Suy tuyến yên ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Suy tuyến yên ở trẻ em là gì?

Suy tuyến yên ở trẻ em là tình trạng chức năng của tuyến yên suy giảm, từ đó dẫn đến các loại hormon được tuyến yên sản xuất suy giảm. Cùng vì thế mà hoạt động của các tuyến đích do tuyến yên kiểm soát bị ảnh hưởng, như tuyến thượng thận, tuyến giáp và tuyến sinh dục. 

Những loại hormone do tuyến yên sản xuất gồm: 

• Hormone tạo hoàng thể (LH)
• Hormone tăng trưởng (GH)
• Hormone kích thích nang trứng (FSH)
• Hormone prolactin (PRL)
• Hormone kích thích tuyến giáp (TSH)
• Hormone chống bài niệu (ADH)
• Hormon kích thích hoạt động vỏ tuyến thượng thận (ACTH)
• Hormone oxytocin

Các hormone này tham gia vào nhiều hoạt động của cơ thể như điều hòa nhịp tim, huyết áp; cân bằng nước và điện giải; kích thích quá trình tăng trưởng và chuyển hóa dinh dưỡng; ổn định chức năng sinh lý và sinh sản. 

Suy tuyến yên ở trẻ em là một tình trạng khá hiếm gặp

Suy tuyến yên ở trẻ em có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề và nghiêm trọng đối với sức khỏe. Thường gặp nhất là thiếu hụt hormone tăng trưởng, thiếu hormone tuyến thượng thận và hormone kích thích tuyến giáp. 

Nếu mắc bệnh, trẻ dễ gặp các vấn để về thể chất như chậm phát triển, vóc dáng thấp bé so với bạn bè đồng trang lứa. Các triệu chứng của suy tuyến yên ở trẻ em thường diễn ra trong âm thầm qua nhiều năm hoặc đột ngột xuất hiện, chính vì vậy cha mẹ cần theo dõi sức khỏe của trẻ thường xuyên để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường. 

Nguyên nhân gây bệnh suy tuyến yên ở trẻ em

Suy tuyến yên ở trẻ em có thể gây ra những rối loạn bẩm sinh từ giai đoạn bào thai hoặc mắc phải trong quá trình lớn lên do tuyến yên hoặc vùng hạ đồi bị tổn thương. Một số nguyên nhân gây ra bệnh suy tuyến yên ở trẻ như:

Do bẩm sinh

Những nguyên nhân bẩm sinh gây suy tuyến yên gồm: 

• Tổn thương chu sinh
• Khiếm khuyết cuống tuyến yên
• Không có tuyến yên hoặc tuyến yên lạc chỗ
• Hội chứng Pallister-Hall 

Rối loạn di truyền gây ra tình trạng suy tuyến yên gồm: 

• Thiếu hụt GH đơn độc loại IA, IB, II, III
• Đột biến gây thiếu hụt hormone tuyến yên
• Chứng loạn sản vách thị giác (dị tật ở phần trước não, thường gặp ở cuối tháng đầu tiên của thai kỳ)

Các khiếm khuyết về sự phát triển của hệ thần kinh trung ương (CNS) gây suy tuyến yên gồm: 

• Thiểu sản tuyến yên
• Holoprosencephaly (não phân chia không đúng cách thành bán cầu não trái và não phải)
• Vô não. 

Trẻ có thể mắc bệnh do các khiếm khuyết bẩm sinh

Khối u

Suy tuyến yên ở trẻ em thường do khối u ở tuyến yên hoặc não gây ra. Các khối u ở tuyến yên, thượng tuyến yên, tuyến tùng có thể gây ra suy tuyến yên bao gồm: U sọ hầu, u nguyên bào mầm, u thần kinh đệm/u tế bào hình sao, u tuyến yên (hiếm gặp trước tuổi trưởng thành). 

Một số nguyên nhân khác

Suy tuyến yên ở tre4r em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như: 

• Chiếu xạ sọ não
• Chấn thương sọ não
• Bệnh mô bào Langerhans
• Bệnh lao
• Viêm tuyến yên lymphocytic
• Bệnh Sarcoidosis
• Bệnh huyết sắc tố

Các triệu chứng khi trẻ bị suy tuyến yên

Bệnh suy tuyến yên ở trẻ em có khá nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại hormone mà trẻ bị thiếu hụt. Nếu trẻ thiếu hormone tăng trưởng sẽ có vóc dáng thấp bé, phát triển chậm hơn so với bạn bè đồng trang lứa. 

Một số triệu chứng thường gặp của trẻ suy tuyến yên bao gồm: 

• Trẻ sơ sinh: Vàng da, vàng mắt, mắt lờ đờ, người tím tái, xanh xao, quấy khóc, có thể ngưng thở hoặc co giật, lượng natri trong máu giảm. 
• Trẻ em và thiếu niên: Trẻ chậm phát triển (tăng cân chậm, mọc răng chậm), hạ đường huyết, khát nước, uống nhiều nước, tiểu nhiều, táo bón, da khô, mệt mỏi, cảm thấy lạnh thường xuyên, đau đầu, động kinh kháng thuốc, dậy thì muộn (bé trai dương vật nhỏ, bé gái bị rối loạn kinh nguyệt), rối loạn thị giác,... 

