Viêm gan ứ sắt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh bệnh

Viêm gan ứ sắt là gì?

Viêm gan ứ sắt là tình trạng sắt tích tụ quá mức trong gan, từ đó khiến các tế bào gan bị tổn thương và ảnh hưởng đến chức năng của của gan. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân như di truyền, do truyền máu kéo dài, rối loạn tiêu hóa, viêm gan C mãn tính,... 

Bệnh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh nếu không được phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời. 

Viêm gan ứ sắt là tình trạng sắt tích tụ trong gan quá mức

Nguyên nhân gây ra viêm gan ứ sắt

Tình trạng viêm gan ứ sắt xảy ra khi cơ thể tích lũy quá nhiều sắt trong mô và cơ quan. Sự quá tải này xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả di truyền và lối sống. Hiểu rõ các nguyên nhân giúp nâng cao khả năng phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Yếu tố di truyền

Một trong những nguyên nhân phổ biến của viêm gan ứ sắt là rối loạn di truyền khiến cơ thể hấp thu sắt vượt mức từ thực phẩm. Lượng sắt dư thừa dần lắng đọng tại gan, tim và tuyến tụy, làm suy yếu chức năng của các cơ quan này. 

Có hai dạng chính của bệnh gồm dạng nguyên phát liên quan đến gen và dạng thứ phát do các bệnh lý khác. Trong đó tình trạng thalassemia được xem là một trong những bệnh có nguy cơ cao gây quá tải sắt vì người bệnh cần truyền máu thường xuyên.

Sử dụng viên uống bổ sung sắt không đúng cách

Tự ý dùng các chế phẩm sắt khi chưa có chỉ định y khoa có thể gây dư thừa sắt trong cơ thể. Người khỏe mạnh nhưng vẫn dùng viên bổ sung có nguy cơ tích lũy sắt lâu ngày dẫn đến viêm gan ứ sắt.

Chế độ ăn chứa quá nhiều sắt

Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu sắt dạng heme có trong các loại thịt đỏ làm tăng lượng sắt hấp thụ. Ở những người có cơ địa dễ tích tụ sắt, thói quen này có thể thúc đẩy quá tải sắt và ảnh hưởng xấu đến gan.

Chế độ ăn quá nhiều sắt cũng có thể là nguyên nhân gây ra bệnh

Một số bệnh lý mạn tính

Những người mắc một số bệnh mạn tính như lupus hoặc viêm khớp dạng thấp có xu hướng tích trữ sắt cao hơn bình thường. Các rối loạn này gây tác động dài hạn đến cơ chế điều hòa sắt, làm gia tăng nguy cơ phát triển viêm gan ứ sắt.

Ảnh hưởng của thừa sắt đối với gan

Gan là cơ quan giữ vai trò loại bỏ độc chất ra khỏi dòng máu. Khi bị tổn thương bởi sắt dư thừa, gan phải đối mặt với nhiều biến chứng nặng nề.

Tăng stress oxy hóa

Lượng sắt tích tụ gây sản sinh các gốc tự do. Các phân tử này tấn công tế bào gan, tạo ra tình trạng stress oxy hóa tiến triển. Tổn thương kéo dài khiến mô gan thoái hóa và giảm khả năng hoạt động bình thường.

Tình trạng viêm gan

Sự hiện diện của sắt dư thừa có thể gây phản ứng viêm trong mô gan. Người bệnh có thể gặp mệt mỏi, đau bụng và các rối loạn chức năng gan. Nếu không được xử lý đúng thời điểm, tình trạng này sẽ chuyển biến xấu theo thời gian.

Người bệnh có thể mắc viêm gan khi sắt dư thừa

Xơ hóa và xơ gan

Viêm gan kéo dài dễ dẫn đến hình thành mô sẹo trong gan. Khi mô khỏe mạnh bị thay thế hoàn toàn, gan mất dần khả năng lọc độc chất và điều hòa chuyển hóa. Xơ gan là bệnh lý không thể phục hồi và có thể đe dọa tính mạng.

Ung thư gan

Trong giai đoạn nặng nhất, người bệnh có thể phát triển ung thư gan. Tổn thương kéo dài do quá tải sắt là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng làm gia tăng tỉ lệ ung thư gan.

Xem thêm:

• Xơ gan là gì? Những biến chứng nguy hiểm của căn bệnh này
  
• Những điều cần biết về ung thư gan - Căn bệnh nguy hiểm hàng đầu
  

Những dấu hiệu nhận biết viêm gan ứ sắt

Viêm gan ứ sắt có thể âm thầm phát triển trong thời gian dài. Triệu chứng thường xuất hiện rõ hơn khi gan đã chịu áp lực lớn từ lượng sắt tích tụ.

• Cảm giác mệt mỏi kéo dài: Cơ thể liên tục rơi vào tình trạng thiếu năng lượng vì gan suy giảm khả năng chuyển hóa và đào thải độc chất. Người bệnh thường cảm thấy yếu và mệt bất thường.
• Đau hoặc tức vùng bụng: Cảm giác khó chịu ở vùng bụng phải nơi có gan có thể biểu hiện cho viêm hoặc xơ hóa. Mức độ đau thay đổi tùy theo tổn thương.
• Vàng da: Khi gan không thể xử lý bilirubin, sắc tố này tích tụ trong máu gây vàng da và vàng mắt. Đây là dấu hiệu quan trọng cảnh báo rối loạn chức năng gan.
• Thay đổi cân nặng bất thường: Giảm cân không rõ nguyên nhân có thể xảy ra khi gan mất khả năng điều hòa chuyển hóa.
• Kết quả xét nghiệm chức năng gan bất thường: Các chỉ số men gan tăng và dấu hiệu rối loạn chuyển hóa sắt được ghi nhận qua xét nghiệm máu. Đây là cơ sở để bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương gan.

Vàng da là dấu hiệu dễ dàng nhận biết nhất khi mắc bệnh

Cách phòng ngừa viêm gan ứ sắt

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn điều trị. Áp dụng các biện pháp sau giúp giảm đáng kể nguy cơ tích tụ sắt bất thường.

• Ngừng sử dụng thực phẩm bổ sung sắt khi không cần thiết: Chỉ dùng viên sắt khi có chỉ định của bác sĩ. Ngừng sử dụng giúp hạn chế lượng sắt đi vào cơ thể một cách không kiểm soát.
• Tăng cường rau xanh trong khẩu phần ăn: Rau xanh cung cấp nhiều chất xơ hỗ trợ giảm hấp thu sắt. Một số loại rau có tác dụng lợi tiểu giúp đào thải lượng sắt thừa hiệu quả.
• Ưu tiên nguồn protein có hàm lượng sắt thấp: Người có nguy cơ cao nên lựa chọn thịt gia cầm hoặc thịt lợn. Các loại thịt đỏ và nội tạng động vật cần được hạn chế khi đang theo dõi vấn đề liên quan đến sắt.
• Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra chức năng gan và nồng độ sắt qua xét nghiệm máu nhằm phát hiện bất thường từ sớm. Điều này giúp bác sĩ có hướng can thiệp phù hợp và kịp thời.

Viêm gan ứ sắt là tình trạng sắt tích tụ trong gan quá mức gây ảnh hưởng đến chức năng của gan. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, từ đó khiến gan hoạt động kém hiệu quả. Chính vì vậy, người bệnh khi xuất hiện các dấu hiệu của bệnh cần thăm khám ngay để được can thiệp điều trị, giúp hạn chế biến chứng. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về viêm gan ứ sắt. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào có thể liên hệ BVĐK Phương Đông để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.