FNA là gì? Phương pháp chọc hút bằng kim nhỏ FNA trên bệnh tuyến nước bọt

FNA là gì?

Trên thực tế, vẫn có rất nhiều người không biết kỹ thuật FNA là gì. Theo các chuyên gia, bác sĩ, đây là phương pháp dùng kim nhỏ chọc qua da vào khối u tuyến nước bọt cũng như các khối u dưới da khác ( u phần mềm, tuyến giáp, hạch, vú…) để lấy bệnh phẩm làm xét nghiệm tế bào học. Kết quả thu được có thể xác định bản chất khối u là lành tính hay ác tính trước khi bác sĩ lâm sàng quyết định kế hoạch điều trị cho bệnh nhân.

Hình ảnh minh họa kỹ thuật chọc hút tế bào (FNA) dưới hướng dẫn siêu âm

FNA được đánh giá là phương pháp chẩn đoán bệnh u tuyến nước bọt hiệu quả do có độ chính xác trên 85%, với giá trị tiên đoán dương từ 61%, giá trị tiên đoán âm 94-99%. Từ khi ra đời, kỹ thuật này đã giúp chọn lọc đúng các trường hợp cần phẫu thuật, giảm hơn phân nửa số trường hợp phải mổ, đồng nghĩa với việc tiết giảm phí tổn điều trị.

Kỹ thuật FNA tuyến giáp thực hiện như thế nào?

Kỹ thuật FNA tuyến nước bọt có thể thực hiện dễ dàng trong 1 phòng khám thông thường đối với các cục tuyến sờ thấy được. Đối với các cục quá nhỏ khó sờ thấy thì phải thực hiện kỹ thuật FNA dưới hướng dẫn siêu âm.

Một ưu thế rất lớn của phương pháp này là thủ thuật làm dưới hướng dẫn của siêu âm nên việc chọc kim vào khối u được thực hiện chính xác. Điều đó đồng nghĩa với việc bệnh nhân đỡ đau, giảm thiểu tối đa biến chứng chảy máu và lấy được bệnh phẩm tại vị trí tổn thương nghi ngờ. Nhờ đó, các nhà giải phẫu bệnh sẽ đọc bản chất khối u chính xác hơn việc không thực hiện thủ thuật dưới hướng dẫn của siêu âm.

Kỹ thuật được thực hiện như sau:

• Dùng kim 22 – 26 Gauge, tốt nhất là kim 25G 
• Không cần gây tê tại chỗ lấy ít nhất 3 lần để tránh âm tính giả
• Dưới hướng dẫn của siêu âm kim song song hay vuông góc mặt phẳng đầu dò
• Lấy mẫu bằng lực hút hay mao dẫn
• Tế bào lấy ra được trải lên tiêu bản và cố định ngay bằng cồn 95%. Tiếp theo chúng được nhuộm bằng phương pháp Papanicolaou. Hoặc tế bào cũng có thể để khô tự nhiên trong không khí nếu bác sĩ áp dụng kỹ thuật nhuộm bằng phương pháp May-Grnwald-Giemsa, Diff-Quik.. Các biến đổi hình thái tế bào sẽ được quan sát được dưới kính hiển vi quang học từ đó cho phép chẩn đoán tổn thương của tuyến giáp là lành tính hay ác tính.

Kỹ thuật FNA tuyến giáp đơn giản, an toàn, không đau đớn

Chỉ định và chống chỉ định chọc hút bằng kim nhỏ FNA

Mục tiêu chính của tế bào học chọc hút là nhằm xác định tính chất lành hay ác đồng thời phân biệt nguồn gốc xuất phát của các tổn thương. Như vậy, kỹ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ có thể được bác sĩ chỉ định cho tất cả các u sờ thấy được. Đối với những u quá nhỏ không thể sờ thấy hoặc nằm ẩn sâu trong cơ thể, trước đây không thể chọc hút được thì hiện nay đã thực hiện được với sự trợ giúp của siêu âm, nội soi - siêu âm, chụp điện toán cắt lớp.

Mặc dù có rất ít chống chỉ định tuyệt đối đối với xét nghiệm FNA nhưng các bác sĩ đều cho rằng không nên thực hiện kỹ thuật này trong các trường hợp sau:

• U thể cảnh và u sắc bào ( bởi có thể gây ngất và cơn cao huyết áp).
• U bọc buồng trứng ( làm tăng nguy cơ gieo rắc tế bào u trong khoang màng bụng khi chọc hút tế bào).
• Nang ký sinh trùng (gây sốc phản vệ)
• U nằm sâu trên cơ địa dễ chảy máu.

Ý nghĩa của phương pháp chọc hút FNA

Không chỉ quan tâm tìm hiểu phương pháp FNA là gì, mọi người cũng muốn biết thủ thuật này có ý nghĩa như thế nào. Thông thường, nếu nghi ngờ bệnh nhân đang đối mặt với các bệnh lý về hạch lympho, chẳng hạn như hạch ác tính, hạch di căn do bệnh ung thư hoặc một số hạch viêm đặc biệt, bác sĩ chắc chắn sẽ chỉ định họ thực hiện phương pháp FNA.

