Tại Việt Nam, hiện có hơn 90% người có bệnh về răng miệng và 85% trẻ từ 6 - 8 tuổi có răng sữa bị sâu. Ở người trưởng thành và người cao tuổi, hơn 80% có răng sâu vĩnh viễn. Đây thực sự là những con số vô cùng đáng báo động. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến sâu răng, làm sao để điều trị và phòng ngừa bệnh lý này, hãy cùng Bệnh viện Đa khoa Phương Đông tìm hiểu ngay trong bài viết hôm nay.
Sâu răng là một bệnh nhiễm khuẩn tổ chức cứng của răng, đặc trưng bởi sự phá hủy thành phần hữu cơ của mô cứng và sự hủy khoáng thành phần vô cơ. Tổn thương là quá trình phức tạp gồm nhiều phản ứng hóa lý liên quan đến sự di chuyển của các icon trên bề mặt răng và trong môi trường miệng, đồng thời là quá trình sinh học giữa những vi khuẩn tồn tại trong mảng bám trên răng với cơ chế bảo vệ vật chủ.
Hình ảnh sâu răng sữa ở trẻ em
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, quá trình hình thành tổn thương răng là sự mất căn bằng giữa 2 quá trình tái khoáng và hủy khoáng. Khi đó, những yếu tố gây mất ổn định mạnh hơn các yếu tố bảo vệ mô răng.
Khi bị sâu răng, người bệnh có thể dễ dàng nhận biết thông qua các dấu hiệu sau:
Triệu chứng sâu răng
Vì sao chúng ta bị sâu răng? Có rất nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh sâu răng, dưới đây là một số yếu tố nguy cơ sâu răng nổi trội gồm:
Vi khuẩn gây sâu răng gồm 3 loại chủ yếu là Streptococcus mutans, Antinomyces viscosus và Lactobacille. Chúng luôn hiện diện ở trong môi trường khoang miệng và các mảng bám vi khuẩn hình thành trên bề mặt răng trong quá trình ăn uống hằng ngày.
Các vi khuẩn này gây bệnh sâu răng bằng cách sản sinh và tiết ra các chất hữu cơ, enzyme và polyore để chuyển hóa chất bột đường bám ở răng thành axit và gây nên sự mất cân bằng muối khoáng ở men răng. Lâu dần, xuất hiện các lỗ sâu trên răng.
Fluor đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành men răng và tái tạo khoáng men răng. Đồng thời, chất này còn tham gia ức chế quá trình chuyển hóa của vi khuẩn thành axit nên ngăn ngừa được nguy cơ hủy khoáng ở men răng.
Nếu được cung cấp đủ fluor thì men răng sẽ cứng và khỏe mạnh, khi đó chẳng may vệ sinh răng miệng không sạch thì cũng hạn chế nguy cơ hủy khoáng tạo thành các lỗ sâu… Ngược lại, các trường hợp không được cung cấp đủ fluor cần thiết thì sẽ có nguy cơ cao bị sâu răng.
Ăn các đồ chứa đường và tinh bột là một trong những yếu tố nguy cơ gây ra bệnh sâu răng được nhiều quan tâm. Khi các thức ăn này sót lại ở bề mặt hoặc kẽ răng sẽ bị vi khuẩn chuyển hóa thành axit. Nếu độ PH trong môi trường khoảng miệng giảm xuống dưới 5,5 thì CaF2 cùng Hydroxyapatite [Ca10(PO4)6(OH)2] 10 và các muối kim loại khác bị hòa tan. Men răng bị hủy khoáng kéo theo nguy cơ bị sâu răng tăng.
Trẻ ăn nhiều đồ ngọt và không vệ sinh răng miệng đúng cách có nguy cơ cao bị sâu răng sữa
Răng không được làm sạch thường xuyên, đặc biệt là sau khi ăn uống sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây sâu răng. Đồng thời, việc vệ sinh răng không đúng cách cũng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn gây sâu răng phát triển. Chẳng hạn như, đánh răng không đúng cách sẽ tạo ra những tổn thương, tạo thêm điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
Quá trình răng từ mới sâu đến khi thành lỗ sâu có thể mất vài tháng đến vài năm. Khoảng thời gian này nhanh hay chậm phụ thuộc khá lớn vào việc chăm sóc, vệ sinh răng miệng hằng ngày và việc có thăm khám, điều trị kịp thời hay không.
