng tốt và ngăn chặn sự phát triển của tế bào u lympho mới. Bằng cách này, chúng ta sẽ kiểm soát được diễn biến bệnh lý và kéo dài thời gian sống dài hơn cho các bệnh nhân.
Các bác sĩ chuyên khoa Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Phương Đông cho biết về cơ bản bệnh được điều trị bằng các phương pháp như sau:
- Theo dõi, phẫu thuật, hoá trị, xạ trị cá thể theo từng ca bệnh
- Phẫu thuật không đóng vai trò chính vì bệnh không giới hạn ở 1 cơ quan của cơ thể
- Hoá trị là phương pháp phổ biến nhất trong điều trị ung thư hạch
- Ghép tế bào gốc: Thay thế tế bào gốc bị bệnh bằng tế bào gốc khỏe mạnh đối với cả u Lympho Hodgkin và u Lympho không Hodgkin,...
Biểu đồ về tỷ lệ sống trong 5 năm của người bệnh u Lympho không Hodgkin và u Lympho Hodgkin (theo Mdedge)
Chế độ dinh dưỡng cho người ung thư hạch bạch huyết
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị ung thư hạch bạch huyết. Để hạn chế cơ thể rơi vào tình trạng suy kiệt, bạn nên:
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi.
- Uống đủ nước, duy trì 2 lít/ ngày
- Cung cấp đầy đủ protein (đạm), glucid (tinh bột), lipit (chất béo) từ thịt, cá, trứng, sữa,...
- Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ uống có ga, đồ ngọt.
- Chia thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày
- Tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp.
Khoa Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là một trong số các chuyên khoa quy tụ đội ngũ bác sĩ hàng đầu từ các bệnh viện lớn như TTUT.PGS.TS.BS cao cấp Trần Đình Hà, BS CKI Mai Văn Lạc, Ths. BS Nguyễn Duy Anh,... Bên cạnh đó, khoa được chú trọng đầu tư hệ thống cơ sở vật chất hiện đại hàng đầu như hệ thống phòng mổ vô khuẩn 1 chiều, máy nội soi Fuji 7000, máy MRI 1.5 Tesla, 16 kênh Multiva 1.5T - Philips, máy chụp CT 128 dãy,... đáp ứng đầy đủ mọi nhu cầu tầm soát, thăm khám, điều trị, phẫu thuật và chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân.
Có thể nói, ung thư hạch bạch huyết là một nhóm các bệnh ác tính bắt nguồn từ hệ thống bạch huyết. Bệnh này đặc trưng bởi sự tăng sinh bất thường của các tế bào lympho, dẫn đến sự hình thành các khối u ở các hạch bạch huyết và các cơ quan lympho khác. Đây là bệnh nguy hiểm cần được thăm khám để tiến hành điều trị tại các bệnh viện uy tín càng sớm càng tốt.
