Viêm da dị ứng là gì
Viêm da dị ứng là một loại chàm cơ địa, hay còn được gọi là chàm thể tạng, gây ra tình trạng da khô, ngứa mạnh và nổi mẩn đỏ trên da. Bệnh này khá phổ biến và thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi, không có tính lây nhiễm.
Có thể được chia thành hai cấp độ là viêm da cấp tính và viêm da mãn tính:
- Viêm da dị ứng cấp tính có thời gian bệnh kéo dài từ vài ngày đến vài tháng. Bệnh có các triệu chứng như phù nề, nóng rát, ửng đỏ và có mụn nước. Nếu xuất hiện bọng nước, chúng dễ bị vỡ và chảy dịch.
- Viêm da dị ứng mãn tính là tình trạng tái phát của viêm da nhiều lần. Ở cấp độ này, bệnh gây tổn thương nghiêm trọng hơn cho da so với viêm da dị ứng cấp tính. Điều trị viêm da dị ứng mạn tính cũng gặp nhiều khó khăn hơn.
Hình ảnh viêm da dị ứng.
Những dấu hiệu viêm da dị ứng thường gặp
Triệu chứng đầu tiên và phổ biến nhất của bệnh là cảm giác ngứa ngáy và sự xuất hiện của mẩn đỏ trên da. Sau đó, da có thể trở nên thô ráp, bị bong tróc, dễ bị viêm và kích ứng. Những dấu hiệu này có thể phát triển nhanh hoặc chậm tùy thuộc vào vùng da trên cơ thể, nhưng thường xảy ra tập trung ở các vị trí như cánh tay, khuỷu tay, mặt sau đầu gối, vùng má hoặc da đầu.
Ngoài ra, các triệu chứng bệnh viêm da dị ứng còn có thể kể đến:
- Xuất hiện các vùng da có màu tối hoặc có màu đỏ/nâu/xám
- Da bị nổi mụn nước nhỏ và có thể chảy dịch khi bị vỡ (đây là dấu hiệu của nhiễm trùng khi viêm da xảy ra)
Mụn nước cũng là biểu hiện viêm da dị ứng ở người lớn có thể gặp.
- Các vùng da có vảy khô hoặc phồng rộp
- Ở các trường hợp nghiêm trọng, viêm da diễn biến nặng có thể gây ra các phản ứng như mất sự chán ăn, sốt, mệt mỏi, ...
Tuy nhiên, loại bệnh này có thể có những biểu hiện khác nhau tùy từng người, vì vậy việc tham khảo và đánh giá từ bác sĩ là cần thiết để định rõ chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Nguyên nhân gây ra viêm da dị ứng
Nguyên nhân gây bệnh xuất phát từ sự tương tác phức tạp giữa yếu tố môi trường, hệ miễn dịch và yếu tố di truyền. Một trong những lý do phổ biến là do hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức khi da tiếp xúc với các chất kích ứng từ bên ngoài. Dưới đây là một số tác nhân gây kích ứng thường gặp:
- Chất tẩy rửa, xà phòng, mỹ phẩm, và các sản phẩm chăm sóc da khác.
- Thời tiết khô và lạnh hoặc ẩm ướt.
- Bụi, nấm mốc, lông động vật cứng, hoa phấn, và mồ hôi.
- Các loại thực phẩm như sữa, trứng, lúa mì, hoặc đậu phộng.
- Vật liệu như len hoặc sợi vải tổng hợp.
- Thay đổi hormon trong thời kỳ mang thai hoặc trong kỳ kinh nguyệt.
- Tâm trạng căng thẳng và lo lắng.
- Nhiễm trùng da.
Bên cạnh đó, khi bố mẹ mắc các bệnh dị ứng như viêm da dị ứng, viêm mũi dị ứng, hay hen suyễn, tỷ lệ cơ hội mắc viêm da cơ địa ở trẻ em cũng cao hơn so với bình thường. Điều này liên quan đến các gen dị ứng, đặc biệt là những gen có liên quan đến cấu trúc da. Khi những gen này bị lỗi, chức năng bảo vệ của da bị ảnh hưởng, bao gồm giữ ẩm, chống mất nước, điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, và bảo vệ khỏi vi khuẩn. Điều này làm cho da bị bệnh và ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể.
Những loại viêm da dị ứng
Dựa vào đặc điểm của bệnh, có thể phân loại như sau:
- Do thời tiết: Bệnh này thường liên quan đến sự thay đổi thời tiết. Thường xuất hiện mạnh mẽ vào giai đoạn giao mùa hoặc mùa đông, khi không khí trở lạnh và khô.
- Do tiếp xúc: Xảy ra do phản ứng miễn dịch của cơ thể khi da tiếp xúc với các chất gây dị ứng như kim loại, hóa chất, mỹ phẩm, nọc cắn của côn trùng,... Bệnh thường giảm và hoàn toàn hồi phục sau 1-4 tuần.
