Rối loạn dung nạp glucose – Nguyên nhân và cách điều trị

Thu Hiền

20-12-2023

goole news
16

Rối loạn dung nạp glucose được hiểu là tình trạng mức glucose trong máu tăng cao hơn so với người bình thường như lại thấp hơn mức bị bệnh tiểu đường. Tình trạng này có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, được biểu hiện với các triệu chứng đặc trưng. Cùng Bệnh Viện Đa Khoa Phương Đông tìm hiểu về rối loạn dung nạp glucose qua nội dung bài viết sau đây.

Rối loạn dung nạp glucose là gì?

Rối loạn dung nạp glucose được hiểu là tình trạng mức glucose trong máu tăng cao hơn so với người bình thường như lại thấp hơn mức bị bệnh tiểu đường. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do quá trình sản sinh insulin rối loạn, giảm độ nhạy của insulin (kháng insulin). Những người rối loạn dung nạp đường máu có nguy cơ mắc tiểu đường cũng như các bệnh tim mạch cao hơn so với người bình thường. 

Rối loạn dung nạp glucose là tình trạng mức glucose trong máu tăng cao

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Quốc tế (IDF) số người có rối loạn dung nạp glucose là 314 triệu người (8,2% người trưởng thành) trong năm 2003. Con số này sẽ tăng lên 472 triệu (9% người trưởng thành), đến năm 2025 dự báo. Dữ liệu của IDF chứng minh rằng tỷ lệ rối loạn dung nạp glucose khác nhau giữa cư dân ở những vùng địa lý khác nhau. Khu vực có số người trưởng thành mắc rối loạn này cao nhất là vùng Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương.

Tại các khu vực khác như vùng phía đông Địa Trung Hải, châu Phi và Trung Đông, tỷ lệ này cũng đang tăng nhanh. Tại Việt Nam theo nghiên cứu của của tác giả Đỗ Thị Ngọc Diệp và cộng sự cho thấy: ở thành phố Hồ Chí Minh là 10.8%. Đây là con số đáng báo động, cần có các biện pháp can thiệp, phòng ngừa kịp thời, phù hợp.  

Các dấu hiệu nhận biết rối loạn dung nạp glucose

Theo bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường các dấu hiệu rối loạn dung nạp glucose khá tương đồng với các triệu chứng của bệnh tiểu đường tuýp 2. Các biểu hiện nổi bật bao gồm: 

  • Miệng khô
  • Cảm giác khát nước mạnh mẽ
  • Cảm thấy mệt mỏi cực độ
  • Suy giảm hoặc gặp các vấn đề về thị lực
  • Thường xuyên buồn ngủ
  • Tần suất đi tiểu tăng thường xuyên
  • Mất khối lượng cơ bắp

Tuy nhiên không phải người bệnh rối loạn dung nạp glucose nào cũng có tất cả các triệu chứng trên. 

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn dung nạp glucose

Có nhiều nguyên nhân và yếu tố gây nên tình trạng rối loạn dung nạp glucose. Trong đó có thể kể đến các nguyên nhân nổi bật sau đây: 

  • Thừa cân, béo phì béo phì làm gây kháng insulin, giảm sự nhạy cảm của tế bào đối với insulin, dẫn đến tăng mức glucose máu.
  • Tiền sử gia đình: nếu trong gia đình có người thân mắc đái tháo đường, tỷ lệ mắc bệnh sẽ cao hơn
  • Tiểu đường thai kỳ: xảy ra khi phụ nữ mang thai có mức glucose máu cao hơn mức bình thường. Nếu không kiểm soát tốt, tiểu đường thai kỳ có thể gây hại cho cả mẹ và thai nhi.
  • Lối sống ít vận động: ít vận động và không tập thể dục đều đặn dẫn đến tăng mức glucose máu. Vận động giúp tăng cường sự nhạy cảm của tế bào đối với insulin và cải thiện kiểm soát glucose máu.
  • Các yếu tố nguy cơ khác: ngoài những nguyên nhân trên, còn có một số yếu tố nguy cơ khác có thể dẫn đến rối loạn dung nạp glucose, bao gồm: tuổi tác, người mắc chứng ruột kích thích, sử dụng dược phẩm, căng thẳng có thể gây tăng glucose máu tạm thời,...

