Virus HPV và ung thư cổ tử cung

Nhiễm trùng HPV ( Human Papilloma Virus) là bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục phổ biến trên toàn thế giới. HPV là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh ưng thư cổ tử cung ( UTCTC) ở phụ nữ,  ưng thư đứng thứ 2 ở nữ giới sau ưng thư vú. Virus HPV thuộc họ Papillomaviridae, là virus nhỏ có sợi DNA soắn kép với trên 200 type đã được xác định cho đến nay. Các HPV gây nhiễm cho biểu mô da  và niêm mạc. 

Các HPV  được chia ra 2 loại nguy cơ thấp và nguy cơ cao: 

HPV nguy cơ thấp ( không gây ưng thư): Gây ra hạt cơm, mụn cóc ở sinh dục hoặc các vùng xung quanh. Các HPV type 1,2,4,27 và 57 gây ra mụn cóc ở tay và chân, và 90% HPV type 6, 11 gây ra mụn cóc ở sinh dục, hậu môn. 

HPV có nguy cơ cao ( gây ưng thư): Nhiều type HPV được xác định là có nguy cơ gây ra ưng thư, trong đó  HPV type 16, 18 chịu trách nhiệm 70% về các ưng thư cổ tử cung, trong khi HPV 16 gây ra 90% các ung thư miệng họng.

Việc nhiễm các type HPV có nguy cơ cao được coi là điều kiện cần thiết cho sự phát triển ưng thư cổ tử cung, nhưng tự nó không đủ để gây ưng thư. Rất nhiều phụ nữ nhiễm HPV nguy cơ cao nhưng không phát triển ưng thư. 

Virus HPV và ung thư cổ tử cung

Dịch tễ học nhiễm trùng HPV

Năm 2018 trên thế giới có khoảng 569 000 trường hợp mắc ưng thư cổ tử cung mới, và ưng thư cổ tử cung gây tử vong 311 000 người. Khoảng 85% các ưng thư này xẩy ra ở các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình. Ở Mỹ, có khoảng 30 700 trường hợp ưng thư do HPV xẩy ra hàng năm. Mỗi năm Châu Á có khoảng 312 000 bệnh nhân ưng thu cổ tử cung, chiếm 59% các trường hợp UTCTC trên toàn thế giới, chủ yếu là ở khu vực Nam Á và Đông Nam Á. 

Tại Việt nam, theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới năm 2010, Ưng thư cổ tử cung là loại ưng thư chiếm tỉ lệ cao nhất ở nữ giới lứa tuổi 15-44 với hơn 6000 trường hợp nhiễm mới, gây tử vong khoảng 3000 trường hợp mỗi năm.

Triệu chứng

Hầu hết các trường hợp nhiễm HPV không có triệu chứng. Một số biểu hiện lâm sàng của nhiễm trùng HPV bao gồm:

• Mụn cóc hậu môn sinh dục
• Bệnh u nhú hô hấp tái phát
• Tổn thương tiền ưng thư cổ tử cung
• Tổn thương tiền ưng thư cổ tử cung
• Ung thư

70% nhiễm trùng HPV tự khỏi sau một năm và 90% sau 2 năm. Một số trường hợp tồn tại dai dẳng nhiều năm có thể dẫn đến UTCTC hoặc hạt cơm, mụn cóc bộ phận sinh dục, hậu môn, miệng, thanh quản, họng. Các yếu tố nguy cơ cho việc nhiễm trùng dai dẳng kéo dài làm tăng nguy cơ ưng thư bao gồm tuổi hoạt động tình dục sớm, có nhiều bạn tình, hút thuốc và miễn dịch suy giảm. 

Hình ảnh virut HPV

Truyền bệnh

HPV lây truyền qua đường tình dục, qua tiếp xúc da trực tiếp  vùng sinh dục , sinh dục- hậu môn, sinh dục - miệng.

Người nhiễm HPV có thể truyền virus sang người khác ngay cả khi không có triệu chứng. 

Hiện khoảng 10% phụ nữ bị nhiễm HPV.  Một người có thể nhiễm cùng lúc hơn một loại HPV.

Nhiễm trùng HPV có thể truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ thai nghén. 

HPV không bị chết bởi các chất vệ sinh tay thông thường và chất khử nhiễm, và có thể lây truyền qua các dụng thăm khám phụ khoa sử dụng nhiều lần.

Phòng bệnh – Điều trị

Hiện đã có vaccine phòng bệnh nhiễm trùng HPV. Vaccine được tiêm sớm cho nữ giới từ 12-25 tuổi. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho nhiễm trùng HPV

Biên soạn: TS BS Nguyễn Văn Hòa