- Do yếu tố cơ địa: Loại viêm da này thường xảy ra ở những người có khả năng di truyền hoặc kiểu cơ địa dị ứng. Viêm da dị ứng do yếu tố cơ địa khó kiểm soát hoàn toàn (do tương tác giữa yếu tố cơ địa dị ứng và môi trường xung quanh) và có khả năng tái phát.
- Viêm da dị ứng bội nhiễm: Đây là tình trạng nặng của viêm da dị ứng khi các vết mụn nước vỡ trở thành cửa ngõ cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, gây sưng, ngứa, đỏ và đau rát. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể tái phát nhiều lần và gây ra các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng máu và tổn thương da nghiêm trọng.
Các dạng của viêm da dị ứng đều gây khó chịu cho người bệnh.
Mỗi loại viêm da dị ứng sẽ có các triệu chứng và cách điều trị khác nhau, do đó, việc chẩn đoán chính xác và theo dõi từ bác sĩ là rất quan trọng trong quá trình điều trị bệnh.
Biến chứng của viêm da dị ứng
Người mắc bệnh nếu không được điều trị và kiểm soát bệnh, có thể gặp phải một số vấn đề sức khỏe không chỉ về thể chất mà còn tâm lý.
Viêm da dị ứng ở mặt khiến người bệnh tự ti.
Gây nhiễm trùng da
Khi bị viêm da dị ứng, da thường bị nứt nẻ, khô ráp, bong tróc,... và việc gãi ngứa nhiều tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và vi rút xâm nhập. Nếu da tiết dịch vàng, xuất hiện các đốm nhỏ trắng hoặc vàng, da sưng tấy hoặc đau nhức, cơ thể mệt mỏi, rùng mình. Khi đó cần đi khám bác sĩ sớm vì đây là dấu hiệu nhiễm trùng cảnh báo.
Gây hen suyễn, viêm mũi dị ứng
Hơn một nửa số trẻ nhỏ mắc viêm da dị ứng sau đó phát triển thành hen suyễn và viêm mũi dị ứng (thường dưới 13 tuổi). Hai bệnh này có liên quan và thường tác động lẫn nhau, gây tăng tình trạng bệnh. Hen suyễn có thể gây khó thở, đe dọa tính mạng của người bệnh.
Ảnh hưởng tâm lý và giấc ngủ
Vấn đề này ảnh hưởng đặc biệt lớn đến trẻ em. Ở trẻ mầm non bị viêm da dị ứng, có nguy cơ cao gặp vấn đề hành vi như tăng động, giảm chú ý hơn so với trẻ không bị bệnh. Ngoài ra, trẻ bị viêm da cũng có xu hướng phụ thuộc và gắn bó với ba mẹ nhiều hơn. Bị trêu chọc, bắt nạt vì viêm da dị ứng có thể gây tổn thương tâm lý như làm trẻ mặc cảm, nhút nhát, tự cô lập, khó hòa nhập với nhóm. Tình trạng ngứa ngáy, đau rát do viêm da dị ứng cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ, gây khó tập trung, mệt mỏi và dễ cáu gắt.
Những nhóm người dễ bị viêm da dị ứng
Viêm da dị ứng có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi, nhưng trẻ em chiếm tỷ lệ cao hơn, đặc biệt là những trẻ có hen suyễn hoặc sốt cỏ khô (một dạng viêm mũi dị ứng). Tỷ lệ mắc bệnh ở người lớn dao động từ 2- 5%, trong khi trẻ em lên tới 10- 20%.
Trẻ em có tỉ lệ mắc bệnh viêm da dị ứng cao hơn người lớn.
Ở trẻ sơ sinh, viêm da dị ứng thường bắt đầu bằng triệu chứng chàm sữa hoặc lác sữa, thường xảy ra nhiều ở mặt, vùng da dưới nách và bẹn. Bệnh có thể lan tỏa ra các vùng da khác trên cơ thể, bao gồm cả tay chân. Thời gian bệnh thường xuất hiện từ 6- 12 tuần tuổi và thường điều hòa khi trẻ đạt 18 tháng tuổi. Ở trẻ lớn hơn, viêm da có thể xuất hiện ở các vùng như cổ tay, khuỷu tay, đầu gối và mắt cá chân. Vùng da xung quanh miệng cũng dễ bị viêm do tác động của thức ăn và nước bọt. Nếu trẻ thường xuyên gãi ngứa, có thể khiến da bị tổn thương và trở nên xơ hóa (da dày và khô hơn).
Đối với người lớn, những người có ba mẹ, người thân trong gia đình hoặc bản thân đã từng mắc bệnh viêm da dị ứng, hoặc có da khô và nhạy cảm, có nguy cơ cao bị viêm da dị ứng. Vùng da bị viêm da dị ứng ở người lớn thường tập trung ở bàn tay hoặc bàn chân.