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn dung nạp glucoseNguyên nhân dẫn đến rối loạn dung nạp glucose

Xét nghiệm chẩn đoán rối loạn dung nạp glucose

Để chẩn đoán rối loạn dung nạp đường máu có thể sử dụng phương pháp xét nghiệm rối loạn dung nạp glucose và HbA1c. Chẩn đoán IGT đánh giá cách cơ thể chuyển đường từ máu vào các mô (cơ, mỡ…). Tiến hành xét nghiệm như sau:

Người làm xét nghiệm nhịn một đêm và buổi sáng và làm xét nghiệm lần nữa sau 2 giờ uống dung dịch chứa khoảng 75 gam glucose. Đây là dung dịch chứa đường glucose được sử dụng chuyên biệt cho nghiệm pháp dung nạp glucose. Lấy máu mỗi 30 đến 60 phút sau khi uống dung dịch glucose, đo lường sự thay đổi glucose. Ở người bình thường, đường huyết 2 giờ sau khi uống đường thường dưới 7.8mmol/L (140mg/dL). Nếu bị rối loạn glucose, lượng đường trong máu từ 140 – 199 mg/dL sau 2 giờ trong xét nghiệm rối loạn glucose.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, một người bị rối loạn dung nạp glucose là khi: 

  • Đường máu đói nhỏ hơn 7 mmol/L
  • Đường máu sau khi làm nghiệm pháp dung nạp đường huyết 2 giờ từ 7,8 mmol/L đến 11,1 mmol/L. 
  • Mức độ HbA1c từ 42 - 47 mmol/mol(6,0 - 6,5%) là nguy cơ cao của bệnh đái tháo đường. 

*Tình trạng rối loạn đường máu đói tức là khi đường máu đói sau một đêm nhịn ăn dao động từ 5,1 mmol/L – 7 mmol/L.

Điều trị cải thiện rối loạn dung nạp glucose

Rối loạn dung nạp glucose được điều trị bằng cách thay đổi lối sống và điều trị bằng thuốc. Cụ thể: 

Thay đổi lối sống lành mạnh

Chế độ ăn uống, luyện tập, nghỉ ngơi lành mạnh giúp điều trị rối loạn dung nạp đường máu. Tập thể dục giúp tế bào tăng hấp thu glucose, cải thiện độ nhạy của insulin. CDC khuyến cáo người mắc rối loạn dung nạp glucose hoặc tiền đái tháo đường nên tăng cường hoạt động thể chất, giảm từ 5% đến 7% trọng lượng cơ thể. Những hoạt động thể chất bao gồm: chạy bộ, bơi lội, đạp xe,...

Ngoài ra việc ngừng hút thuốc, kiêng rượu bia, chất kích thích giữ huyết áp ở mức bình thường đều mang đến tác dụng giảm nguy cơ IGT phát triển thành bệnh tiểu đường tuýp 2. 

Điều trị bằng thuốc

Trong trường hợp người bệnh không thể thay đổi lối sống hoặc gặp các trở ngại khi vận động, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc điều trị IGT. Hiện nay có hai loại thuốc đang được thử nghiệm, sử dụng ở nhiều bệnh nhân là: Acarbose và Metformin. Tác dụng của thuốc đã được ghi nhận, tuy nhiên đây chưa phải là giải pháp hữu hiệu nhất giúp cân bằng đường huyết.

Chế độ ăn uống cho người rối loạn dung nạp glucose

Chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với bệnh nhân rối loạn dung nạp glucose hoặc tiền tiểu đường. Tốt nhất bệnh nhân nên tham khảo lời khuyên từ các bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có kế hoạch ăn uống phù hợp, khoa học. 

