Cùng hoá cột sống L5 có điều trị được không? Nên phòng ngừa như thế nào?

Ngọc Anh

06-11-2025

goole news
16

Cùng hoá cột sống L5 là bệnh lý tuy hiếm gặp nhưng có thể gây ra cảm giá đau đớn nhiều, cứng khớp, khó chịu và hạn chế cử động được phần lưng dưới. Không những vậy, theo thời gian, bệnh nhân có thể gặp nhiều vấn đề ở thần kinh như tê hoặc yếu ở chân

Cùng hoá cột sống L5 là bệnh gì?

Cùng hoá cột sống L5 là tình trạng đốt sống thắt lưng thứ năm (L5) dính liền một phần hoặc hoàn toàn với xương cùng. Đây thường là dị tật bẩm sinh, hình thành từ giai đoạn phôi thai, khi các đốt sống không tách rời hoàn toàn trong quá trình phát triển.

Thông thường, phần cột sống thắt lưng và xương cùng tách biệt, giúp cơ thể linh hoạt khi cúi, xoay người hoặc mang vác. Tuy nhiên, khi bị cùng hoá cột sống, sự linh hoạt khi con người chuyển động bị hạn chế, khiến cột sống mất đi độ đàn hồi và dễ phát sinh đau nhức.

Bệnh lý này không phải lúc nào cũng gây ra triệu chứng. Phần lớn người bệnh chỉ tình cờ phát hiện khi chụp X-quang hoặc MRI vì đau lưng kéo dài. Tuy nhiên, nếu cùng hoá đi kèm thoái hoá cột sống, thoát vị đĩa đệm hoặc trượt đốt sống, người bệnh có thể bị đau thắt lưng dữ dội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và vận động.

Theo các chuyên gia cột sống, bệnh được chia làm hai hình thức như sau:

  • Cùng hoá một bên (L5S1): Bệnh nhân chỉ bị dính một phần ở bên phải hoặc bên trái đốt sống L5.
  • Cùng hoá hai bên: Cả hai bên đốt sống L5 của bệnh nhân đều dính vào xương cùng, làm giảm khả năng vận động rõ rệt và dễ gây đau nhiều hơn

Người bệnh bị cùng hoá cột sống dẫn đến dính một phần hoặc hai bên cột sống vào đốt sống

Người bệnh bị cùng hoá cột sống dẫn đến dính một phần hoặc hai bên cột sống vào đốt sống

Triệu chứng của bệnh cùng hoá cột sống L5

Ở giai đoạn đầu, phần lớn người bị cùng hoá cột sống L5 không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người vẫn sinh hoạt, làm việc bình thường trong thời gian dài. Tuy nhiên, khi có thêm yếu tố cơ học hoặc thần kinh tác động, bệnh có thể gây ra các triệu chứng đặc trưng như:

  • Đau vùng thắt lưng – xương cùng: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường tăng khi người bệnh đứng lâu, cúi người, xoay người hoặc mang vác nặng.
  • Đau lan xuống hông và chân: Đôi khi cơn đau lan theo đường đi của dây thần kinh tọa, gây tê hoặc yếu cơ chân.
  • Cứng cơ vùng thắt lưng: Cột sống trở nên kém linh hoạt, người bệnh cảm thấy như có “thanh sắt” chắn ngang lưng, khó cúi hoặc ngửa người.
  • Mất cân đối cột sống: Một số người có thể bị vẹo cột sống nhẹ, tùy theo vị trí cùng hoá một bên hay hai bên.
  • Đau tăng khi thay đổi tư thế đột ngột: Khi ngồi xuống, đứng lên, hoặc vặn mình, cơn đau xuất hiện rõ hơn.
  • Ảnh hưởng tâm lý – thần kinh: Các cơn đau có thể nặng hơn khi người bệnh mệt mỏi, căng thẳng, lo lắng; ngược lại giảm đi khi tinh thần thoải mái.

Nếu không phát hiện và điều trị sớm, cùng hoá L5 có thể làm tăng nguy cơ thoái hoá đĩa đệm, thoát vị, gai cột sống hoặc trượt đốt sống, khiến tình trạng đau trở nên mạn tính và khó hồi phục.

Bệnh nhân có thể bị đau vùng thắt lưng nghiêm trọng

Bệnh nhân có thể bị đau vùng thắt lưng nghiêm trọng

Nguyên nhân bị cùng hoá cột sống L5

Bệnh lý chủ yếu xuất phát từ dị tật bẩm sinh trong quá trình hình thành phôi thai, khi ranh giới giữa đốt sống L5 và xương cùng không phân tách hoàn toàn. Ngoài yếu tố bẩm sinh, một số yếu tố nguy cơ khác cũng có thể thúc đẩy quá trình dính liền hoặc thoái hóa sớm:

  • Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị dị tật hoặc bất thường bẩm sinh về cột sống, khả năng di truyền cho thế hệ sau cao hơn.
  • Thoái hoá cột sống: Ở người lớn tuổi, sự lão hóa làm mòn sụn khớp và đĩa đệm, dẫn đến việc hai đốt sống dính lại với nhau.
  • Chấn thương hoặc quá tải cơ học: Các tác động mạnh, va chạm hoặc lao động nặng kéo dài khiến vùng thắt lưng chịu áp lực lớn, lâu ngày gây biến dạng và dính khớp.
  • Rối loạn phát triển xương: Thiếu hụt canxi, vitamin D hoặc rối loạn chuyển hoá xương trong thời kỳ phát triển cũng có thể là nhân tố thúc đẩy.