Cách điều trị viêm da dị ứng
Điều trị viêm da dị ứng tập trung chủ yếu vào loại bỏ nguyên nhân gây dị ứng bằng cách xác định và loại bỏ các tác nhân dị ứng. Tuy nhiên, cho đến nay, y học chỉ mới xác định được một số ít tác nhân gây dị ứng trong không khí, môi trường và thực phẩm, do đó việc kiểm soát bệnh rất khó khăn. Cách điều trị viêm da dị ứng phụ thuộc vào loại cơ chế gây ra viêm và tình trạng của bệnh.
Quan trọng nhất, khi phát hiện các triệu chứng, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ sớm để nhận phác đồ điều trị viêm da dị ứng sớm nhất. Tuyệt đối không để bệnh diễn biến trong thời gian dài.
- Sử dụng thuốc: Thuốc dạng kem hoặc thuốc mỡ corticosteroid thường được kê đơn để dùng cùng với bước dưỡng ẩm, giúp giảm ngứa và phục hồi vùng da bị dị ứng, giảm ngứa và loét da. Tuy nhiên, cần hạn chế sử dụng quá nhiều thuốc để tránh nguy cơ phản ứng phụ. Một số loại kem bôi khác chứa thành phần là chất ức chế calcineurin có thể được sử dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn để ổn định hệ miễn dịch và giảm tần suất dị ứng da.
Thuốc trị viêm da dị ứng nên được bác sĩ tư vấn và chỉ định.
Nếu da có biểu hiện loét hoặc nhiễm trùng, bạn cần có thể sử dụng thêm thuốc kháng sinh uống hoặc thuốc kháng sinh dạng kem để giảm viêm và nhiễm trùng.
- Liệu pháp ánh sáng: Phương pháp này sử dụng tia cực tím hoặc đèn hồng ngoại để ngăn chặn các phản ứng miễn dịch gây ra dị ứng. Liệu pháp ánh sáng thường được áp dụng cho những người không phản ứng với các phương pháp điều trị tại chỗ hoặc trường hợp viêm da tái phát nhanh chóng.
Mặc dù mang lại hiệu quả cao, liệu pháp ánh sáng ít được sử dụng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ do tác động có thể làm da lão hóa sớm và tăng nguy cơ ung thư.
Cách phòng tránh viêm da dị ứng
Phòng ngừa viêm da dị ứng hiệu quả bắt đầu bằng việc tránh tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng da.
- Dưỡng ẩm: Người bị viêm da dị ứng nên bổ sung độ ẩm cho da ít nhất 2 lần mỗi ngày, đặc biệt vào thời tiết khô hanh. Sử dụng các sản phẩm như kem dưỡng, thuốc mỡ hoặc xịt khoáng để cung cấp độ ẩm cho da. Khi tắm, tránh sử dụng nước quá nóng và tắm quá lâu. Uống đủ nước (khoảng 2-3 lít mỗi ngày) cũng giúp duy trì độ ẩm cho da.
- Chọn sản phẩm dịu nhẹ: Lựa chọn các sản phẩm tiếp xúc với da như xà phòng, kem dưỡng, bột giặt,... có thành phần dịu nhẹ, không kiềm, không hương liệu hoặc phẩm màu để hạn chế nguy cơ gây kích ứng da.
Ưu tiên các sản phẩm tiếp xúc với da có thành phần dịu nhẹ.
- Chọn quần áo thoáng mát: Nên mặc quần áo bằng chất liệu cotton hoặc sợi tự nhiên thoáng mát để giảm tiết mồ hôi và tránh ma sát làm tổn thương da. Tránh sử dụng quần áo bằng len, lụa và các loại vải nhân tạo như polyester có thể gây kích ứng da.
- Giữ môi trường sạch sẽ: Thực hiện vệ sinh và lau dọn thường xuyên để giảm tồn dư bụi bẩn, lông thú, phấn hoa và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá. Điều này giúp bảo vệ da nhạy cảm của bạn.
- Điều trị căng thẳng: Rối loạn cảm xúc có thể làm tình trạng viêm da dị ứng trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, quản lý và giải tỏa căng thẳng là một cách khác để ngăn ngừa viêm da dị ứng tái phát. Thư giãn và tìm những cách giảm áp lực trong cuộc sống hàng ngày có thể giúp giảm tình trạng viêm da.
Có thể nói, tình trạng viêm da dị ứng không quá nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng người bệnh. Tuy nhiên, căn bệnh này sẽ cản trở sinh hoạt hàng ngày, gây khó chịu và mất thẩm mỹ cho bệnh nhân. Chính vì vậy bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế để điều điều trị dứt điểm.
Quý khách hàng quan tâm đến dịch vụ và có nhu cầu điều trị tại bệnh viện Phương Đông, vui lòng liên hệ qua số hotline 1900 1806 để được tư vấn về những ưu đãi và đặt lịch sớm nhất.