Rách giác mạc: Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị

Rách giác mạc là gì?

Rách giác mạc hay trầy xước biểu mô giác mạc là tình trạng lớp bảo vệ ngoài cùng của giác mạc bị tổn thương bởi bụi, cát, côn trùng, mảnh thuỷ tinh,... Người bệnh thông thường cảm thấy đau nhức dữ dội, chảy nước mắt nhiều, nhạy cảm với ánh sáng mạnh hoặc giảm thị lực tạm thời.

Rách giác mạc là tình trạng lớp bảo vệ ngoài cùng giác mạc bị tổn thương bởi dị vật hoặc chấn thương ngoại lực

Mọi lứa tuổi đều có nguy cơ bị tổn thương giác mạc từ những hoạt động đời sống thường nhật như đi lại, chơi thể thao hay lao động. Nếu không được xử trí kịp thời và đúng cách, bệnh tình có nguy cơ tiến triển thành loét giác mạc, để lại sẹo hoặc mất thị lực vĩnh viễn.

Nguyên nhân khiến giác mạc bị rách

Giác mạc bị trầy xước phần lớn xuất phát từ việc tiếp xúc với dị vật và tạo ra vết rách. Nhóm nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Dùng móng tay, bút, cọ trang điểm hoặc các vật sắc cạnh khác để dụi mắt.
• Dùng tay dụi mắt mạnh khi cảm thấy khó chịu hoặc ngứa.
• Cát, bụi bẩn, mùn cưa, trò, vật lạ bay vào mắt trong khi chơi thể thao, lao động hoặc di chuyển trên đường.
• Tiếp xúc thời gian dài với chất tẩy rửa, hóa chất làm kích ứng, tổn thương giác mạc.
• Đeo kính áp tròng trong thời gian dài, kính áp tròng không được vệ sinh đúng cách và thay mới định kỳ.
• Thiếu đồ bảo hộ như kính khi làm việc trong môi trường nhiều nguy cơ tổn thương mắt cao như cắt gỗ, mài kim loại hoặc hàn.
• Tiếp xúc gần, trong thời gian dài với khói thuốc lá dễ làm mắt trở nên khô và kích ứng dễ hơn.

Nhóm nguyên nhân hàng đầu khiến giác mạc bị xước hoặc rách

Dấu hiệu giác mạc bị rách

Phần lớn bệnh nhân khi bị rách giác mạc có thể nhận biết ngay tình trạng bởi loạt triệu chứng tương đối rõ ràng. Cụ thể bao gồm:

• Chảy nước mắt nhiều, đau mắt: Khi dị vật rơi hoặc bay vào mắt, người bệnh cảm nhận rõ tình trạng đau nhói. Đồng thời, mắt sẽ tự động chảy ra lượng lớn nước mắt để rửa trôi hoặc đẩy các bụi bẩn ra ngoài mắt.
• Cảm giác cộm, xốn như có dị vật trong mắt: Giác mạc bị rách tạo nên một vết gằn trên mắt, khiến nạn nhân có cảm giác cộm. Người bệnh có xu hướng đưa tay dụi mắt, càng cố dụi vết rách càng to hơn, làm trầm trọng tình trạng khó chịu và đau đớn.
• Nhạy cảm với ánh sáng: Giác mạc rách đồng nghĩa với việc sụt giảm khả năng sàng lọc ánh sáng. Đây là nguyên nhân khiến người bệnh hay bị chói mắt ngay khi tiếp xúc với ánh sáng, đặc biệt với ánh sáng mặt trời.
• Suy giảm thị lực: Quá trình thu thập hình ảnh có nguy cơ bị gián đoạn khi giác mạc trầy xước hoặc rách. Hình ảnh được não bộ tiếp nhận và xử lý trở nên mờ nhòe, không rõ hình dạng.

Dấu hiệu lâm sàng nhận biết giác mạc bị rách

Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, rách giác mạc có thể khiến cơn đau lan rộng ra các vùng xung quanh như thái dương hoặc trán. Khi này bạn không nên chủ quan, cần sớm thăm khám y tế để có hướng xử trí và hồi phục phù hợp.

Sơ cứu khi bị rách giác mạc

Giác mạc rách nếu được sơ cứu kịp thời có thể giảm thiểu tối đa các nguy cơ tổn thương nghiêm trọng, biến chứng kéo dài về sau. Các cách xử trí mà bạn có thể thực hiện theo như:

• Đổ khoảng 200ml nước muối sinh lý 0,9% vào một ly nhỏ, để mắt ngập hoàn toàn trong nước và chớp mắt liên tục nhằm đẩy dị vật ra ngoài một cách tự nhiên.
• Sử dụng nước mắt nhân tạo không chứa cồn, nhắm mở mắt liên tục để rửa trôi dị vật làm tổn thương giác mạc ra bên ngoài.

Các cách sơ cứu an toàn khi nghi ngờ rách giác mạc do dị vật

Trong quá trình xử trí, bạn cũng cần tránh dùng nhíp hoặc tăm bông để lấy dị vật từ mắt ra ngoài. Hoặc dùng tay để dụi mắt trước, trong thời gian điều trị do có thể làm tình trạng tổn thương tiến triển nghiêm trọng hơn.

Nếu có thói quen sử dụng kính áp tròng, bệnh nhân cần tránh đeo vào khoảng thời gian này. Kính áp tròng có thể làm tình trạng tổn thương diễn tiến nghiêm trọng hơn, kéo dài thời gian hồi phục của mắt.

Điều trị ngoại khoa trầy xước giác mạc

Thông thường rách giác mạc ở phần biểu mô có thể tự lành sau vài ngày chăm sóc, chú ý vệ sinh tại nhà. Nếu tổn thương đi sâu hơn qua lớp nhu mô, bệnh nhân cần được phẫu thuật để khâu và khôi phục cấu trúc giác mạc.

Phẫu thuật tái chỉnh cấu trúc giác mạc với trường hợp tổn thương sâu vào lớp nhu mô

Quá trình phục hồi sau phẫu thuật giác mạc thường kéo dài trong 4 - 5 tuần, tuỳ mức độ rách và sức khỏe nền. Để đẩy nhanh tốc độ liền vết mổ và để lại sẹo hậu phẫu, người bệnh nên áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý cùng lối sống sinh hoạt lành mạnh.

Kết luận

Rách giác mạc không chỉ gây khó chịu tức thời, mà còn gia tăng nguy cơ biến chứng kéo dài về sau nếu không được sơ cứu và điều trị đúng cách. Nếu nhận thấy tình trạng đau mắt, cộm, xốn, đỏ mắt, nhìn mờ sau chấn thương mắt hoặc đã sơ cứu, người bệnh nên đến chuyên khoa Mắt - Bệnh viện Đa khoa Phương Đông để can thiệp bảo vệ thị lực.