Chẩn đoán bệnh cùng hoá cột sống L5 như thế nào?

Việc chẩn đoán cùng hoá cột sống L5 chủ yếu dựa trên kết quả của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp XQuang cột sống thắt lưng hoặc chụp MRI. Thông qua phim chụp các bác sĩ sẽ xác định được chính xác vị trí, mức độ dính liền và đánh giá tổn thương liên quan.

Tất nhiên, trước khi chỉ định bệnh nhân thực hiện chụp chiếu, các bác sĩ sẽ khám lâm sàng để kiểm tra vùng thắt lưng – cùng, quan sát dáng đi, độ linh hoạt của cột sống và phản xạ thần kinh để đánh giá mức độ ảnh hưởng trước. Sau đó, tuỳ tình trạng sức khoẻ và các triệu chứng hiện có, bệnh nhân sẽ thực hiện chụp X Quang để phản ánh chính xác cấu trúc đốt sống và phát hiện hiện tượng dính liền giữa L5 và xương cùng.

Còn chụp cộng hưởng từ MRI sẽ giúp đánh giá tình trạng đĩa đệm, dây chằng, tủy sống và các dây thần kinh có bị chèn ép hay không. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân chụp thêm CT để xác định dạng cùng hoá (một bên hay hai bên) và mức độ tổn thương xương.

Điều trị cùng hoá đốt sống L5 như thế nào?

Hiện nay vẫn chưa có phương pháp nào có thể điều trị bệnh lý này. Tuy nhiên, việc điều trị đúng hướng có thể giúp giảm đau, cải thiện vận động và ngăn ngừa thoái hoá tiến triển cho người bệnh.

Điều trị nội khoa

Bệnh nhân có thể đươc chỉ định dùng các loại thuốc giảm đau, thuốc khám viêm trong  giai đoạn cấp khi đau dữ dội, theo chỉ định của bác sĩ. Lưu ý: Chỉ uống thuốc theo đơn của các bác sĩ chuyên khoa, không tự ý bỏ thuốc hay uống quá liều.

Bởi các loại thuốc giảm đau hay kháng viêm chỉ giúp làm dịu triệu chứng tạm thời, không thể cải thiện căn nguyên bệnh. Các phương pháp điều trị hiện đại tập trung vào việc nuôi dưỡng và phục hồi sụn khớp cùng xương dưới sụn.

Đây cũng là xu hướng điều trị được các chuyên gia khuyến khích, vì an toàn hơn, tác dụng bền vững hơn, đặc biệt hiệu quả với những trường hợp bệnh mạn tính hoặc bẩm sinh như cùng hóa đốt sống L5, nhờ cơ chế tái tạo và củng cố cấu trúc sụn khớp, xương dưới sụn từ bên trong.

Tập vật lý trị liệu

Bên cạnh dùng thuốc, các bác sĩ có thể cân nhắc cho bệnh nhân thực hiện:

  • Liệu pháp vật lý trị liệu: Bao gồm kéo giãn cột sống, chườm nóng – lạnh, siêu âm trị liệu hoặc điện xung giúp giảm đau, giãn cơ và cải thiện lưu thông máu.
  • Tập luyện phục hồi chức năng: Các bài tập nhẹ như bơi lội, yoga, đi bộ, giãn cơ lưng giúp duy trì độ linh hoạt, hạn chế co cứng.
  • Đeo đai hỗ trợ cột sống: Giúp giảm áp lực lên vùng thắt lưng, hỗ trợ tư thế và bảo vệ đốt sống trong giai đoạn đau.

Người bệnh sẽ được hướng dẫn tập các bài vật lý trị liệu để phục hồi sớm

Người bệnh sẽ được hướng dẫn tập các bài vật lý trị liệu để phục hồi sớm

Phẫu thuật 

Trong trường hợp hiếm gặp, khi cùng hoá L5 hai bên gây chèn ép thần kinh nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để tách phần dính, giải phóng áp lực thần kinh và khôi phục khả năng vận động.

Phòng ngừa cùng hoá cột sống L5 như thế nào?

Dể chủ động bảo vệ sức khoẻ xương khớp cho bản thân, bạn có thể chủ động thực hiện các biện pháp sau đây:

  • Giữ tư thế đúng khi làm việc: tránh cúi gập người quá lâu, ngồi sai tư thế hoặc mang vác nặng bằng lưng.
  • Tập thể dục thường xuyên: duy trì các bài tập tăng cường cơ lưng, cơ bụng và độ linh hoạt của cột sống.
  • Duy trì cân nặng hợp lý: thừa cân gây áp lực lên đốt sống, làm tăng nguy cơ đau và thoái hoá.
  • Ăn uống đủ chất: bổ sung canxi, vitamin D, omega-3, protein và các dưỡng chất cần thiết cho xương khớp.
  • Kiểm tra sức khỏe định kỳ: chụp X-quang hoặc MRI nếu thường xuyên đau lưng, đặc biệt là người trên 40 tuổi hoặc làm việc nặng.

Có thể nói, cùng hoá cột sống L5 là một dị tật bẩm sinh phổ biến, thường không nguy hiểm nếu được phát hiện và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, khi đi kèm thoái hoá hoặc chèn ép thần kinh, bệnh có thể gây đau lưng mạn tính, hạn chế vận động và ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người bệnh.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

167

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

ThS.BS

LÊ NGỌC ANH

Bác sĩ Ngoại khoa
19001806 Đặt lịch khám