Cách đọc kết quả điện tâm đồ ở trẻ em: Phụ huynh biết được những gì?

Điện tâm đồ là gì?

Điện tâm đồ (Electrocardiogram - ECG) là một phương pháp ghi lại hoạt động điện của tim dưới dạng đồ thị, giúp theo dõi nhịp điệu và tốc độ co bóp của tim. Khi tim hoạt động, các xung điện tự nhiên được tạo ra để điều hòa sự co bóp, đảm bảo máu tuần hoàn khắp cơ thể. Những xung điện này, dù rất nhỏ (khoảng một phần nghìn volt), có thể được phát hiện thông qua các điện cực đặt trên tay, chân và ngực bệnh nhân, sau đó được máy ghi khuếch đại và hiển thị dưới dạng đồ thị. 

Điện tâm đồ giúp chẩn đoán các cơn đau tim và nhịp tim không đều ở trẻ

ECG là một xét nghiệm đơn giản, an toàn và không xâm lấn, thường được sử dụng để chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý tim mạch như rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim và bất thường cấu trúc tim. Phương pháp này có thể áp dụng cho mọi đối tượng, kể cả người khỏe mạnh, nhằm tầm soát sức khỏe tim mạch hoặc khi xuất hiện các triệu chứng như đau ngực, khó thở, chóng mặt hoặc nhịp tim không đều.

Việc thực hiện điện tâm đồ giúp bác sĩ đánh giá hoạt động điện của tim, từ đó phát hiện sớm các bất thường và đề ra phương pháp điều trị kịp thời, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch của bệnh nhân.

Đặc điểm điện tâm đồ bình thường ở trẻ em

Ví dụ về một điện tâm đồ bình thường ở bé trai 1 tuần tuổi

Điện tâm đồ (ECG) là công cụ quan trọng giúp đánh giá hoạt động điện học của tim ở trẻ em, từ đó phát hiện sớm các bất thường tim mạch. Tuy nhiên, đặc điểm ECG bình thường ở trẻ em có sự khác biệt so với người lớn và thay đổi theo độ tuổi.

• Nhịp tim: Trẻ em thường có nhịp tim nhanh hơn người lớn. Ví dụ, nhịp tim trên 100 lần/phút có thể là bình thường ở trẻ nhỏ.
• Trục QRS: Ở trẻ sơ sinh, trục QRS thường lệch phải (> +90°) và chuyển dần về trục trung gian trong năm đầu đời.
• Sóng T: Đảo ngược sóng T trong các chuyển đạo V1-V3 ("hình sóng T vị thành niên") là hiện tượng bình thường ở trẻ em.
• Phức bộ QRS: Phức bộ QRS ở trẻ thường có dạng RSR' ở V1, phản ánh sự dẫn truyền trong thất phải. Khoảng PR ngắn hơn so với người lớn, thường dưới 120ms, và thời gian QRS cũng ngắn hơn, thường dưới 80ms. Sóng P có thể hơi có đỉnh nhưng không vượt quá 3mm ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.
• Khoảng QTc: Khoảng QTc ở trẻ em có thể dài hơn một chút so với người lớn nhưng thường không vượt quá 490ms ở trẻ dưới 6 tháng tuổi. Những đặc điểm này cần được xem xét trong bối cảnh lâm sàng cụ thể để đảm bảo đánh giá chính xác tình trạng tim mạch của trẻ.

