Xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng là một biến chứng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Người bệnh thường nhập viện với những dấu hiệu cảnh báo cần can thiệp y tế khẩn cấp. Trong điều trị, không chỉ cầm máu là mục tiêu hàng đầu mà còn phải kiểm soát nguyên nhân gây loét và phòng ngừa tái phát. Tùy theo mức độ chảy máu và tình trạng toàn thân, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp nội soi, dùng thuốc hoặc can thiệp ngoại khoa phù hợp.
Tình trạng xuất huyết tiêu hoá do loét dạ dày tá tràng là như thế nào?
Xuất huyết tiêu hoá do loét dạ dày tá tràng là tình trạng chảy máu bắt nguồn từ các vết loét, vị trí bị viêm trên thành dạ dày - tá tràng. Người bệnh sẽ có cảm giác đau rát vùng thượng vị, buồn nôn, ợ nóng/ợ chua, nôn ói, đi ngoài ra phân đen hoặc máu sẫm. Vì bị mất máu nên người bệnh có thể bị hoa mắt, chóng mặt, tụt huyết áp. Tình trạng này kéo dài không được can thiệp kịp thời có thể ảnh hưởng đến tính mạng nghiêm trọng.
Nhận biết tình trạng loét dạ dày tá tràng
Nguyên nhân dẫn đến xuất huyết tiêu hoá trên do loét dạ dày tá tràng rất đa dạng. Cụ thể:
- Chế độ ăn uống nhiều chất béo không lành mạnh, ăn quá no/nhịn đói, ăn không đúng bữa;
- Dùng nhiều bia rượu, các chất kích thích gây hại;
- Do bị nhiễm khuẩn HP (H.Pylori) - nguyên nhân hàng đầu gây loét dạ dày;
- Căng thẳng, stress, trầm cảm kéo dài;
- Do tác dụng phụ của thuốc, chẳng hạn như thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm hay thuốc có thành phần corticoid.
Nếu bệnh xuất huyết tiêu hoá dạ dày tá tràng kéo dài có thể ảnh hưởng xấu tới khả năng hoạt động của dạ dày, tá tràng nói riêng và toàn bộ hệ tiêu hoá nói chung. Đặc biệt là nguy cơ mất máu, tác động không nhỏ tới chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh.
Cách chẩn đoán xuất huyết tiêu hoá do loét dạ dày tá tràng
Để chẩn đoán bệnh, người bệnh cần tới những cơ sở y tế uy tín, chuyên khoa tiêu hoá để được thực hiện một số xét nghiệm giúp kiểm tra liệu có tình trạng mất máu đang tiến triển, mức độ mất máu, xác định vị trí máu chảy và xử trí cầm máu,...Cụ thể:
Nội soi
Nội soi là phương pháp được ứng dụng phổ biến trong chẩn đoán bệnh
Đây là phương pháp chẩn đoán quan trọng, phù hợp để xác định nguyên nhân và vị trí của xuất huyết tiêu hoá do loét dạ dày tá tràng.
Khả năng xác định tổn thương của nội soi có chính xác lên đến 95%. Đồng thời, đây cũng là một cách để kiểm soát được tình trạng chảy máu thông qua đốt điện, laser, tiêm xơ.
Xét nghiệm khác
- Xét nghiệm kiểm tra số lượng bạch cầu, hồng cầu;
- Xét nghiệm huyết sắc tố;
- Xét nghiệm hematocrit, prothrombin tiểu cầu;
- Xét nghiệm nhóm máu.
Ngoài ra, còn một số xét nghiệm khác được thực hiện để đánh giá tình trạng chung và chẩn đoán phân biệt nguyên nhân gây bệnh.
Siêu âm
Nhằm xác định nguyên nhân chảy máu có phải do viêm loét dạ dày tá tràng hay không. Bên cạnh đó, siêu âm còn giúp phát hiện các bệnh khác như xơ gan, viêm gan, vàng da tắc mật.
Xem thêm:
Phương pháp điều trị xuất huyết tiêu hoá trên do loét dạ dày tá tràng
Quá trình điều trị dựa trên nguyên tắc hồi sức tích cực, nội soi cầm máu và điều trị ổ loét.
Điều trị bằng thuốc
Một số loại thuốc có thể được bác sĩ chỉ định trong quá trình điều trị bao gồm:
- Thuốc kháng tiết axit;
- Thuốc trung hoà axit dịch vị;
- Thuốc băng niêm mạc hoặc các sản phẩm hỗ trợ nuôi dưỡng/phục hồi niêm mạc;
- Thuốc an thần – đối với những bệnh nhân có vấn đề về thần kinh căng thẳng;
Ngoài ra, tùy thuộc vào lượng máu chảy và tình trạng cầm máu, bệnh nhân có thể cần truyền máu hoặc truyền dịch. Nếu người bệnh đang sử dụng các loại thuốc sau trong quá trình này cần tạm ngưng để tránh ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị:
- Thuốc kháng kết tập tiểu cầu (Aspirin, ticagrelor, clopidogrel,...);
- Thuốc chống đông (Acenocoumarol, Warfarin, Rivaroxaban, Dabigatran,...);
- Thuốc chống viêm không steroid.
Người bệnh cần tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ, không được tự ý ngưng/bỏ thuốc giữa chừng sẽ khiến quá trình hồi phục khó khăn, dễ tái phát hơn.
Bù dịch và truyền máu
Người bệnh bị tụt huyết áp hoặc xuất huyết tiêu hoá nhiều cần được bù dịch để bù lại lượng dịch đã mất thông qua đường tĩnh mạch càng sớm càng tốt.
Đối với trường hợp thiếu máu nghiêm trọng, người bệnh cần truyền máu. Tuy nhiên, với những bệnh nhân mắc bệnh mạch vành, suy tim giãn, trẻ em, người cao tuổi – việc truyền máu cần được xem xét cẩn trọng để tránh biến chứng.
Cầm máu
Việc điều trị phụ thuộc vào vị trí bị chảy máu, cần được xử lý sớm để giảm thiểu nguy cơ mất máu dẫn đến tử vong.
Các phương pháp cầm máu bao gồm:
- Nội soi cầm máu (tiêm xơ, đốt điện, dùng nhiệt, kẹp clip);
- Nút mạch hoặc phẫu thuật khâu cầm máu – nếu không thể cầm máu qua nội soi;
Trong và sau thời gian điều trị, bệnh nhân cũng cần thay đổi một số thói quen sinh hoạt không tốt cho dạ dày như:
- Hạn chế ăn/uống thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ chiên rán;
- Không sử dụng chất kích thích, uống bia rượu,...;
- Ngủ nghỉ đủ giấc, điều độ;
- Không nên để đầu óc phải chịu nhiều lo lắng, căng thẳng, stress.
Điều trị xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chẩn đoán sớm, can thiệp kịp thời và theo dõi lâu dài. Dù nội soi can thiệp là lựa chọn ưu tiên, nhưng với các trường hợp nặng, phẫu thuật vẫn là phương án cứu sống quan trọng. Sau điều trị cấp tính, việc dùng thuốc kháng tiết acid, diệt vi khuẩn H. pylori (nếu có) và thay đổi lối sống là chìa khóa giúp phòng ngừa tái phát hiệu quả. Nhận biết dấu hiệu cảnh báo và chủ động chăm sóc sức khỏe tiêu hóa chính là cách tốt nhất để ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.