Võng lưng: Nguyên nhân và các phương pháp điều trị

Võng lưng là gì?

Võng lưng là một dạng rối loạn cột sống xảy ra khi các đốt sống thắt lưng cong về phía trước. Tình trạng này này làm thay đổi, sai lệch cấu trúc tự nhiên của cột sống, khiến phần lưng dưới bị ưỡn rõ rệt so với bình thường.

Người mắc chứng võng lưng dễ dàng nhận biết thông qua các tình trạng như:

• Phần lưng dưới ưỡn về phía trước so với mông.
• Cơn đau lưng xuất hiện thường xuyên, đặc biệt vị trí thắt lưng.
• Việc di chuyển, vận động gặp khó khăn.
• Xương chậu nghiêng về trước.
• Xuất hiện khoảng trống giữa lưng dưới với giường khi nằm thẳng.

Võng lưng là một dạng rối loạn cột sống thắt lưng

Ngay khi nhận thấy dấu hiệu bất thường nêu trên, người bệnh cần sớm di chuyển đến cơ sở y tế thăm khám xác định nguyên nhân và mức độ lưng võng. Tuyệt đối không tự ý nắn chỉnh, bó thuốc khi chưa có chỉ định y tế từ bác sĩ.

Nguyên nhân bị võng lưng

Võng lưng xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố bên trong cơ thể và tác động từ bên ngoài. Một số người chịu ảnh hưởng ngay từ khi chào đời, nhưng cũng có trường hợp xuất hiện sau chấn thương, phẫu thuật hoặc thói quen sinh hoạt.

Chấn thương

Chấn thương vùng lưng khiến khớp nối giữa các đốt sống bị đứt gãy, dẫn đến đau nhức và cong vẹo thắt lưng. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ nhỏ, người chơi thể thao hoặc lao động gắng sức.

Hậu chấn thương đứt gãy có thể khiến lưng bị võng

Bẩm sinh

Dị tật cột sống ngay từ trong bào thai cũng có thể khiến trẻ đối mặt với nguy cơ lưng bị võng. Chứng bệnh này thường tiến triển nặng theo thời gian, trẻ càng lớn các đốt sống càng trượt về phía trước và đè lên các dây thần kinh.

Béo phì

Béo phì làm gia tăng nguy cơ hình thành võng lưng tư thế, xảy ra do sự mất cân đối giữa cơ lưng và cơ bụng. Phần bụng phình to sẽ kéo theo cột sống lưng về phía trước, lâu dần khiến cơ lưng yếu đi và tạo thành một đường cong rõ rệt so với mông.

Rối loạn thần kinh - cơ

Các bệnh lý thần kinh - cơ như bại liệt, teo cơ, loạn dưỡng cơ, tổn thương tủy sống có thể làm mất cân bằng nhóm cơ lưng bụng, dẫn tới ưỡn cong quá mức. Tình trạng này không được kiểm soát sẽ tiến triển theo thời, ảnh hưởng đến chức năng vận động, tư chế cũng như chất lượng sống người bệnh.

Di chứng hậu phẫu

Phẫu thuật cắt cung sau cột sống cổ là giải pháp tối ưu cho bệnh nhân hẹp cột sống, hỗ trợ giảm áp lực do tủy sống và các rễ thần kinh bị chèn ép. Tuy nhiên quá trình can thiệp này có thể làm thay đổi cấu trúc tự nhiên của cột sống.

Hậu phẫu cắt cung sau cột sống có thể làm thay đổi cấu trúc tự nhiên xương lưng

Võng lưng có thể coi là biến chứng điển hình sau phẫu thuật, chức năng cột sống mất tính ổn định. Tỷ lệ mắc bệnh tăng cao ở trẻ em, do hệ xương khớp khi này còn non yếu, dễ bị biến dạng.

Cứng khớp háng

Nhiễm trùng, chấn thương hoặc sự mất cân bằng cơ hông có thể dẫn tới cứng khớp hông. Tình trạng này khiến cột sống lưng dưới bị kéo sang một bên hoặc uốn cong về phía trước, tạo thành võng lưng.

Nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân khác có thể khiến lưng bị võng như loãng xương, thoái hóa đốt sống, gù lưng. Đặc biệt phụ nữ đang mai thai, trọng lượng thai nhi tăng dần theo tuần thai khiến lưng mẹ ưỡn về phía trước và gặp khó khăn khi di chuyển.

Lưng bị võng có nguy hiểm không?

Võng lưng tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh, nhưng nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống thường nhật. Điển hình như:

• Khiến dáng người bị thấp xuống, làm mất thẩm mỹ cơ thể dẫn tới tự tin, ngại giao tiếp.
• Các bộ phận khác trên cơ thể bị ảnh hưởng như đùi, hông, lưng dưới,... thường xuyên đối mặt với tình trạng đau nhức.
• Độ cong sinh lý cột sống bị thay đổi tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa, hô hấp.
• Đẩy nhanh tốc độ thoái hóa cột sống so với độ tuổi.

Biến chứng nguy hiểm khi lưng bị võng cao

Võng lưng có chữa được không?

