Áp xe não do amip là amip từ ruột vào vòng tuần hoàn lớn tới não gây ra các ổ áp xe ở cả 2 bán cầu đại não. Vậy nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị là gì? Theo dõi ngay bài viết dưới đây để có câu trả lời chi tiết và đầy đủ.
Áp xe do amip là bệnh thường gặp ở những vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới, khí hậu nóng ẩm, điều kiện kinh tế xã hội nghèo nàn, tập quán sinh hoạt lạc hậu. Tỷ lệ gặp rất nhiều ở các nước Tây Phi, Nam Phi, Đông Nam Á... Trong đó có Việt Nam. Bệnh có thể xảy ra ở mọi giới tính, lứa tuổi nhưng thường gặp nhất là nam giới trong độ tuổi từ 20- 40.
Áp xe não do amip
Biểu hiện lâm sàng của áp xe do amip khá đa dạng, bệnh nếu được phát hiện sớm và điều trị tốt sẽ cho hiệu quả cao nhưng nếu không điều trị kịp thời thì bệnh có thể tiến triển nặng nề, thậm chí có có biến chứng dẫn đến tử vong.
Áp xe não do amip là amip từ ruột đi vào vòng tuần hoàn lớn tới não gây ra các ổ áp xe ở 2 bán cầu đại não. Người bệnh sẽ có hội chứng tăng áp lực nội sọ như đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc ở các mức độ khác nhau. Các triệu chứng về thần kinh sẽ phụ thuộc vào vị trí tổn thương ở não. Các vị trí áp xe do amip như lá lách, thận, cơ quan sinh dục nữ,.... cũng có nhưng hiếm.
Nguyên nhân gây bệnh có thể là do hoạt động gây bệnh của amip (Entamoeba histolytica), thường gặp ở người sau khi mắc bệnh lỵ amip hoặc lỵ mãn tính.
Kén amip từ thức ăn, nước uống,... vào cơ thể qua đường tiêu hóa. Khi tới dạ dày, nhờ tác động của dịch vị nên lớp vỏ được phá vỡ, bốn nhân trong kén được giải phóng và phát triển thành 4 amip nhỏ sau đó di chuyển xuống cư trú ở hồi manh tràng, nơi giày chất dinh dưỡng, pH thích hợp và có nhiều vi khuẩn cộng sinh.
Bình thường, amip nhỏ không thể xâm nhập vào thành ruột để gây bệnh mà sẽ theo phân xuống đại tràng và thải ra ngoài. Một số amip nhỏ thì co lại thành kén và cũng được thải ra ngoài theo phân, điều này đã gây nguy cơ lây lan cho người khác. Khi thành ruột bị tổn thương do loại vi khuẩn khác hoặc chấn thương thì amip nhỏ tấn công vào, sinh sản và tiết ra các men tiêu protein dẫn đến hoại tử tế bào niêm mạc.
Tại thành ruột, lúc đầu amip chỉ gây ra những điểm xung huyết ở niêm mạc, sau đó tạo thành các cục nhỏ trên mặt niêm mạc rồi dần dần hoại tử và tạo thành những vết loét. Độ rộng vết loét có thể từ 2- 2,5cm, xung quanh cương tụ, phù nề và xung huyết. Đáy vết loét sâu tới lớp nạ niêm mạc và phủ bởi lớp mủ.
Những vết loét gần nhau có thể thông với nhau tạo nên vết loét lớn, sâu tới lớp ơ và cùng với vi khuẩn tạo nên ổ áp xe sâu, có thể gây thủng ruột và viêm phúc mạc mủ,
Khi các vết loét tổn thương mạch máu thành ruột, amip có thể thâm nhập vào máu, theo dòng máu đi khắp cơ thể gây tổn thương tại các cơ quan như não, phổi, gan,... Tại đây, amip có thể tạo thành ổ áp xe.
Amip là nguyên sinh vật (protozoaire) thuộc họ Entamoeba, ở người có 4 loại amip. Trong đó chỉ có E.histolytica còn gọi là E. hoạt động là gây bệnh. Thể E.minuta sống cộng sinh trong đại tràng không gây bệnh và dạng kén gây lây lan bệnh.
Khi cơ thể đã bị nhiễm amip, nó sẽ gây ra các tổn thương như loét niêm mạc đại tràng. Bệnh nếu không được điều trị tích cực sẽ có xu hướng kéo dài và trở thành mạn tính.
Các triệu chứng của căn bệnh áp xe não thường tiến triển chậm trong vài tuần nhưng cũng có thể xuất hiện đột ngột với các dấu hiệu như:
Ngay khi xuất hiện các biểu hiện kể trên của bệnh áp xe não, bạn cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để thăm khám, chẩn đoán và có phác đồ điều trị phù hợp nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe cũng như giảm các biến chứng nguy hiểm.
Dưới đây là những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh áp xe não do amip:
Bệnh áp xe não do amip được bác sĩ chẩn đoán dựa vào tiên sử và bệnh sử lỵ amip. Chẩn đoán gợi ý khi có những biểu hiện bất thường của thần kinh như ý thức giảm, vận động giảm, co giật,...
Bên cạnh đó sẽ dựa vào xét nghiệm chẩn đoán gồm:
Điều trị áp xe não do amip bao gồm điều trị bằng nội khoa và ngoại khoa. Kết quả điều trị phụ thuộc vào các yếu tố như tình trạng chung của bệnh nhân, giai đoạn phát triển và chẩn đoán bệnh, tình trạng tổn thương não, kích thước và số lượng vị trí của các ổ áp xe.
Điều trị cũng như chăm sóc người bệnh cần được tiến hành ngay từ đầu nhằm hạn chế các biến chứng, di chứng nguy hiểm.
Hiện nay, 3 biện pháp phối hợp để điều trị bệnh gồm:
Phẫu thuật kết hợp thuốc diệt Amip
Phẫu thuật ổ áp xe não thường được chỉ định trong trường hợp:
Áp xe não do amip là bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh của người bệnh, bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị còn đe dọa đến tính mạng. Do đó, phòng tránh bệnh là việc cần được ưu tiên hàng đầu. Để phòng ngừa căn bệnh này, mỗi người cần nhớ kỹ:
Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến bệnh lý áp xe não do amip. Liên hệ ngay tới số Hotline 1900 1806 Bệnh viện Đa khoa Phương Đông để đặt lịch khám khi có bất kỳ biểu hiện bất thường nào liên quan đến sức khỏe.
Đau đầu chóng mặt thường xuất phát từ những nguyên nhân như phình động mạch não, đột quỵ, chấn thương sọ não, nhiễm trùng, hạ đường huyết,...
