Viêm đại tràng thiếu máu cục bộ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm đại tràng thiếu máu cục bộ là gì?

Bệnh viêm đại tràng thiếu máu cục bộ là một tình trạng viêm nhiễm của đại tràng do không được cung cấp đầy đủ máu khiến các mô bị thiếu oxy. Bệnh xảy ra cấp tính, tiến triển nhanh, chiếm khoảng >80% tổng các trường hợp, có thể do các cục máu đông từ vị trí khác gây tắc nghẽn mạch máu nuôi dưỡng đại tràng hoặc tình trạng xơ vữa mạch máu tại chỗ làm giảm lưu lượng máu đột ngột. 

Nếu không được cung cấp đủ máu, lượng oxy cần thiết của mô không đảm bảo gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, nguy hiểm nhất là hoại tử đại tràng (cần cắt bỏ). Một số trường hợp, người bệnh không xuất hiện triệu chứng sau vài ngày và phục hồi dần. Đây là một bệnh lý nguy hiểm nên cần chủ động thăm khám lâm sàng để phát hiện sớm.

Bệnh viêm đại tràng thiếu máu cục bộ là một tình trạng viêm nhiễm của đại tràng

Triệu chứng viêm đại tràng thiếu máu cục bộ

Các biểu hiện của bệnh rất đa dạng và phụ thuộc nhiều vào thời điểm khởi phát cũng như mức độ giảm tưới máu ở đại tràng. Người bệnh có thể gặp triệu chứng một cách đột ngột hoặc xuất hiện âm ỉ kéo dài theo thời gian. Dấu hiệu phổ biến nhất là đau bụng từ mức độ nhẹ đến trung bình với cảm giác đau quặn từng cơn và thường khởi phát khá nhanh.

Một số trường hợp ghi nhận tình trạng đi ngoài lẫn máu nhưng khối lượng máu thường ít. Nếu lượng máu trong phân nhiều, cần nghĩ tới các bệnh lý khác như ung thư đại trực tràng, bệnh Crohn hoặc bệnh trĩ. Người bệnh cũng có thể gặp thêm những biểu hiện như: 

• Sốt nhẹ
• Đau bụng chủ yếu ở vùng bụng trái, đau tăng sau ăn
• Cảm giác buồn đi ngoài gấp 
• Tiêu chảy, đầy hơi
• Buồn nôn và nôn.

Xem thêm:

• Bệnh Crohn và bệnh tim mạch: Hiểu về mối liên hệ
  

Nguyên nhân gây viêm đại tràng thiếu máu cục bộ

Viêm đại tràng thiếu máu cục bộ xuất hiện khi lượng máu nuôi dưỡng đại tràng bị giảm, khiến mô ruột không nhận đủ oxy. Những nguyên nhân thường gặp gồm:

• Xơ vữa động mạch nuôi đại tràng: Mảng xơ vữa hình thành và phát triển theo thời gian, làm hẹp lòng mạch và hạn chế lưu lượng máu đến ruột già.
• Huyết khối di chuyển trong tuần hoàn: Cục máu đông có thể xuất phát từ tim hoặc tĩnh mạch ở người bị rung nhĩ, hẹp van hai lá, viêm nội tâm mạc, viêm màng ngoài tim hoặc huyết khối tĩnh mạch rồi theo dòng máu gây tắc các nhánh động mạch nuôi đại tràng.
• Bệnh lý toàn thân gây tắc mạch nhỏ: Các rối loạn miễn dịch và bệnh lý mạch máu như viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì, hội chứng tăng đông và viêm mạch máu có thể gây tắc nghẽn các mạch nhỏ trong thành ruột.
• Giảm mạnh lưu lượng tuần hoàn toàn thân: Các tình trạng như sốc nhiễm trùng, xuất huyết nặng, sốc phản vệ hoặc suy tim nặng khiến cơ thể ưu tiên đưa máu đến não và tim, làm giảm tưới máu đến đại tràng.
• Chèn ép mạch máu nuôi đại tràng: Khối u đại tràng, xoắn ruột, tắc ruột do u phân hoặc thoát vị bẹn nghẹt có thể gây chèn ép trực tiếp lên các nhánh mạch nuôi dưỡng đại tràng.
• Lạm dụng hoặc sử dụng thuốc kéo dài: Một số loại thuốc được ghi nhận làm giảm tưới máu đại tràng khi sử dụng không hợp lý trong thời gian dài như thuốc lợi tiểu, thuốc an thần, thuốc kháng viêm không steroid hoặc kháng sinh.
• Sử dụng chất kích thích: Thói quen uống rượu bia, hút thuốc lá hoặc dùng heroin làm tăng nguy cơ gây tổn thương mạch máu và xuất hiện viêm đại tràng thiếu máu cục bộ.

Bia rượu là một trong những nguy cơ gây mắc bệnh phổ biến

Phương pháp chẩn đoán bệnh 

Viêm đại tràng thiếu máu cục bộ thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác nên khi có triệu chứng, người bệnh cần thăm khám sớm. Dựa vào các biểu hiện, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm như: 

• Siêu âm ổ bụng và chụp CT để loại trừ một số bệnh lý khác. 
• Xét nghiệm phân để xác định nguyên nhân gây bệnh do vi khuẩn nào. 
• Chụp CT hoặc chụp MRI nhằm xác định tình trạng mạch máu cấp cho ruột non và đại tràng, đồng thời tìm các yếu tố gây tắc nghẽn động mạch
• Nội soi đại tràng cũng là phương pháp chẩn đoán bệnh phổ biến. 
• Sinh thiết nếu nghi ngờ là ung thư. 

Điều trị viêm đại tràng thiếu máu cục bộ

Tùy theo mức độ nặng nhẹ, bác sĩ sẽ quyết định phác đồ điều trị phù hợp.

Trường hợp nhẹ

Người bệnh được khuyến nghị sử dụng chế độ ăn dạng lỏng, uống đủ nước và có thể được chỉ định các thuốc giảm đau phù hợp. Thuốc kháng sinh được dùng trong trường hợp có nguy cơ nhiễm trùng. Truyền dịch tĩnh mạch giúp ổn định cân bằng nước và điện giải.

Trường hợp nặng và cấp tính

Bệnh nhân cần được can thiệp cấp cứu. Thuốc tan huyết khối được sử dụng để làm tan cục máu đông, giúp khôi phục lưu thông mạch máu. Thuốc giãn mạch có thể được chỉ định nhằm tăng lưu lượng máu đến đại tràng. Nếu người bệnh không thể dùng thuốc hoặc xuất hiện biến chứng hoại tử ruột, phẫu thuật là lựa chọn cần thiết để loại bỏ huyết khối hoặc cắt bỏ đoạn ruột tổn thương, bảo vệ tính mạng người bệnh.

Nếu không đáp ứng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật

Viêm đại tràng thiếu máu cục bộ là bệnh lý nghiêm trọng và có thể gây tổn hại nặng nề đến hệ tiêu hóa nếu không phát hiện kịp thời. Khi gặp các triệu chứng bất thường liên quan đến đại tràng, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán chính xác và điều trị đúng phác đồ nhằm giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về tình trạng viêm đại tràng thiếu máu cục bộ. Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh lý về đường tiêu hóa có thể liên hệ BVĐK Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.