Sỏi amidan: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Sỏi amidan là gì?

Sỏi amidan hay bã đậu amidan là tình trạng amidan (thường là amidan khẩu cái) xuất hiện các hạt màu trắng hoặc vàng. Về cơ bản các viên sỏi này không gây hại đến cơ thể nhưng ảnh hưởng đến trải nghiệm sống thường nhật, hôi miệng là triệu chứng tiêu biểu.

Sỏi amidan là nguyên nhân hàng đầu gây hôi miệng

Amidan là tổ chức hạch lympho nằm ở vùng hầu họng, đóng vai trò như một tấm khiên bảo vệ cơ thể tránh sự xâm nhập của các tác nhân gây hại. Tuy nhiên với cấu tạo gồm nhiều hốc nhỏ, lồi lõm không đều khiến thức ăn ứ đọng lại, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi và phát triển.

Nguyên nhân bị sỏi amidan

Sỏi amidan hình thành bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, cần chẩn đoán phân biệt nhằm xác định hướng điều trị phù hợp:

• Viêm mũi xoang mạn tính: Dịch tiết do viêm xoang thông thường sẽ chảy xuống cổ họng, mang theo vi khuẩn tích tụ lại các hốc amidan và hình thành nên các hạt bã đậu.
• Viêm amidan mạn tính: Amidan khi bị tấn công ồ ạt bởi các tác nhân gây bệnh sẽ thường rơi vào tình trạng viêm nhiễm, lâu dần diễn biến mạn tính. Bệnh lý tạo điều kiện cho các vi sinh vật cư trú và hình thành sỏi.
• Chế độ dinh dưỡng: Thực đơn ăn uống có sự tác động không nhỏ đến quá trình hình thành các hạt bã đậu. Nếu sử dụng quá mức các chế phẩm từ sữa giàu canxi, bạn có thể đối mặt với nguy cơ hình thành sỏi.
• Chăm sóc răng miệng không đúng cách: Răng miệng không được vệ sinh sau khi ăn uống, làm sạch đều đặn có thể làm phần thức ăn dư thừa tích tụ lại amidan, trở thành môi trường ưa thích cho vi khuẩn cư trú và phát triển.
• Tác nhân gây dị ứng: Một người có cơ địa dễ dị ứng khi tiếp xúc với các dị nguyên, kích thích cơ chế phản ứng tự nhiên khiến dịch tiết cơ thể gia tăng sản xuất. Lượng dịch này về lâu dài tích tụ lại amidan, hình thành các hạt bã đậu.

Bệnh lý và tác nhân tăng nguy cơ hình thành hạt bã đậu amidan

Triệu chứng bệnh sỏi amidan

Theo thông tin đã chia sẻ, sỏi amidan phần lớn không tác động sâu rộng đến sức khỏe nhưng có thể ảnh hưởng đến chất lượng đời sống cá nhân. Nếu nhận thấy các triệu chứng dưới đây, bạn nên sớm can thiệp giảm nhẹ:

• Hơi thở có mùi hôi là dấu hiệu nhận biết phổ biến nhất của sỏi amidan. Sỏi được coi là một loại thức ăn của vi khuẩn, khi tiêu hóa chúng sẽ đào thải ra khí sulfur có mùi thối, khiến khoang miệng bị nặng mùi.
• Đau họng, đau đặc biệt ở nơi có sỏi amidan phát triển kèm cảm giác khó chịu, vướng víu.
• Nuốt khó thường gặp ở những trường hợp sỏi có kích thước lớn, vị trí không thuận lợi. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn, đau nhức khi nuốt thức ăn, đồ uống hoặc đơn giản như nước bọt.
• Ù tai, đau tai xuất phát từ sự liên kết thần kinh kết nối, thường gây phản xạ khó chịu với những hạt bã đậu amidan to.
• Một số thay đổi trên amidan như bề mặt amidan xuất hiện các chấm trắng. Tuy nhiên cũng có trường hợp bạn không thể quan sát do sỏi ẩn nấp bên trong nếp gấp amidan.

Dấu hiệu nhận biết amidan bị sỏi hạt màu trắng/vàng

Sỏi amidan có nguy hiểm không?

Sỏi amidan phần lớn được xác định không gây nguy hiểm, tác động xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên nếu không có biện pháp can thiệp, về lâu dài các triệu chứng có thể cản trở lối sinh hoạt thông thường như hơi thở có mùi hôi, khó chịu, vướng víu trong việc ăn uống, giao tiếp,...