Sâu răng xảy ra do sự phóng thích axit được thành ở mảng bám trên bề mặt răng, làm hòa tan hoặc hòa tan một phần Hydroxyapatite, Fluorapatite, Carbonate. Đây là một quá trình động và mạn tính. Cụ thể, quá trình sâu răng được chia thành 4 giai đoạn như sau:
Bề mặt răng xuất hiện các đốm trắng, màu hơi mờ đục, men răng chuyển dần sang ố vàng. Ở giai đoạn này, người bệnh thường ít chú ý vì những biểu hiện không quá rõ ràng. Do đó, việc phát hiện và chẩn đoán sâu răng sớm khá khó khăn. Biện pháp tốt nhất là vệ sinh răng miệng đúng cách hằng ngày để nếu không may bị sâu răng giai đoạn mới chớm thì vùng tổn thương cũng ít lan rộng hơn.
Vi khuẩn sâu răng sử dụng đường làm nguồn năng lượng và sản sinh ra các loại axit gây mòn men răng, hệ quả là các tổn thương trên răng dần dần chuyển sang màu đen. Đồng thời, răng lúc này sẽ trở nên rất nhạy cảm, dễ bị kích thích, đau nhức, đặc biệt là khi ăn các thực phẩm nóng, lạnh, chua cay,... hoặc quá cứng.
4 giai đoạn của sâu răng cần phải biết
Các lỗ thủng trên răng phát triển nhanh chóng, kích thước lớn hơn, ăn sâu hơn và tấn công đến phần mềm bên trong của răng. Chính vì vậy, giai đoạn sâu răng này cần phải đặc biệt lưu ý, vì nếu không được điều trị kịp thời, vi khuẩn sẽ tiếp tục tiến sâu hơn và gây nhiễm khuẩn vùng tủy. Hậu quả là người bệnh cảm thấy đau nhức kinh khủng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng ăn uống và cuộc sống sinh hoạt hằng ngày.
Tình trạng buồng tủy bị viêm (nhiễm khuẩn) nếu không được can thiệp sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn sâu răng phát triển và lan sang khu vực nha chu. Không chỉ làm chết tủy mà còn làm tăng nguy cơ người bệnh gặp phải các tổn thương nghiêm trọng như tiêu xương, mất các răng kế cận, sưng vùng hàm mặt,...
Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh sâu răng thường chia thành những thể sau:
Các thể sâu răng thường gặp
Sâu răng kéo dài và không được điều trị triệt để sẽ có ổ viêm nhiễm xuất hiện, tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm đối với sức khỏe. Một số hậu quả khôn lường do sâu răng nặng gây ra có thể kể đến như:
Viêm tủy - Biến chứng nguy hiểm của răng sâu không được điều trị kịp thời
Chính vì vậy, không nên chần chừ trong việc chữa răng sâu. Điều này vừa mang lại hiệu quả cao, tiết kiệm thời gian, tiền bạc và ngăn ngừa được các biến chứng không mong muốn xảy ra.
Tùy vào từng giai đoạn sâu răng, bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn cho người bệnh phương pháp điều trị phù hợp. Mặc dù, hiện nay kinh nghiệm dân gian chữa sâu răng tại nhà nhưng hầu hết chỉ mang tính chất tạm thời, giúp người bệnh giảm đau chứ không điều trị dứt điểm sâu răng. Việc của người bệnh bị sâu răng là cần tìm đến cơ sở y tế, bệnh viện lớn để được thăm khám và điều trị hoàn toàn sâu răng.
Một số biện pháp điều trị sâu răng thường được bác sĩ chỉ định gồm:
Ở giai đoạn đầu tiên khi men răng mới bị tổn thương thì có thể dùng fluoride nhằm mục đích tái tạo men răng và ngăn chặn sâu răng. Thông thường fluoride được sử dụng dưới dạng gel, chất lỏng, bọt,.. để dùng chung với nước máy hoặc chải lên răng hoặc nước súc miệng hằng ngày. Ngoài ra, người bệnh cần điều trị còn có thể dùng các khay nhỏ chứa fluoride đặt lên răng.
Khi sâu răng đã ảnh hưởng đến cấu trúc men răng và ngà răng nhưng vi khuẩn chưa đến tấn công đến tủy răng thì trám răng (hàn răng) chính là phương pháp được ưu tiên hàng đầu. Bác sĩ sẽ tiến hành làm sạch lỗ sâu, sau đó trám kín lỗ hổng. Các vật liệu trám răng thông dụng gồm composite, hợp bạc Amalgam, hỗn hợp sứ,... Trám răng bị sâu sẽ ngăn ngừa vi khuẩn tác động nhiều hơn đến răng tổn thương, giúp răng khỏe mạnh.
