Đặc điểm của trẻ khiếm thính là gì? Làm thế nào để nhận biết?

Đặc điểm của trẻ khiếm thính trong giao tiếp

Đặc điểm của trẻ bị khiếm thính trong giao tiếp là cơ quan thính giác bị tổn hại, không nghe được khiến bé gặp khó khăn trong quá trình giao tiếp cụ thể như sau:

Đối với nghe nói

Ngôn ngữ của trẻ em khiếm thính thường sẽ có các điểm chung như sau:

• Giọng khó nghe, giọng cao, giọng yếu, khàn,...
• Phát âm không đúng, không rõ ràng, không phân biệt được một số âm khác nhau như t/đ, b/m,....
• Khó phát âm đúng thanh điệu như: thanh hỏi, ngã, nặng,...
• Nói chuyện theo bản năng, không rõ ý, cấu trúc câu lộn xộn 
• Từ vựng lộn xộn, không có nhiều
• Sai âm vần, cấu trúc, thanh điệu,...

Ngoài không nghe được nhiều âm thanh, bé còn gặp khó khăn khi phát âm đúng thanh điệu, phát âm tròn vành rõ chữ

Đối với cách sử dụng ngôn ngữ

Các em bé có thính lực suy giảm thường có suy nghĩ logic và trí tưởng tượng tốt hơn người bình thường. Lý do là trẻ không tiếp thu thông tin qua lời nói mà tập trung vào sử dụng thị giác, xúc giác,... Bằng cách này, theo thời gian, bé có không gian rèn luyện khả năng quan sát, tư duy phong phú hơn người bình thường.

Ngoài ra, một số trẻ có các biểu hiện bất thường như:

• Phát âm không rõ ràng, liền mạch, không thể hiện được ý kiến của mình do ít từ vựng, không diễn đạt được suy nghĩ và cảm xúc phức tạp
• Không nghe được rõ âm thanh
• Không nghe và học được các ngôn ngữ ký hiệu 
• Sử dụng nhiều hình ảnh để bộc lộ những suy nghĩ trong đầu hoặc nhu cầu của bản thân

Bé cần được học ngôn ngữ đại chúng và ngôn ngữ ký hiệu đồng thời

Trẻ khiếm thính gặp khó khăn như thế nào?

Trên thực tế, trẻ khiếm thính có thể gặp rất nhiều rào cản có thể kể đến như:

Khó khăn trong giao tiếp

Đặc điểm của trẻ khiếm thính điển hình thể hiện rõ rệt nhất nếu không biết đọc ngôn ngữ ký hiệu hay đọc môi. Theo đó, bé có thể cảm thấy cô đơn, lạc bõng và không hiểu những gì người khác nói hay gặp khó khăn trong việc diễn đạt ý tưởng của mình. 

Khó khăn trong học tập

Em bé của bạn có thể gặp khó khăn và tiếp thu kém kiến thức khi nghe giảng kiến thức bằng cách truyền đạt thông thường. Do đó, kết quả học tập của bé có xu hướng kém hơn bạn bè bình thường. 

Để giảm thiểu những tác động tiêu cực của tình trạng nghe kém, bạn có thể chủ động đưa trẻ đi học ngôn ngữ ký hiệu. Thời điểm tốt nhất để tiếp thu kiến thức là từ 2 - 4 tuổi, tuyệt đối đừng để đến 7 - 8 tuổi mới đưa bé đi học ngôn ngữ ký hiệu, lúc này việc học sẽ khó khăn khiến bé có thể phát triển chậm về mặt tư duy hơn bình thường.

Dễ thấy, em bé có thể gặp rất nhiều khó khăn khi giao tiếp

Khó khăn trong quan hệ xã hội

Một trong những đặc điểm của trẻ khiếm thính dễ thấy nhất là bé có thể cảm thấy mình khó hoà nhập, khác biệt và bị phân biệt đối xử trong việc tham gia các hoạt động chung của cộng đồng, kết bạn hay giao lưu với những người xung quanh.

