Nội soi cắt chỏm nang thận: Nguyên nhân, quy trình thực hiện, biến chứng

Đôi nét về nang thận

Nang thận là một khối dịch bất thường xuất hiện ở thận, thường mang bản chất bệnh lý lành tính. Tuy nhiên, nếu không chăm sóc cẩn thận, có nguy cơ xuất hiện các biến chứng có thể gây hại cho sức khỏe. Để hiểu rõ hơn về bệnh lý này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu thông tin chi tiết được chia sẻ dưới đây.

Nang thận và phân loại nang thận

Có 3 loại nang thận như sau:

• Nang đơn độc: là loại nang thận phổ biến nhất, thường xuất hiện ở vỏ thận và đa phần lành tính. Khi kích thước của nang lớn, có thể gây đau ở bên hông tương ứng và chèn ép vào nhu mô thận, ảnh hưởng đến chức năng thận. Trong những trường hợp như vậy, phẫu thuật loại bỏ nang thường là cần thiết.
• Nhiều nang (ít nhất từ 2 nang trở lên): đây là kết quả của sự tắc nghẽn nhiều đơn vị thận.
• Đa nang: thường xuất phát từ yếu tố di truyền, đây là kết quả của sự rối loạn cấu trúc, làm cho một phần lớn nhu mô thận biến thành nhiều nang chứa dịch.

Nang ở trong thận.

Nguyên nhân gây ra nang thận

Đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra nang thận vẫn chưa thể tìm ra, tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra khả năng cao là do ứ đọng nước tiểu trong thận. Ngoài ra, tình trạng thiếu máu hoặc sự phá hủy cấu trúc của các ống thận cũng có thể gây ra bệnh lý này. Một số trường hợp khác có thể xuất phát từ túi thừa trong ống thận tách ra hình thành nang.

Những yếu tố sau cũng được coi là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh nang thận:

• Người đã trên 50 tuổi.
• Người có tiền sử với bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
• Bệnh nhân đang sử dụng chạy thận nhân tạo.
• Người có nguy cơ gia đình với bệnh lý về thận.

Phân loại nang thận theo Bosniak

Bosniak đã phát triển một hệ thống phân loại nhằm đánh giá các tổn thương dạng nang ở thận thành 5 loại, dựa trên các đặc điểm hình ảnh từ CT cản quang. Hệ thống này không chỉ hỗ trợ việc dự đoán nguy cơ ác tính mà còn cung cấp gợi ý về quyết định theo dõi hoặc điều trị phù hợp.

Phân loại Bosniak "chính thức" sử dụng chữ số La Mã thay vì chữ số Ả Rập để đánh giá mỗi loại tổn thương dạng nang ở thận. Việc sử dụng thuật ngữ "cấp", "giai đoạn", "nhóm", "loại" hoặc các từ ngữ tương tự cho từng danh mục không chính xác về mặt kỹ thuật.

Bosniak I

• Nang đơn giản và lành tính
• Vách nang mỏng như chân tóc ≤2 mm
• Tỷ trọng dịch
• Thiếu vách ngăn, vôi hóa, hoặc các thành phần rắn
• Không có sự tăng tỷ trọng
• Chế độ theo dõi: Không
• Phần trăm ác tính: Khoảng ~0%

Bosniak II

• Nang u lành tính - "phức tạp tối thiểu".
• Có vài vách ngăn mỏng <1 mm hoặc mô vôi hóa mỏng (không thể đo được độ dày).
• Tổn thương thận không thấm thuốc, đậm độ cao (do chứa protein hoặc xuất huyết) <3 cm.
• Nhìn chung có tiến triển tốt.
• Chế độ theo dõi: Không.
• Tỷ lệ ác tính: Khoảng ~0-6%.