Trám răng - Phương pháp điều trị răng sâu ở trẻ em và người lớn tương đối hiệu quả
Đối với răng sâu bị vỡ, bể các mảng lớn thì bọc răng sứ là giải pháp thích hợp nhất. Khi đó, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị nội nha và mài một phần răng còn lại để tạo thành cùi trụ nhỏ để bọc mão sứ. Bọc răng sứ không chỉ khôi phục chức năng nhai mà còn đồng thời còn đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của người dùng. Bên cạnh đó, phần mão sứ còn giúp tránh những tác động xấu của các bệnh lý răng miệng khác lên răng.
Khi quá trình bị sâu răng đã đến giai đoạn sâu răng vào tủy, thậm chí là hoại tử tủy thì người bệnh bắt buộc phải điều trị tủy. Bác sĩ sẽ tiến hành loại bỏ triệt để phần tủy bị tổn thương để phòng sâu răng và viêm tủy răng tái phát. Sau khi điều trị tủy răng, người bệnh nên bọc răng sứ hoặc trám răng để phục hình thân răng và đảm bảo khả năng nhai lâu dài.
Đối với các trường hợp sâu răng nặng, không thể điều trị bào tổn bằng phương pháp trám răng, bọc răng hay lấy tủy răng thì người bệnh cần phải nhổ răng. Biện pháp này nhằm ngăn ngừa viêm nhiễm lan rộng sang các răng xung quanh. Sau khi nhổ răng duy trì chức năng nhai, phòng ngừa các biến chứng do mất răng gây ra thì người bệnh nên trồng răng giả, làm cầu răng sứ hoặc niềng răng.
Nhổ răng bị sâu với những trường hợp nặng
Sâu răng có thể lan rộng sang vùng răng lân cận hặc truyền qua người khác thông qua đường nước bọt. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể phòng tránh sâu răng nếu:
Đánh răng thường xuyên, đều đặn 2 -3 lần/ngày sau khi ăn và trước khi đi ngủ với kem đánh răng chứa flour. Sử dụng thêm chỉ nha khoa để loại bỏ các mảng bám thức ăn giữa các kẽ răng mà bàn chải không làm sạch được và vệ sinh lưỡi mỗi lần đánh răng.
Súc miệng bằng các loại nước súc miệng diệt khuẩn hoặc nước muối pha loãng để hỗ trợ làm sạch vi khuẩn trong khoang miệng. Lưu ý, sau khi dùng nước muối thì cần súc miệng lại với nước sạch. Bên cạnh đó, bạn có thể dùng nước súc miệng chứa flour và các hoạt chất bổ sung tái tạo men răng và làm tan mảng bám.
Nên ăn giảm đường hoặc các thức ăn chứa nhiều tinh bột và đường. Ngay sau khi ăn xong cần phải làm sạch răng miệng và không ăn ngọt về đêm. Đối với trẻ em, không nên uống nước hoa quả bằng bình, vì sẽ kéo dài thời gian răng tiếp xúc với axit và đường từ hoa quả, không dùng đồ uống có ga.
Khám răng thường xuyên là việc rất quan trọng để giữ cho răng khỏe mạnh. Các bệnh lý liên quan đến răng miệng ở giai đoạn đầu rất khó phát hiện do không có dấu hiệu rõ ràng. Chính vì vậy, bên cạnh việc chăm sóc, vệ sinh răng miệng đúng cách tại nhà thì nên đến các cơ sở chuyên khoa để khám răng định kỳ 6 tháng/lần nhằm phát sớm bệnh và có hướng điều trị kịp thời.
Khám răng định kỳ để phòng ngừa sâu răng, vệ hàm răng trắng khỏe
Tóm lại, răng sâu nếu không được điều trị thì có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong. Do đó, khi bị sâu răng, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay để kiểm tra và tư vấn cách chữa triệt để. Bên cạnh đó, điều quan trọng nhất là cần có thói quen bảo vệ sức khỏe răng miệng, phòng ngừa sâu răng.
Để đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa Răng - Hàm - Mặt, quý khách hàng vui lòng để lại thông tin tại mục Đặt lịch khám hoặc bấm máy gọi tới Hotline 1900 1806. Bệnh viện Đa khoa Phương Đông luôn sẵn sàng hỗ trợ, đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc sức khỏe răng miệng toàn diện.
Nguồn tham khảo
Răng bé bị mảng bám đen là tình trạng khiến nhiều cha mẹ cảm thấy lo lắng. Các mảng bám đen này đến từ nhiều nguyên nhân, nên có cách...