Vòng tròn quan hệ của bé có thể rất hẹp, đa số là gia đình và bạn bè cùng hoàn cảnh nên gia đình, nhà trường cần can thiệp sớm, hỗ trợ trẻ hoà đồng và tự tin hơn.

Khó khăn về mặt tâm lý

Một trong số các đặc điểm của trẻ khiếm thính là dễ gây gổ, cáu gắt nổi khùng và khóc nhiều. Nguyên nhân là bé không nghe được nên chỉ có thể khóc và hành động mạnh để biểu đạt suy nghĩ, cảm xúc của bản thân.

Đồng thời, tâm lý bé có phần nhạy cảm hơn khi đến tuổi thiếu niên với các biểu hiện mặc cảm, tự ti, tránh người lạ, ngại giao tiếp,...

Tâm lý và cảm xúc của bé cũng cần được quan tâm, chăm sóc đặc biệt

Phương pháp cải thiện tình trạng khiếm thính ở trẻ em

Để hỗ trợ tình trạng thính lực kém và giảm nhẹ những ảnh hưởng tiêu cực của khiếm khuyết này trong đời sống, một số giải pháp sau có thể được áp dụng:

Phẫu thuật

Các bác sĩ sẽ can thiệp trực tiếp vào cơ quan thính giác giúp bé khôi phục lại khả năng nghe hiệu quả. Thông thường, bệnh nhân bị viêm nhiễm, chấn thương hoặc tai nạn có thể được cân nhắc thực hiện phẫu thuật vá màng nhĩ, đặt ống thông xương chũm, cấy ghép ốc tai điện tử,...

Mặc dù đem lại hiệu quả cải thiện thính lực rõ rệt mà không cần sử dụng các thiết bị hỗ trợ nhưng nhược điểm của phương pháp này nằm ở chỗ chi phí khá cao, cần nhiều thời gian hồi phục và tồn tại các biến chứng như nhiễm trùng, chảy máu hoặc tổn thương dây thần kinh,....

Sử dụng máy trợ thính

Bằng cách đeo máy trợ thính, âm thanh sẽ được khuếch đại giúp bé nghe dễ dàng hơn. Cách này khá hiệu quả với các trường hợp khiếm thính nhẹ, trung bình, nặng hay điếc hoàn toàn. Với ưu điểm giá thành hợp lý, không cần can thiệp y tế và sử dụng dễ dàng, đây là phương pháp được rất nhiều trẻ em khiếm thính sử dụng. 

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp nó vẫn tồn tại các điểm trừ như:

• Gây khó chịu khi đeo, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ
• Cần phải điều chỉnh phù hợp với tình trạng của trẻ
• Không mang lại hiệu quả như mong muốn với các bé bị khiếm thính nặng, điếc sâu, điếc hoàn toàn,...

Em bé có thể cần đeo máy trợ thính để cải thiện khả năng nghe

Để cải thiện chất lượng cuộc sống cho con em mình, gợi ý bạn nên tham khảo các biện pháp chăm sóc sức khoẻ kể trên và đưa bé đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Hiện nay, khoa Tai mũi họng - Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là địa chỉ quy tụ các chuyên gia, bác sĩ hàng đầu đảm bảo việc thực hiện chẩn đoán, điều trị chuyên sâu và phức tạp dễ dàng. 

Có thể nói, đặc điểm của trẻ khiếm thính như chậm nói hoặc phát âm không rõ ràng. Khả năng giao tiếp của trẻ cũng bị ảnh hưởng, gây khó khăn trong việc diễn đạt suy nghĩ và cảm xúc. Ngoài ra, trẻ có thể gặp các vấn đề về học tập, đặc biệt là trong việc đọc và viết. Do đó, việc áp dụng các biện pháp chăm sóc sức khoẻ kịp thời là vô cùng quan trọng để hỗ trợ trẻ khiếm thính phát triển toàn diện.