Bosniak IIF

• Phức tạp tối thiểu.
• Có nhiều vách mỏng hoặc vách hoặc thành mỏng.
• Nhìn thấy nhưng không đo được sự thấm thuốc của thành hoặc vách ngăn.
• Vôi hóa có thể có (có thể dày và dạng nốt).
• Nhìn chung là tiến triển tốt.
• Tổn thương đậm độ cao, đường kính >3cm, hoàn toàn trong thận (<25% thành thận có thể nhìn thấy); không thấm thuốc.
• Yêu cầu theo dõi (F cho theo dõi): cần theo dõi bằng siêu âm/CT/MRI - không có quy định nghiêm ngặt về khung thời gian nhưng hợp lý vào 6 tháng, 12 tháng, sau đó hàng năm trong 5 năm.
• Phần trăm ác tính: Khoảng ~5-26%

Bosniak III

• Khối u nang không xác định
• Vách hoặc vách dày không đều hoặc nhẵn với độ thấm thuốc có thể đo được.
• Điều trị/theo dõi: Lựa chọn điều trị bao gồm cắt bỏ một phần thận hoặc cắt bỏ bằng sóng cao tần ở những bệnh nhân không đủ điều kiện phẫu thuật.
• Tỷ lệ ác tính: Khoảng 55-72%.

Hệ thống phân loại Bosniak cung cấp một cơ sở để bác sĩ và chuyên gia hình ảnh đưa ra quyết định về việc theo dõi, xét nghiệm bổ sung, hoặc can thiệp điều trị đối với các nang thận.

Chỉ định và chống chỉ định phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận

Trong quá trình xác định phương pháp can thiệp phù hợp, việc tìm hiểu về các chỉ định và chống chỉ định của phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận là quan trọng, giúp ta hiểu rõ về sự linh hoạt và hiệu quả của quy trình này trong chăm sóc sức khỏe thận.

Chỉ định đối với trường hợp

Điều trị các bệnh lý ác tính

Cắt thận rộng trong điều trị ung thư thận: Là lựa chọn hàng đầu cho phẫu thuật cắt thận nội soi, nhưng không được thực hiện cho trường hợp rối loạn chức năng đông máu, bệnh tim phổi nặng, nhiễm khuẩn thành bụng, huyết khối tĩnh mạch chủ dưới, di căn hạch, và ung thư xâm lấn vào cơ quan lân cận. Chống chỉ định tương đối cho các trường hợp khối u lớn, đồng thời cẩn thận đối với các bệnh nhân có tiền sử mổ trong ổ bụng và béo phì.

Cắt thận bán phần trong điều trị ung thư thận: Chỉ định cho những khối u có kích thước nhỏ, ở bề mặt hoặc ngoại vi của thận. Chống chỉ định trong trường hợp khối u sâu xâm lấn rốn thận, u nằm chính giữa thận, u kết hợp với huyết khối tĩnh mạch thận, bệnh nhân có rối loạn đông máu và có tiền sử mổ cũ trên thận. Chống chỉ định việc kẹp cuống thận (khống chế động mạch) đối với các trường hợp tăng nitơ máu trung bình và nặng. Cẩn thận đối với các trường hợp béo phì.

Cắt thận và niệu quản trong ung thư biểu mô đường niệu trên: Chỉ định phẫu thuật cắt thận và niệu quản cùng bên cho các khối u có biểu mô đường tiết niệu và bể thận.

Ung thư biểu mô đường niệu đạo

Điều trị các bệnh lành tính

Chỉ định: Thận hư, viêm thận mãn tính, loạn sản trong bệnh thận đa nang, bệnh thận do trào ngược nước tiểu, tăng huyết áp do nguyên nhân ở thận, và bệnh thận đa nang tiến triển,...

Chống chỉ định: Rối loạn đông máu không kiểm soát, nhiễm khuẩn tại vị trí phẫu thuật, suy tim, suy hô hấp nặng. Chống chỉ định tương đối đối với các trường hợp dính quanh thận, đặc biệt là các tình trạng như lao thận, thận mủ, viêm bể thận, thận teo sau chấn thương hoặc sau tắc mạch.

Cắt thận ở người sống cho thận

Kỹ thuật cắt ghép thận bằng phẫu thuật nội soi ở người sống tình nguyện mang lại nhiều ưu điểm như ít gây chấn thương, đạt độ thẩm mỹ cao và gia tăng khả năng phục hồi sức lao động. Phương pháp này đòi hỏi sự chính xác cao để tránh tổn thương thận, đặc biệt là cần phải phẫu tích cuống thận để đảm bảo duy trì mạch máu thận.