Xem thêm:

• Ngoại tâm thu nhĩ: Tổng quan về bệnh lý tim mạch không nên chủ quan
  

Những bất thường có thể xuất hiện trên điện tâm đồ ở trẻ em

Điện tâm đồ (ECG) là công cụ quan trọng trong việc đánh giá hoạt động điện học của tim ở trẻ em, giúp phát hiện các bất thường có thể ảnh hưởng đến chức năng tim mạch. Một số bất thường thường gặp trên ECG ở trẻ em bao gồm:

• Rối loạn dẫn truyền nhĩ thất (AV): Biểu hiện bằng khoảng PR kéo dài hoặc phân ly hoàn toàn giữa sóng P và phức bộ QRS, cho thấy sự gián đoạn trong dẫn truyền xung điện từ nhĩ xuống thất.
• Biên độ phức bộ QRS thấp: Khi biên độ QRS ≤ 5mm ở tất cả các đạo trình chi, có thể gợi ý tình trạng viêm cơ tim hoặc bệnh cơ tim giãn. 
• Giảm biên độ sóng T: Sóng T giảm biên độ hoặc đảo ngược có thể liên quan đến rối loạn tái cực hoặc tình trạng thiếu máu cơ tim. 
• Kéo dài khoảng QT: Khoảng QT kéo dài có thể dẫn đến nguy cơ rối loạn nhịp thất nguy hiểm, bao gồm nhịp nhanh thất hoặc rung thất.
• Nhịp nhanh xoang: Là rối loạn nhịp tim thường gặp ở trẻ sơ sinh, với nhịp tim có thể lên đến 170 nhịp/phút, thường là phản ứng của cơ thể khi đau, nhiễm trùng hoặc kích động. 
• Ngoại tâm thu nhĩ hoặc thất: Là tình trạng xuất hiện các nhát bóp sớm, dư thừa ở tâm nhĩ hoặc tâm thất, thường tự hết mà không cần điều trị. 
• Phì đại tâm thất: Biểu hiện bằng sự thay đổi trong phức bộ QRS, như sóng R cao ở V1 và sóng S sâu ở V5, V6, có thể gợi ý phì đại thất phải hoặc trái. 
• Thay đổi đoạn ST và sóng T: Sự chênh lên hoặc chênh xuống của đoạn ST, cùng với thay đổi hướng sóng T, có thể liên quan đến viêm cơ tim hoặc bệnh cơ tim. 

Việc phát hiện và đánh giá các bất thường trên điện tâm đồ ở trẻ em đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu và kinh nghiệm lâm sàng. Do đó, khi nghi ngờ có bất thường, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa tim mạch nhi để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Dấu hiệu trẻ cần được đi thăm khám và đo điện tâm đồ

Việc nhận biết các dấu hiệu bất thường ở trẻ em để tiến hành thăm khám và đo điện tâm đồ (ECG) là rất quan trọng trong việc phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề tim mạch. Phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để thực hiện ECG nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng sau:

• Trẻ gặp khó khăn trong hô hấp hoặc thở nhanh hơn bình thường. 
• Da trẻ chuyển sang màu xám xanh hoặc tím, đặc biệt ở môi, niêm mạc và móng tay. 
• Nhịp tim không đều hoặc quá nhanh hoặc có cảm giác hồi hộp.
• Sưng phù ở chân, bụng hoặc vùng quanh mắt. 
• Trẻ bị viêm phổi nhiều lần mà không rõ nguyên nhân.
• Trẻ sơ sinh bú kém, khó thở khi bú hoặc không tăng cân đều đặn.
• Trẻ than phiền đau ngực, cảm thấy chóng mặt hoặc có những cơn ngất xỉu.

Khó thở hoặc thở gấp là một trong những dấu hiệu trẻ cần được đưa đi thăm khám 

Ngoài ra, nếu gia đình có tiền sử mắc các bệnh tim mạch hoặc trẻ đã từng được chẩn đoán có vấn đề về tim, việc theo dõi và thực hiện ECG định kỳ là cần thiết để đảm bảo sức khỏe tim mạch cho trẻ. 

Kết luận

Hiểu đúng về kết quả điện tâm đồ ở trẻ em không chỉ giúp phụ huynh an tâm hơn về sức khỏe tim mạch của trẻ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn. Nếu ECG cho thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, việc tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa là điều cần thiết để có hướng xử lý kịp thời.