Dựa vào đánh giá mức độ cong vẹo, triệu chứng, độ tuổi và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị võng lưng phù hợp. Mục tiêu xử trí là nhằm giảm độ cong, ngăn ngừa tình trạng biến dạng cột sống quá mức.

Phụ huynh lưu ý, trẻ nhỏ là đối tượng đặc biệt cần điều trị sớm, ngay khi có dấu hiệu lưng võng ban đầu. Tránh kéo dài đến khi triệu chứng tiến triển nặng, ảnh hưởng đến kết quả can thiệp cuối cùng. 

Vật lý trị liệu

Trẻ nhỏ lưng bị võng thường được khuyến nghị thực hiện vật lý trị liệu, cải thiện tình trạng cong vẹo ban đầu. Với sự hướng dẫn của chuyên gia y tế, người bệnh còn có thể lấy lại khả năng vận động và tính linh hoạt của cột sống.

Tập vật lý trị lưng võng được khuyến khích áp dụng với trẻ nhỏ

Đeo nẹp lưng

Với trẻ nhỏ xương sống vẫn đang trong quá trình phát triển, việc sử dụng nẹp lưng vừa có khả năng định hình cột sống, vừa giảm thiểu can thiệp xâm lấn. Bệnh nhân tiếp nhận điều trị sẽ được cải thiện tư thế, đồng thời ngăn chặn tình trạng võng lưng tiến triển.

Kiểm soát cân nặng

Với nguyên nhân lưng võng do thừa cân, béo phì bệnh nhân thường được chỉ định giảm cân. Việc loại bỏ mỡ thừa tập trung ở vùng bụng, tránh cơ thể đổ dồn về phía trước làm mất độ cong sinh lý.

Giảm cân cải thiện tình trạng võng lưng với bệnh nhân thừa cân, béo phì

Điều trị nguyên nhân

Trong trường hợp võng lưng do cứng khớp háng, bác sĩ sẽ truy tìm nguyên nhân để tiến hành xử trí tận gốc. Việc can thiệp ngăn chặn sớm các tổn thương giúp lấy lại tư thế sinh lý ban đầu, hạn chế nguy cơ tái phát về sau.

Phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật áp dụng đối với những trường hợp điều trị bảo tồn võng lưng không đạt hiệu quả. Hoặc tình trạng võng lưng diễn tiến nặng, xảy ra ở nhóm đối tượng cao tuổi xương khớp kém.

Các bài tập chữa vòng

Bên cạnh chỉ định vật lý trị liệu, phẫu thuật hoặc đeo đai định hình lưng, người bệnh cũng nên tham vấn bác sĩ về các bài tập hỗ trợ. Tập luyện đúng cách là chìa khóa kéo giãn cơ, điều chỉnh độ cong và tăng cường sức mạnh nhóm cơ - lưng bụng.

Dưới đây là hai bài tập thường được khuyến nghị áp dụng:

Plank chữa võng lưng cao

Plank là bài tập tĩnh, người bệnh cần giữ cơ thể ở tư thế thẳng tương tự tấm ván, sử dụng khuỷu tay và mũi chân để trụ vững. Bài tập này không chỉ có ưu điểm giúp đốt cháy mỡ thừa, mà còn tăng sức mạnh các cơ lõi như vai, mông, đùi, lưng và bụng.

Các bước vào tư thế chuẩn như sau:

• Bước 1: Nằm úp trên thảm, chống khuỷu tay dưới vai và vuông góc 90 độ với sàn.
• Bước 2: Duỗi thẳng chân, sử dụng lực ở mũi chân để nhấc dần cơ thể khỏi mặt sàn.
• Bước 3: Siết chặt cơ bụng, hông, mông, tạo tư thế cơ thể thành một đường thẳng từ đầu tới gót chân.

Hướng dẫn bài tập plank chữa võng lưng cao

Chú ý trong thời gian tập luyện hít thở đều, giữ cơ thể ở tư thế plank dài nhất cơ thể. Xuyên suốt quá trình tập, tránh nín thở quá lâu, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Bài tập Lunge

Bài tập lunge đòi hỏi người tập duy trì tư thế thẳng lưng, không cong hay cúi người nên có thể cải thiện sức mạnh cơ thắt lưng, đùi và mông. Thao tác diễn ra như sau:

• Bước 1: Đứng thẳng với hai chân mở rộng bằng hông, mũi chân hướng về phía trước. Hai tay thả lỏng dọc thân người, chống hông hoặc đưa về phía trước ngực.
• Bước 2: Đưa chân trái về phía trước, hạ thấp người sao cho đùi với đầu gối tạo thành một góc 90 độ.
• Bước 3: Từ từ nhấc gót chân sau và giữ mũi chân chạm sàn, siết cơ bụng giữ thăng bằng trong vòng 5 giây.
• Bước 4: Lặp lại tư thế ban đầu với bên chân còn lại.

Bài tập lunge giúp cải thiện sức mạnh cơ thắt lưng, đùi và mông

Kết luận

Võng lưng về cơ bản không ảnh hưởng lập tức tới tính mạng người bệnh, song có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất cũng như tính thẩm mỹ. Bệnh nhân, đặc biệt trẻ nhỏ ngay khi có triệu chứng ban đầu cần thăm khám xác định nguyên nhân và tuân thủ phác đồ điều trị y tế.