Cách nhận biết và xử trí khi trẻ sơ sinh dị ứng sữa công thức

Dị ứng sữa công thức là gì? 

Chắc hẳn, bố mẹ đã từng nghe nhắc nhiều đến cụm từ “dị ứng sữa”. Đây là tình trạng hệ miễn dịch của trẻ phản ứng đạm trong sữa động vật (thường gặp nhất là sữa bò). Cũng giống như nhiều loại dị ứng khác, dị ứng sữa sẽ đi kèm nhiều triệu chứng từ nhẹ đến nặng, thậm chí ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ nên bố mẹ không được chủ quan. 

Ở giai đoạn sơ sinh, hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ còn rất non nớt làm tăng nguy cơ dị ứng sữa. Trẻ có thể dị ứng với một hoặc nhiều loại protein khác nhau nhưng tác nhân gây dị ứng phổ biến nhất chính là alpha protein S1-casein (sữa bò). Phần lớn sữa công thức trên thị trường hiện nay đều là sản phẩm sản xuất từ sữa bò, vì thế, nhiều người có thói quen gọi chung chung là dị ứng sữa công thức. 

Bố mẹ lưu ý rằng, ngoài sữa là nguyên nhân hàng đầu gây dị ứng ở trẻ thì trong các giai đoạn tiếp theo trẻ còn có thể dị ứng với bất kỳ sản phẩm nào. Chẳng hạn như: Trứng, tôm, cua,... 

Dấu hiệu nhận biết dị ứng sữa ở trẻ sơ sinh

Việc nhận biết chứng dị ứng sữa ở trẻ sơ sinh là không hề đơn giản, vì trẻ không thể nói và cũng không có nhiều cách để diễn tả sự khó chịu. Trong khi đó, dấu hiệu của dị ứng sữa này rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thường gặp ở trẻ. 

Nổi mề đay, phù nề là một trong những dấu hiệu hay gặp khi trẻ sơ sinh dị ứng sữa công thức.

Dấu hiệu dị ứng sữa ở từng trẻ sơ sinh là khác nhau. Nó có thể xảy ra sau khi trẻ bú sữa khoảng một vài phút, một vài giờ hoặc có khi một vài ngày. Tuy nhiên, các biểu hiện hay gặp nhất gồm:  

• Nổi ban đỏ, phù nề và mẩn ngứa: Các nốt mẩn đỏ có khi nhỏ và thưa, cũng có trường hợp nốt dày và thường xuất hiện nhiều trên mặt. Ngoài ra, các vị trí khác trên cơ thể trẻ cũng có thể nổi ban (cổ, bụng, tay). Kèm theo phát ban là cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, thậm chí, một số vị trí còn tiết chất lỏng rồi đóng vảy.  
• Đau bụng và tiêu chảy: Đây là triệu chứng phổ biến của các loại dị ứng đồ ăn uống. Nếu bố mẹ quan sát thấy sau khi trẻ bú sữa công thức mà bụng trẻ phình to, căng cứng hoặc thường xuyên ợ hơi thì đó chính là những dấu hiệu đầu tiên của chứng dị ứng sữa. Một số trẻ bị tiêu chảy, tần suất đi ngoài của trẻ nhiều hơn bình thường, phân lỏng, nát, thậm chí trong phân còn dính máu.  
• Buồn nôn: Nôn trớ vốn là một hiện tượng sinh lý ở trẻ sơ sinh. Nếu việc nôn trớ xảy ra ngoài giờ ăn, kèm theo triệu chứng giống như trẻ khó nuốt, khó thở và nổi ban thì nguy cơ cao là trẻ đã bị dị ứng sữa công thức. Bố mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay.  
• Các biểu hiện về hô hấp: Các triệu chứng như hắt hơi, chảy nước mũi, khó thở đột nhiên xảy ra sau khi trẻ uống sữa thì bố mẹ cũng nên nghĩ đến khả năng trẻ đang dị ứng với sữa công thức. Đây là những biểu hiện của phản ứng với protein trong sữa.
• Quấy khóc, cáu gắt: Trẻ bú sữa xong, bỗng dưng quấy khóc liên tục thời gian dài, không chịu nín dù đã được vỗ về cũng được coi là dấu hiệu bất thường báo hiệu nguy cơ dị ứng sữa.  
• Sốc phản vệ: Phản ứng nghiêm trọng nhất của cơ thể khi bị dị ứng (bao gồm cả dị ứng sữa) khiến trẻ gặp nguy hiểm. 
• Không tăng cân, bị giảm cân so với lúc mới sinh: Dấu hiệu này sẽ xảy ra muộn nhất, nếu bố mẹ không phát hiện kịp thời việc trẻ bị dị ứng sữa, về lâu dài, trẻ không nhận được đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết (nôn nhiều, tiêu chảy,...) dẫn đến tình trạng chậm lớn.  