Các triệu chứng trên khá giống khá nhiều bệnh khác nên cha mẹ thường chủ quan, không theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ khiến bỏ quả giai đoạn điều trị sớm, làm bệnh trở nên trầm trọng hơn. 

Trẻ sơ sinh bị vàng da, vàng mắt là một trong những triệu chứng của bệnh

Xem thêm:

• Suy tuyến yên là gì? Nhận biết, điều trị và phòng ngừa như thế nào?
  

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh suy tuyến yên ở trẻ em

Việc chẩn đoán và can thiệp điều trị sớm giúp bệnh suy tuyến yên của trẻ em kiểm soát dễ dàng và hạn chế biến chứng nguy hiểm. 

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán bệnh suy tuyến yên ở trẻ, bác sĩ sẽ thực hiện khai thác tiền sử bệnh, thực hiện khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng kết hợp chẩn đoán hình ảnh. Một số phương pháp thường được áp dụng như:

• Xét nghiệm máu: Giúp đo lường các loại hormone tuyến yên và những hormone tuyến đích do tuyến yên chi phổi (tuyến giáp, tuyến thượng thận, tuyến sinh dục). 
• Chụp X-quang: Hỗ trợ trong việc dự đoán độ tuổi của xương do trẻ mắc bệnh thường có xương nhỏ hơn với độ tuổi thực sự. 
• Chụp CT: Sử dụng tia X kết hợp với máy tính để tạo hình ảnh các mô, xương, cơ, nội tạng,... trong cơ thể giúp cho hình ảnh chi tiết hơn chụp X-quang. Phương pháp này nhằm tìm kiếm và xác định khối u ở não hoặc tuyến yên lành tính (nếu có)
• Chụp MRI: Phương pháp này cho ra hình ảnh có độ phân giải cao giúp bác sĩ phát hiện những khối u bất thường ở tuyến yên của trẻ (nếu có). 

Xét nghiệm máu giúp xác định nồng độ hormone trong máu

Phương pháp điều trị bệnh

Điều trị suy tuyến yên ở trẻ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Thông thường, trẻ sẽ sẽ được chỉ định bằng thuốc giúp thay thế hormone thiếu hụt hoặc loại bỏ khối u (nếu có): 

• Liệu pháp thay thế hormone tuyến yên: Trẻ có thể bị thiếu hụt một số loại hormone, tùy theo loại hormone bị thiếu mà sẽ được chỉ định sử dụng thuốc thay thế để cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể trẻ. Phương pháp này cần duy trì suốt đời. Liều thuốc sẽ thay đổi tùy theo độ tuổi và thể trạng của trẻ. 
• Phẫu thuật loại bỏ khối u: Các khối u ở tuyến yên cần được can thiệp loại bỏ bằng phẫu thuật hoặc xạ trị. Nếu tình trạng thiếu hụt hormone không cải thiện thì sau phẫu thuật trẻ vẫn cần sử dụng thuốc để thay thế hormone cho trẻ. 

Điều trị suy tuyến yên là quá trình trẻ cần được chăm sóc đặc biệt. Chính vì vậy, cha mẹ cần theo dõi sát sao sức khỏe của trẻ và thông báo cho bác sĩ ngay khi phát hiện những dấu hiệu bất thường. 

Có thể sử dụng liệu pháp thay thế hormone tuyến yên 

Những biến chứng của bệnh suy tuyến yên ở trẻ

Các biến chứng của bệnh suy tuyến yên của trẻ phụ thuộc vào loại hormone mà bị thiếu hụt. Tuyến yên là một trong những tuyến chủ trong cơ thể, liên quan đến hệ thống nội tiết, kiểm soát quá trình quan trọng của cơ thể như tăng trưởng, phát dục, sinh sản,... 

Một số biến chứng nặng nề mà trẻ có thể gặp phải khi mắc bệnh như: 

• Hạ đường huyết gây co giật: Hạ đường huyết kéo dài có thể khiến hệ thần kinh trung ương tổn thương vĩnh viễn. 
• Khủng hoảng tuyến thượng thận với triệu chứng hạ huyết áp nghiêm trọng, sốc nặng và tử vong. 
• Trẻ có vóc dáng thấp bé. 
• Dậy thì muộn, khả năng sinh sản suy giảm. 
• Loãng xương, tăng nguy cơ gãy xương ở độ tuổi trưởng thành. 

Suy giảm tuyến yên có thể khiến trẻ chậm phát triển

Suy tuyến yên ở trẻ em là một trong những bệnh lý rối loạn nội tiết không thể ngăn ngừa. Do đó, cha mẹ cần trang bị kiến thức đầy đủ về các nguyên nhân, triệu chứng và nguy cơ để phát hiện kịp thời. Nếu trẻ được can thiệp điều trị đúng các và sát sao có thể lớn lên khỏe mạnh, bình thường và bắt kịp đà tăng trưởng của các bạn đồng trang lứa. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh suy tuyến yên ở trẻ em. Nếu nghi ngờ trẻ mắc bệnh, cha mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để thăm khám và tầm soát, từ đó có phương án điều trị phù hợp. 

Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến bệnh hoặc có nhu cầu thăm khám tầm soát sức khỏe cho trẻ có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám. Nhân viên sẽ nhanh chóng liên hệ tư vấn và đặt lịch hẹn với các bác sĩ chuyên khoa.