Điều trị sỏi trước khi phát triển lớn, kích thước mở rộng có thể giúp bệnh nhân giảm thiểu tối đa các tiêu cục lên đời sống thường nhật. Đồng thời giảm ngừa các nguy cơ nhiễm trùng đến bộ phận lân cận khác như viêm xoang, viêm tai giữa, viêm họng,...

Cách trị sỏi amidan

Hạt bã đậu hình thành ở amidan không thể tự thuyên giảm nếu nhưng không được can thiệp y tế chuyên sâu. Nếu xác định kích thước sỏi còn nhỏ, bạn có thể xem xét can thiệp điều trị bằng một số biện pháp tại nhà như sau:

• Súc miệng, súc họng với nước muối sinh lý để ngăn ngừa sự lắng cặn của canxi, thức ăn và tốc độ phát triển của vi khuẩn. Súc họng bằng nước ấm còn giúp người bệnh thuyên giảm rõ rệt các triệu chứng nhiễm khuẩn, đau họng.
• Bổ sung nước cho cơ thể để hỗ trợ làm nhỏ kích thước sỏi amidan, hạn chế tình trạng tích tụ bên trong amidan.
• Tăng cường vitamin C có đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm giảm nguy cơ liên kết hình thành sỏi ở amidan. Một số thực phẩm tự nhiên chứa lượng lớn vitamin C bao gồm: cà chua, bưởi, cam,...

Hướng dẫn can thiệp giảm nhẹ triệu chứng sỏi amidan tại nhà

Song với nhóm trường hợp kích thước amidan lớn, có thể bạn cần dùng thuốc hoặc can thiệp ngoại khoa:

• Điều trị nội khoa bằng thuốc kháng sinh để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn hoặc viêm amidan kèm tình trạng nhiễm khuẩn. Không tự ý sử dụng kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ, không kéo dài liều lượng sử dụng gây tác dụng phụ.
• Một số thủ thuật y tế hỗ trợ lấy sỏi ra khỏi amidan như gắp sỏi, rạch amidan để lấy sỏi,...
• Phẫu thuật cắt bỏ amidan được chỉ định với tình trạng sỏi amidan phát triển lớn, loạt triệu chứng ảnh hưởng đến đời sống cá nhân. Quy trình kỹ thuật diễn ra tương đối đơn giản, song vẫn cần được thực hiện tại cơ sở y tế chuyên môn uy tín.

Biện pháp phòng tránh

Sỏi amidan dù không thể tự hết sau khi khởi phát nhưng cá nhân mỗi người có thể chủ động phòng ngừa bằng một số biện pháp đơn giản, đều đặn hàng ngày như sau:

• Duy trì chế độ chăm sóc răng miệng đúng cách, nên đánh răng đều đặn vào sáng và tối sau bữa ăn. Có thể sử dụng thêm tăm nước, chỉ nha khoa, nước súc miệng để làm sạch tối đa các mảng bám.
• Thiết lập chế độ dinh dưỡng cân bằng, điều độ nhằm tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch cho cơ thể. Hạn chế ăn những thực phẩm kích thích đến niêm mạc họng hoặc sử dụng chất kích thích.
• Mỗi ngày tập thể dục đều đặn từ 30 - 60 phút để cải thiện thể trạng chung, hạn chế nguy cơ các tác nhân gây hại xâm nhập.
• Chủ động bảo vệ sức khỏe trước các bệnh lý viêm nhiễm đường hô hấp, cách lý với người bệnh, giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát.
• Định kỳ hàng năm tiêm nhắc lại vacxin phòng các bệnh hô hấp theo mùa như bệnh cúm, viêm họng, viêm amidan,...
• Thăm khám sức khỏe ngay khi có biểu hiện bất thường, tuân thủ chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.

Chủ động phòng tránh sỏi amidan bằng một số thói quen đơn giản tại nhà

Sỏi amidan là kết quả của quá trình tụ dịch, lắng cặn thức ăn, nước bọt và hoạt động của vi khuẩn bên trong khoang miệng. Bệnh không gây hại đến sức khỏe nhưng cần điều trị sớm, ngăn chặn những triệu chứng tác động xấu lên chất lượng đời sống như hôi miệng, đau họng, khó nuốt.