Kết quả xét nghiệm FNA sẽ cho biết loại u hình thành là u lành, u ác hay chỉ là tình trạng viêm bình thường. Cụ thể:

U lành tính: Hiện diện các đám tế bào biểu mô ống TNB nhỏ đều, đồng dạng và/hoặc tế bào cơ biểu mô nhỏ đều tăng sản mạnh. Nếu kèm thêm yếu tố mô đệm là chất dạng niêm có dạng sợi với các tế bào mô đệm ở chu vi cho hình ảnh “lông chim”; lúc này nghĩ đến u hỗn hợp. Nếu tế bào biểu mô TNB có bào tương nhiều, dạng hạt ái toan kèm theo nhiều lympho bào và/hoặc tế bào của trung tâm mầm của nang lympho; nghĩ đến u Warthin.

U ác tính: Đa số các ca hiện diện các đám tế bào biểu mô TNB nhân lớn không đều, tăng sắc. Tùy theo hướng biệt hóa của tế bào mà sẽ có chẩn đoán theo hướng đó. Nếu các tế bào nhân dị dạng trên có dạng tế bào gai, kèm theo các đám tế bào biểu mô tuyến chế nhày với nhân thường nhỏ đều hoặc hiện diện thêm các tế bào trung gian giữa tế bào gai và tế bào tuyến thì ta nghĩ đến Carcinome nhầy bì. Ở Carcinome bọc dạng tuyến, tế bào u là các tế bào cơ biểu mô đa dạng, bàm quanh các chất đệm đồng nhất, bờ rõ, có dạng khối cầu, hoặc từng dãy.

Kết quả xét nghiệm FNA sẽ cho biết loại u hình thành là u lành, u ác hay chỉ là tình trạng viêm bình thường

Ở Carcinome tế bào nang tuyến, thành phần tế bào u chỉ toàn là các tế bào nang tuyến, với nhân nhỏ đều, đồng nhất, không có sự hiện diện của tế bào biểu mô ống TNB. Đặc biệt ở ca lymphome, trên mẫu phết chỉ toàn các lympho bào, thường ít biệt hóa, tăng sản mạnh và rất đồng nhất. 

Viêm: Đa số tình trạng viêm TNB hiện diện đủ cả hai thành phần tế bào biểu mô TNB nhưng ưu thế là tế bào biểu mô ống TNB trên nền nhiều tế bào viêm mạn tính, từng đám tế bào sợi xen lẫn tế bào viêm. 

Các tình trạng khác

Bệnh lý không u: là các tình trạng tăng sản. Trên phết tế bào học chỉ thấy các đám tế bào biểu mô với nhân vẫn nhỏ đều đồng nhất, tăng sản nhưng ở mức độ vừa, chứa nhiều như trong u. 

Tình trạng u, không rõ lành – ác: do trên phết tế bào học chỉ có tình trạng tế bào biểu mô hoặc tế bào cơ biểu mô tăng sản mạnh, nhưng xét về mặt tế bào học và cấu trúc lại không đưa vào trong bất cứ phân loại nào của cả 2 nhóm u lành và u ác. Điều quan trọng trong chẩn đoán này là bước đầu xác định khối tổn thương này là u của TNB, giúp ích phần lớn cho việc điều trị. 

Các trường hợp chẩn đoán TBH là u ác tính: độ đặc hiệu cao chiếm 89% tuy nhiên độ nhạy chưa cao.

BVĐK Phương Đông - Địa chỉ uy tín chọc hút tế bào khối u bằng kim nhỏ FNA

Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là một trong những sở y tế uy tín triển khai dịch vụ xét nghiệm chọc hút dịch FNA kết hợp nội soi NBI, sinh thiết nhằm chẩn đoán ung thư vòm họng, ung thư hốc mũi, ung thư hạ họng thanh quản. Với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại và tiệt trùng tối đa, khách hàng có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả.

Hệ thống xét nghiệm hiện đại tại BVĐK Phương Đông

Tới Phương Đông, khách hàng cũng được trải nghiệm dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp. Để đăng ký khám cũng như sử dụng phương pháp chọc hút bằng kim nhỏ FNA trên bệnh tuyến nước bọt phát hiện tế bào khối u vui lòng liên hệ 1900 1806 để được tư vấn kịp thời.

Nội dung bài viết đã cung cấp những thông tin về kỹ thuật FNA là gì, đối tượng cần thực hiện và ý nghĩa của nó.  Như đã phân tích ở trên, thủ thuật sinh thiết chọc kim FNA khá đơn giản và đảm bảo an toàn. Chính vì thế các bác sĩ tại nhiều bệnh viện luôn ưu tiên áp dụng cách chẩn đoán bệnh này.