Kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV là giải pháp dự phòng biến chứng nặng ở nhóm trẻ nhỏ nguy cơ cao, bao gồm trẻ sinh non dưới 35 tuần, trẻ bị bệnh tim bẩm sinh, trẻ bị loạn sản phế quản phổi. Đây không phải vaccine hay thuốc điều trị các bệnh lý đường hô hấp dưới do virus hợp bào hô hấp gây ra, chỉ sử dụng khi có đơn kê của bác sĩ.
Kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV (Palivizumab) là giải pháp tối ưu giúp trẻ sinh non, mắc bệnh tim bẩm sinh, phổi mạn tính giảm thấp nguy cơ lây nhiễm Respiratory Syncytial virus. Chuyên gia y tế giải thích thêm, RSV là tác nhân hàng đầu gây các bệnh lý đường hô hấp ở trẻ nhỏ.
Kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV là biện pháp dự phòng biến chứng nguy hiểm
Tại Việt Nam mới đây, dung dịch tiêm Synagis chứa kháng thể đơn dòng Palivizumab đã được Bộ Y tế cấp phép sử dụng. Bệnh viện Đa khoa Phương là một trong những đơn vị đang triển khai tiêm, dự phòng bệnh viêm đường hô hấp dưới do RSV ở nhóm đối tượng ngu cơ cao.
Theo thông tin được công bố, Palivizumab là kháng thể đơn dòng nhân tính hóa tái tổ hợp (IgG1k) được sản xuất bằng công nghệ ADN tái tổ hợp. Thuốc có chức năng tác động tương tự các kháng thể tự nhiên, liên kết với protein F trên bề mặt virus để ngăn chặn quá trình hợp nhất màng tế bào, ức chế sự nhân lên.
Respiratory Syncytial virus có thể tồn tại lâu trên các bề mặt đồ vật, da nhiễm bẩn hoặc trong cơ thể trẻ em. Hơn hết virus có khả năng truyền nhiễm dễ dàng qua các giọt bắn hoặc tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus.
Trước đây, việc kiểm soát bệnh phần lớn dựa vào các cách thụ động như vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh tiếp xúc gần với trẻ nhiễm bệnh, thường xuyên vệ sinh về mặt và tay,... Với sự đi vào sử dụng của Synagis, trẻ nhỏ được giảm ngừa tối đa nguy cơ nhiễm virus và biến chứng nguy hiểm.
Kháng thể đơn dòng ngừa virus Palivizumab được dùng trong dự phòng cho trẻ nhỏ có nguy cơ nhiễm bệnh cao trước và trong mùa dịch RSV. Cụ thể:
Nhóm đối tượng thường được chỉ định tiêm Palivizumab trước mùa RSV bắt đầu
Thuốc chống chỉ định sử dụng với các trường hợp mẫn cảm với hoạt chất, một số thành phần có trong thuốc hoặc kháng thể đơn dòng nhân tính hóa. Ngoài ra, thuốc chưa được chỉ định sử dụng ở người lớn.
Nhằm phòng ngừa tác dụng phụ không mong muốn khi dùng kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV, bệnh nhân cần được sàng lọc sức khoẻ và chú ý các loại thuốc sử dụng kèm. Thông tin tương tác và tương kỵ của Palivizumab như sau:
Dù kháng thể đơn nguyên Palivizumab được ưu tiên sử dụng cho nhóm trẻ em nguy cơ nhiễm RSV cao, chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa. Phụ huynh chủ động nắm thông tin về thời điểm, tần suất tiêm thuốc giúp tối ưu hiệu quả phòng ngừa bệnh.
Liều dùng Palivizumab đầu tiên phải thực hiện trước khi vào mùa RSV lưu hành, đều đặn tiêm nhắc lại hàng tháng trong mùa dịch. Đối với trẻ nhỏ không may nhiễm virus khi đang tiêm Palivizumab cần tiếp tục tiêm hàng tháng xuyên suốt thời gian diễn ra dịch RSV.
Ví dụ ở miền Bắc Việt Nam, virus RSV thường gây bệnh từ tháng Tám đến tháng Tư năm sau, trung bình lưu hành khoảng 8 tháng. Như vậy để thuốc phát huy hiệu quả, trẻ cần được tiêm Palivizumab chậm nhất vào tháng 7, tiêm nhắc lại 8 liều trong 8 tháng, duy trì đến cuối mùa RSV.
Thuốc Palivizumab cần tiêm trước khi vào mùa virus lưu hành
Liều khuyến cáo của kháng thể đơn dòng là 15mg/trọng lượng cơ thể/tháng. Có thể xác định liều lượng sử dụng bằng công thức [cân nặng bệnh nhân] x 0.15.
Kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV thường được chỉ định tiêm bắp, tiêm vào mặt trước bên đùi, tránh tiêm mông gây tổn thương dây thần kinh mông to. Thuốc cần được tiêm ngay sau khi lấy ra khỏi lọ đựng, không tiến hành pha loãng hoặc tích trữ khi không dùng hết.
Trong trường hợp thể tích tiêm vượt quá 1ml, nhân viên y tế cần chia nhỏ liều lượng sử dụng. Tuyệt đối không tiêm một lần hết 1ml Palivizumab, ảnh hưởng đến sức khoẻ người bệnh.
Palivizumab đã được hiệp hộ FDA Hoa Kỳ công nhận về tính an toàn và hiệu quả khi sử dụng, song một số ít trẻ vẫn có thể gặp tác dụng phụ sau sử dụng. Bệnh viện Đa khoa Phương Đông tổng hợp một số trường hợp thường gặp và ít gặp theo bảng sau:
|
Thường gặp |
Trẻ sinh non, tiền sử loạn sản phế quản phổi |
Có thể gặp tình trạng tiêu chảy, kích động, sốt, phản ứng tại vị trí tiêm. |
|
Trẻ bị bệnh tim bẩm sinh |
Phản ứng tại vị trí tiêm, phát ban, sốt. |
|
|
Ít gặp |
Trẻ sinh non và loạn sản phế quản phổi |
Trẻ có khả năng nhiễm virus, viêm đường hô hấp trên, giảm bạch cầu, thở khò khè, ho, viêm mũi, phát ban, nôn, đau tại chỗ tiêm, tăng chỉ số ASAT và ALAT. |
|
Trẻ bị bệnh tim bẩm sinh |
Tác dụng phụ không mong muốn có thể bao gồm viêm ruột/dạ dày, viêm mũi, viêm đường hô hấp trên, buồn ngủ, dễ bị kích thích, tiêu chảy, nôn, xuất huyết, táo bón, mệt mỏi. |
|
|
Hiếm gặp |
Rất ít trẻ sau tiêm Palivizumab bị sốc phản vệ. |
|
Một số nguồn tin cho biết nguy cơ về rối loạn nhịp tim sau khi sử dụng kháng thể đơn dòng Palivizumab. Tuy nhiên giả thuyết này chưa được chứng minh, cần có thêm nghiên cứu khoa học chứng minh.
Synagis là loại thuốc tiêm kê đơn, dùng phòng ngừa nhiễm virus RSV ở nhóm trẻ nhỏ nguy cơ cao nên cần được kiểm soát chặt chẽ. Dưới đây là một số lưu ý phụ huynh cần lưu tâm:
Một số lưu ý về sử dụng kháng thể đơn dòng Palivizumab
Trong quá trình thử nghiệm lâm sàng, có 3 trẻ em dùng liều vượt quá 15mg/kg và ghi nhận không gây bất kỳ hệ lụy nguy hiểm nào. Trường hợp quá liều lên đến 60mg/kg sau khi đưa ra ngoài thị trường cũng được ghi nhận, nhưng không gây hậu quả.
Tuy nhiên phụ huynh tuyệt đối không được chủ quan khi con trẻ sử dụng quá liều Palivizumab. Bệnh nhi cần được theo dõi triệu chứng, tác dụng phụ của thuốc, trao đổi với bác sĩ để tiếp nhận điều trị nhanh chóng.
Ngay sau khi Bộ Y tế cấp phép sử dụng Palivizumab, Bệnh viện đa khoa Phương Đông nhanh chóng triển khai dịch vụ tiêm RSV, giải pháp tạo miễn dịch thụ động giúp bảo vệ nhóm đối đối tượng nguy cơ cao. Dịch vụ được tổ chức linh hoạt nội trú và ngoại trú, đáp ứng kịp thời nhu cầu dự phòng bệnh của các gia đình.
Ngoài đội ngũ bác sĩ tại Trung tâm Tiêm chủng, bệnh viện còn bố trí kết hợp chặt chẽ với chuyên khoa Nhi, theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ trước, trong và sau tiêm. Đội cấp cứu phản ứng nhanh cũng trong trạng thái sẵn sàng, đảm bảo xử trí kịp thời mọi tình huống phát sinh, bao gồm cả phản ứng nặng như sốc phản vệ.
Tiêm dự phoàng Palivizumab cho trẻ tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông
Kế hoạch triển khai tiêm kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV là minh chứng rõ ràng về nỗ lức cập nhật biện pháp y tế, công nghệ hiện đại của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông. Đáp ứng đầy đủ nhu cầu dự phòng bệnh trong cộng đồng ngày càng cao, đặc biệt vào mùa cao điểm về bệnh hô hấp.
Xét nghiệm RSV là phương pháp chẩn đoán quan trọng, kịp thời phát hiện nguy nhân gây bệnh lý đường hô hấp, giúp tối ưu thời gian và hiệu quả...
