Đám rối thần kinh Auerbach hay đám rối cơ đảm nhận toàn bộ các chức năng ý thức về hoạt động tiêu hóa của cơ thể, điều này giúp não bộ không cần tự điều khiển ruột mỗi lần tiêu hóa thức ăn. Cùng Bệnh viện Đa khoa Phương Đông tìm hiểu chi tiết về đám rối thần kinh Auerbach qua bài viết sau.
Để hoạt động tiêu hóa diễn ra trơn tru, đường tiêu hóa cần có một hệ thống thần kinh riêng để kiểm soát hoạt động mà không cần sự can thiệp của não bộ. Hệ thống này được gọi là hệ thống thần kinh ruột, nằm ở trong thành ống tiêu hóa gồm hai đám rối thần kinh chính: Đám rối Auerbach, đám rối Meissner và các hạch thần kinh liên quan.
Đám rối cơ ruột hay đám rối Auerbach là một mạng lưới các sợi thần kinh vận động tự chủ nằm trong lớp cơ của các cơ quan tiêu hóa. Chức năng chính của chúng là cung cấp chi phối vận động cho lớp cơ của các cơ quan trọng thuộc ống tiêu hóa, giúp duy trì nhu động ruột.
Hoạt động của đám rối Auerbach được kiểm soát một phần bởi dây thần kinh phế vị, đóng vai trò quan trọng giữa hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ruột. Chức năng của đám rối thần kinh này được điều hòa bởi nhiều chất dẫn truyền thần kinh và chất điều biến thần kinh, chủ yếu là acetylcholine và nitric oxide.
Đám rối thần kinh Auerbach
Kết cấu của đám rối Auerbach vẫn chưa được xác định chính xác hoàn toàn. Đám rối bao gồm các hạch thần kinh cơ ruột và các sợi thần kinh xuất phát từ đó.
Các tế bào thần kinh trong đám rối Auerbach được chia thành 2 nhóm chính: Nhóm kích thích và nhóm ức chế.
Đám rối Auerbach là một trong hai thành phần chính của hệ thần kinh ruột, đám rối này nằm dọc theo thành ống tiêu hóa, kéo dài từ thực quản đến đại tràng. Cụ thể hơn, đám rối Auerbach nằm giữa hai lớp cơ của thành ruột: Lớp cơ vòng bên trong và lớp cơ dọc bên ngoài. Đây là vị trí quan trọng giúp điều phối cử động co bóp của hệ tiêu hóa.
Vị trí của đám rối thần kinh Auerbach
Xem thêm:
Chức năng chính của đám rối Auerbach là kiểm soát nhu động ruột - chuỗi các cơn co bóp dạng sóng giúp đẩy thức ăn qua đường tiêu hóa. Nhu động ruột hoạt động nhờ phản xạ đặc biệt, gọi là phản xạ nhu động (hay phản xạ cơ ruột). Phản xạ này xảy ra khi thức ăn khiến thành ống tiêu hóa căng, kích thích các cơ quan rỗng co bóp để đẩy thức ăn xuống. Tuy nhiên, quá trình này được kiểm soát chặt chẽ bởi đám rối Auerbach. Nếu đám rối bị tổn thương, nhu động ruột sẽ bị rối loạn dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm.
Hoạt động của cơ trơn ruột được điều chỉnh bởi các chất dẫn truyền thần kinh, giúp cơ có thể co bóp hoặc giãn ra đúng thời điểm. Các chất chính tham gia vào quá trình này bao gồm:
Mặc dù đám rối Auerbach có thể hoạt động tự động nhưng chủ yếu được điều chỉnh bởi tế bào kẽ Cajal, còn được gọi là máy tạo nhịp điện của đường tiêu hóa. Những tế bào này liên kết với cơ trơn lần thần kinh trong đám rối Auerbach giúp duy trì nhịp co bóp ổn định và liên tục. Mặc dù vậy, đám rối Auerbach vẫn chịu sự tác động từ hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là dây thần kinh phế vị. Khi cơ thể ở trạng thái “nghỉ ngơi và tiêu hóa”, hệ thần kinh phó giao cảm sẽ kích thích hoạt động tiêu hóa mạnh hơn.
Nhiệm vụ chính của đám rối Auerbach là kiểm soát nhu động ruột
Đám rối Auerbach khi không hoạt động hiệu quả có thể gây ra những bệnh lý gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Một số bệnh lý nguy hiểm mà người bệnh có thể gặp bao gồm:
Achalasia là một bệnh lý mạn tính, tiến triển do có sự thoái quá các tế bào hạch thần kinh, trong đó có đám rối Auerbach của thực quản. Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định rõ ràng nhưng có nghiên cứu chỉ ra rằng quá trình viêm và thoái hóa chỉ yếu ảnh hưởng đến tế bào thần kinh ức chế, còn tế bào thần kinh kích thích hầu như không bị tác động.
Sự mất cân bằng có thể khiến cơ trơn thực quản không giãn ra được, làm tăng trương lực cơ, đặc biệt là đoạn dưới thực quản.
Người bệnh có thể gặp một số triệu chứng như sau: Khó nuốt, nôn trớ thức ăn chưa tiêu hóa, ợ nóng, có cảm giác nóng rát vùng ngực,...
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện chụp X-quang thực quản có cản quang, đo áp lực thực quản để xác định rối loạn vận động. Dựa vào tình trạng bệnh, người bệnh sẽ được điều trị với phương pháp phù hợp như: Nong thực quản bằng bóng, cắt cơ vòng thực quản dưới,...
Đám rối Auerbach bị tổn thương có thể gây ra Achalasia
Bệnh Hirschsprung là một dị tật bẩm sinh được đặc trưng bởi sự thiếu hiệu tế bào thần kinh trong đám rối Auerbach ở một đoạn ruột, thường gặp nhất là ở trực tràng hoặc đại tràng. Điều này khiến nhu động ruột khu vực bị ảnh hưởng, dẫn đến tắc ruột do ruột không thể đẩy phân xuống dưới.
Người bệnh có thể gặp một số biểu hiện như sau: Chướng bụng, nôn ra dịch mật, trẻ sơ sinh không đi phân su trong 48 giờ đầu tiên,... Nếu không được can thiệp điều trị, bệnh có thể gây giãn đại tràng nhiễm độc - một biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng. Phương pháp điều trị bệnh tiêu chuẩn là phẫu thuật cắt bỏ đoạn ruột bị vô hạch.
Người bệnh có thể mắc một số bệnh lý đám rối Auerbach khác như:
Thoái hóa đám rối Auerbach có thể góp phần vào rối loạn nhu động tiêu hóa ở bệnh nhân Parkinson
Đám rối thần kinh Auerbach là là tập hợp một chuỗi gồm nhiều tế bào thần kinh liên kết với nhau dọc theo chiều dài của đường tiêu hóa. Chúng có nhiệm vụ chính chi phối vận động cho lớp cơ của các cơ quan trọng thuộc ống tiêu hóa, giúp duy trì nhu động ruột.
Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích của đám rối Auerbach. Nếu có bất kỳ thắc mắc liên quan nào có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên hỗ trợ và tư vấn nhanh chóng.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Đám rối thần kinh Auerbach đảm nhận nhiệm vụ chi phối các lớp cơ của cơ quan quan trong thuộc ống tiêu hóa giúp duy trì nhu động ruột.