Chống chỉ định đối với trường hợp

• Cắt thận mất chức năng do sỏi: chống chỉ định tương đối trong trường hợp này.
• Tiền sử phẫu thuật cũ ở bụng: bệnh nhân có tiền sử mổ cũ ở ổ bụng có thể gây dính trong ổ bụng, tạo khó khăn cho phẫu thuật nội soi, đây là chống chỉ định tương đối.
• Béo phì: gây khó khăn cho bác sĩ phẫu thuật, điều này là chống chỉ định tương đối.
• Tắc ruột và liệt ruột: tăng nguy cơ tổn thương ruột trong phẫu thuật do làm giảm không gian làm việc trong phẫu thuật nội soi.
• Rối loạn chức năng đông máu: chống chỉ định tuyệt đối trong trường hợp này.
• Bệnh nhiễm khuẩn chưa được điều trị: nếu có nhiễm khuẩn thành bụng gần vị trí phẫu thuật và không được điều trị, có thể gây nhiễm khuẩn sau mổ.
• Mắc bệnh viêm thận - bể thận hạt vàng và lao thận: có thể gây viêm dính quanh thận nặng nề, tăng nguy cơ biến chứng trong phẫu thuật nội soi, vì vậy cần ưu tiên mổ mở.
• Bệnh tim mạch hoặc bệnh phổi nặng: có thể khiến bệnh nhân gặp nguy cơ biến chứng do bơm hơi ổ bụng, do đó, đây cũng là chống chỉ định.

Các bước triển khai phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận

Phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự chính xác và kỹ thuật cao. Dưới đây là mô tả chi tiết về các bước triển khai phẫu thuật này:

Kiểm tra hồ sơ và bệnh án bệnh nhân phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận

Kiểm tra hồ sơ và bệnh án của bệnh nhân trước phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận là một bước quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho quá trình mổ. Hồ sơ và bệnh án bệnh nhân phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận bao gồm đầy đủ các giấy tờ yêu cầu như một trường hợp mổ thông thường: Cam đoan phẫu thuật, các bước kiểm tra trước mổ, đầy đủ các xét nghiệm cần thiết…

Quy trình thực hiện phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận

Chuẩn bị

• Nhân sự thực hiện: Bác sĩ tiết niệu và gây mê hồi sức có kinh nghiệm;
• Phương tiện: Hệ thống mổ nội soi, dao siêu âm, trocar 5mm, 10mm, dụng cụ ghim cắt tự động, kẹp, kéo nội soi, dụng cụ vén, ...
• Bệnh nhân: Được xét nghiệm đánh giá sự bù trừ chức năng thận, xác định nguyên nhân bệnh lý qua các xét nghiệm: siêu âm, chụp niệu đồ tĩnh mạch, chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hệ tiết niệu, chụp đồng vị phóng xạ, chụp động mạch thận, ... Ngoài ra, người bệnh già yếu, suy kiệt sẽ được nâng cao thể trạng trước mổ.

Thực hiện

• Tư thế bệnh nhân: Nghiêng 75° khi tiến hành mổ nội soi qua phúc mạc; nghiêng 90° khi thực hiện mổ nội soi sau phúc mạc.
• Vô cảm: Bệnh nhân được gây mê nội khí quản và đặt sonde niệu đạo trước khi thực hiện phẫu thuật.
• Đặt trocar: Vị trí đặt trocar tùy thuộc vào quyết định thực hiện mổ nội soi qua phúc mạc hoặc cắt chỏm nang thận nội soi sau phúc mạc.
• Tạo khoang sau phúc mạc.
• Cắt thận: Kỹ thuật cắt thận được điều chỉnh phù hợp tùy thuộc vào việc thực hiện mổ nội soi qua phúc mạc, mổ nội soi sau phúc mạc hoặc cắt thận để ghép.

Bệnh nhân được gây mê nội khí quản trước khi phẫu thuật.

Theo dõi bệnh nhân

• Trong quá trình mổ: Theo dõi chặt chẽ các chỉ số như mạch, huyết áp động mạch, áp lực tĩnh mạch trung ương, nồng độ O2 và CO2 trong máu, lượng máu mất, lượng máu cần truyền, và thời gian thực hiện mổ.
• Sau mổ: Kiểm tra huyết động, tình trạng toàn thân, ổ bụng, đau sau mổ, lượng nước tiểu, khôi phục lại chức năng tiêu hóa, kiểm tra tình trạng tràn khí dưới da, và lượng dịch qua dẫn lưu.
• Bồi phục nước và điện giải dựa trên kết quả xét nghiệm sinh hóa máu.
• Sử dụng kháng sinh phối hợp nhóm Cephalosporin và Metronidazol trong khoảng 3 - 5 ngày.
• Thực hiện kiểm tra lại sau 1 tháng.