Về cơ bản chế độ ăn uống của người mắc chứng rối loạn dung nạp glucose cần tập trung và nhóm thực phẩm chứa nhiều chất xơ, thực phẩm lành mạnh. Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, uống nhiều nước, kiêng đường, chất béo trong chế độ ăn giúp giảm cân, tăng độ nhạy cảm insulin. Từ đó giúp ngăn ngừa và đẩy lùi rối loạn dung nạp glucose và bệnh tiền đái tháo đường. Có thể kể đến các nhóm thực phẩm tốt như: 

  • Rau có màu xanh đậm như cải xoăn, rau bina, súp lơ xanh, mồng tơi,…
  • Rau họ cải như bắp cải, cải bó xôi, bông cải xanh, súp lơ trắng, cải thìa, bắp cải tí hon,…
  • Protein ít chất béo như: Đậu phụ, thịt gà, cá, các loại đậu, ngũ cốc,…
  • Sữa ít béo như sữa chua không đường hoặc sữa đặc nguyên kem ít đường.
  • Các loại trái cây ít carbohydrate như quả mọng, dâu tây, việt quất, cherry, ổi, cam bơ, dừa,…
  • Chất béo tốt như dầu ô liu nguyên chất, các loại hạt, quả hạch và bơ đậu phộng…
  • Đậu và các cây thuộc họ đậu như đậu xanh, đậu nành, đậu lăng, đậu đen và đậu thận…
  • Hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, tinh bột, đường, chất hóa học, chất kích thích,..

Chế độ ăn uống cho người rối loạn dung nạp glucoseChế độ ăn uống cho người rối loạn dung nạp glucose

Cách phòng ngừa rối loạn dung nạp glucose

Việc phát hiện và điều trị sớm tình trạng rối loạn dung nạp glucose có thể ngăn ngừa sự phát triển của bệnh nhân tiểu đường và các bệnh tim mạch. Cụ thể người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau đây: 

  • Thay đổi lối sống: Lối sống lành mạnh giúp ngăn ngừa tình trạng rối loạn dung nạp glucose phát triển thành bệnh tiểu đường.
  • Tuân thủ chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh: Tư vấn bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng nhằm xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, phù hợp với điều trị bệnh và tốt cho sức khỏe. 
  • Giảm cân nếu thừa cân: Giảm cân giúp giảm mức đường glucose trong máu, tăng độ nhạy cảm insulin của cơ thể. Biện pháp này còn giúp giảm các bệnh lý khác như tim mạch, mỡ máu, bệnh mạch vành,... 
  • Tham gia hoạt động thể chất: Hoạt động thể thao đều đặn mỗi ngày ít nhất 30 phút giúp tăng trao đổi chất, giảm cân, tăng độ nhạy insulin, giảm nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ.
  • Kiêng chất kích thích, rượu bia: Hạn chế đồ uống có cồn, bỏ thuốc lá giúp giảm tình trạng rối loạn dung nạp glucose ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
  • Theo dõi chỉ số đường huyết định kỳ: Bệnh nhân cần thăm khám, theo dõi định kỳ chỉ số đường huyết nhằm phát hiện và có phương pháp điều trị kịp thời.

Lời kết

Trên đây là những thông tin chi tiết về tình trạng rối loạn dung nạp glucose. Rối loạn dung nạp glucose có thể điều trị bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, khoa học. Ngược lại tình trạng này có thể phát triển thành bệnh tiểu đường nếu không được điều trị kịp thời, dứt điểm. Hy vọng bài viết đã mang đến các thông tin hữu ích đến các bạn. 

Hãy liên hệ Bệnh viện Phương Đông để được tư vấn theo số điện thoại tổng đài 19001806 nếu có bất kì thắc mắc nào cần giải đáp hoặc để lại thông tin đăng ký tại phần Đặt lịch khám để đặt lịch.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

 
4,644

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

19001806 Đặt lịch khám