Trẻ quấy khóc, cáu gắt kéo dài nên được đưa đi bệnh viện thăm khám với bác sĩ.

Tốt nhất khi quan sát thấy con có bất cứ biểu hiện gì khác thường ngày, bố mẹ nên đưa con đi bệnh viện gặp bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán và tư vấn điều trị chính xác, tránh những hệ lụy cho sức khỏe của trẻ. 

Một số trường hợp dễ bị dị ứng với sữa công thức 

Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên thường có nguy cơ bị dị ứng cao hơn trẻ lớn. Bởi vậy, khi bắt đầu sử dụng sữa công thức hay bất kỳ loại thức ăn nào khác sữa mẹ, bố mẹ nên cho trẻ làm quen dần dần và chú ý theo dõi các biểu hiện của trẻ. Đặc biệt những trường hợp dưới đây: 

• Trẻ mới sinh có biểu hiện viêm da.
• Trẻ có bố mẹ hoặc người trong nhà có tiền sử bị dị ứng thực phẩm, bị chàm, hen phế quản,... thì nguy cơ dị ứng sữa cũng cao hơn trẻ khác.  

Trẻ bị chàm, viêm da cơ địa thì dễ bị dị ứng sữa công thức hơn.

Cách xử trí khi trẻ bị dị ứng sữa công thức

Phát hiện các dấu hiệu dị ứng của trẻ sau khi bú sữa công thức, bố mẹ hãy dừng ngay loại sữa trẻ đang dùng. Đồng thời, bố mẹ nên tiếp tục theo dõi sát sao các biểu hiện của con.

• Nếu thấy trẻ đã bình thường trở lại thì nên nghiên cứu cho con sử dụng sang các loại sữa công thức dành cho trẻ dị ứng đạm sữa bò (Đã qua xử lý protein).
• Nếu thấy trẻ có thêm các biểu hiện khác, ngay lập tức đưa trẻ tới viện thăm khám cùng bác sĩ để được tư vấn điều trị kịp thời, tránh các hậu quả cho sức khỏe của trẻ. Bác sĩ cũng sẽ đưa ra lời khuyên về loại sữa tốt nhất có thể dùng cho bé trong giai đoạn này để khắc phục tình trạng dị ứng. 

Một số biện pháp phòng ngừa dị ứng sữa ở trẻ sơ sinh

• Nên cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn tối thiểu trong 6 tháng sau sinh hoặc được trong 1 năm càng tốt.
• Với nhóm trẻ bị viêm da cơ địa thường có nguy cơ dị ứng sữa bò và nhiều thực phẩm khác cao hơn trẻ bình thường. Vì vậy, ngay từ đầu, bố mẹ cần khắt khe hơn trong việc lựa chọn sữa công thức cho trẻ: xem kỹ thành phần, nhờ bác sĩ dinh dưỡng tư vấn thêm.
• Bố mẹ hãy nói rõ tình trạng dị ứng của trẻ với người chăm sóc hoặc cô giáo mầm non về tình trạng dị ứng sữa của trẻ để họ biết cách tránh cho trẻ sử dụng những sản phẩm có chứa sữa hoặc chế phẩm từ sữa.  
• Khi trẻ bắt đầu cho trẻ bú thêm sữa công thức, bố mẹ hãy lựa chọn các thương hiệu sữa uy tín có thành phần tương tự sữa mẹ, để tránh các nguy cơ khác. Ví dụ như sữa Morinaga Hagukumi số 1 của Nhật dành cho trẻ 0-6 tháng, một trong những dòng sữa lành tính và an toàn với hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh. Hoặc nếu gia đình có bố mẹ tiền sử bị dị ứng thì nên nghĩ ngay tới các sản phẩm sữa công thức dành riêng cho trẻ dị ứng đạm sữa bò (thành phần protein đã được thủy phân).  

Sữa Morinaga Hagukumi số 1 được nhiều phụ huynh Nhật Bản và Việt Nam tin chọn.

Ngoài ra, để nghe tư vấn trực tiếp bác sĩ hoặc đặt lịch khám cho trẻ, bố mẹ vui lòng liên hệ hotline 19001806.