Các biến chứng có thể xảy ra sau phẫu thuật

Dù phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận được coi là một quy trình an toàn và hiệu quả, nhưng những biến chứng tiềm ẩn vẫn có thể xảy ra, dưới đây là một số biến chứng mà người bệnh cần chú ý trọng.

Tai biến trong phẫu thuật

- Rách phúc mạc: để xử lý, có thể thêm trocar để đẩy hoặc khâu lại phúc mạc bị rách. Trong những trường hợp khi phúc mạc bị rách rộng và không thể khâu lại, tiến hành mở rộng và chuyển sang phẫu thuật nội soi cắt thận qua phúc mạc.

- Rách màng phổi và thủng cơ hoành: trong trường hợp tổn thương xuất phát từ việc đặt trocar cao gần bờ sườn hoặc trong quá trình phẫu tích, cách xử lý là thực hiện khâu lại màng phổi và cơ hoành qua nội soi, đồng thời đặt dẫn lưu màng phổi để hút liên tục. Nếu không thể tiếp tục phẫu thuật nội soi, quyết định chuyển sang phẫu thuật mở.

- Chảy máu từ tổn thương tĩnh mạch chủ dưới hoặc tĩnh mạch sinh dục: trong trường hợp không thể giải quyết bằng phẫu thuật nội soi, cân nhắc chuyển sang phẫu thuật mở để thực hiện khâu cầm máu.

- Tổn thương các tạng khác như tá tràng, đại tràng,...: trường hợp tổn thương do đầu trocar, phẫu tích hoặc đốt điện, nếu không thể giải quyết bằng phẫu thuật nội soi, xem xét chuyển sang mổ mở và thực hiện xử lý tùy thuộc vào đặc điểm của tổn thương.

- Trong những trường hợp gặp khó khăn về kỹ thuật, có bất thường về cuống mạch, viêm nhiễm quanh thận, hoặc tổn thương lan rộng không thể thực hiện phẫu thuật nội soi, quyết định chuyển sang phẫu thuật mở nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả của quá trình phẫu thuật.

Tai biến sau phẫu thuật

Chảy máu trong ổ bụng: đòi hỏi phẫu thuật ngay lập tức.

Tụ dịch hoặc áp xe tồn dư trong ổ bụng: Để xác định chính xác vị trí và kích thước của ổ tụ dịch hoặc áp xe, sử dụng siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính. Xử trí từng trường hợp cụ thể như sau:

• Nếu là khối tụ dịch, áp xe dưới 5cm và ở nông, có thể thực hiện chọc hút dưới sự hướng dẫn của siêu âm.
• Đối với khối tụ dịch, áp xe ở sâu, cần thực hiện dẫn lưu hoặc phẫu thuật để làm sạch ổ áp xe.

Chi phí mổ nội soi chỏm nang thận

Chi phí mổ nội soi cắt chỏm nang thận có thể biến động tùy thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí địa lý, cơ sở y tế, chuyên gia y tế thực hiện phẫu thuật, và trạng thái sức khỏe của bệnh nhân. Chính vì vậy chi phí không cố định.

Nội soi cắt chỏm nang thận là kỹ thuật có độ an toàn cao, ít xâm lấn, đơn giản và chủ động, mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân trong quá trình điều trị và hồi phục. Kỹ thuật này giúp bảo tồn thận và duy trì chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Mặc dù được đánh giá là an toàn, nhưng vẫn tồn tại nguy cơ rủi ro. Do đó, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt thận nội soi cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và thực hiện tái khám đúng lịch trình để giảm tối đa nguy cơ biến chứng.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về phẫu thuật nội soi cắt chỏm nang thận, hãy đừng ngần ngại liên hệ qua hotline 1900 1806 của Phương Đông. Chúng tôi sẽ sẵn lòng cung cấp thông tin chi tiết và hỗ trợ bạn trong quá trình phẫu thuật.