Hướng dẫn Test covid tại nhà cho kết quả chính xác nhất

Test nhanh covid tại nhà

Ngày 28/12/2021, Bộ Y tế đã có công văn về việc cho phép các địa phương, đơn vị dùng kết quả test nhanh kháng nguyên để xác định ca nhiễm covid-19. Theo đó, các bệnh nghi ngờ có kết quả test nhanh dương tính với SARS-CoV-2 sẽ được coi là ca bệnh covid-19, thay vì trước đây cần có kết quả khẳng định bằng RT-PCR.

Bộ test nhanh covid-19

Test nhanh dùng tại nhà (home test) do các doanh nghiệp Mỹ sản xuất đã được phê duyệt dưới dạng giấy phép sử dụng khẩn cấp (EUS) bởi Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) do nó chứng minh được hiệu quả sử dụng cũng như phù hợp với chiếc lược kiểm soát dịch trên phạm vi quốc gia.

Ưu điểm của các loại test home là lấy dịch ở phía trong mũi, khoảng 1,5- 2cm nên không gây đau hay khó chịu, nhất là với trẻ nhỏ.

Độ nhạy và đặc hiệu của các loại kit test tại nhà là trên 80%, cho kết quả trong vòng chưa đầy 20 phút (trong khi xét nghiệm PCR là 48 tiếng hoặc hơn), đặc biệt giá khá rẻ, dao động từ 100.000- 200.000.

Tại Việt Nam, khi mà dịch bệnh còn phức tạp tại nhiều nơi, các cơ quan y tế bị quá tải với các xét nghiệm PCR hay mọi người lo ngại khi đến nơi đông người, sợ lây nhiễm chéo thì việc sử dụng các test nhanh trở nên cần thiết.

Ngày 16/09/2021, Bộ Y tế đã có văn bản quy định cấp số lưu hành, nhập khẩu trang thiết bị y tế phục vụ phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19 trong trường hợp cấp bách, trong đó có các test nhanh định tính kháng nguyên SARS-CoV-2.

Test covid tại nhà có chính xác không?

Một sản phẩm kit test xét nghiệm nhanh kháng nguyên/kháng thể SARS-CoV-2 được cấp phép cần được 1 trong các tổ chức: Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) - Mỹ; Cơ quan quản lý y tế Canada (Health Canada); Cục Quản lý hàng hóa trị liệu (TGA) - Úc cho phép lưu hành hoặc sử dụng khẩn cấp nên người dân có thể yên tâm khi mua và sử dụng ở cơ sở uy tín.

Độ chính xác của kit test nhanh tại nhà là khác nhau. Theo nghiên cứu tổng quan của Scientific American vào tháng 3 công bố, đối với người có triệu chứng thì độ chính xác là 72% nhưng ở người không có triệu chứng thì test nhanh có độ chính xác chỉ đạt 58%.

Vấn đề ở đây chính là thời điểm xét nghiệm. Các nhà nghiên cứu nhận ra rằng, nếu xét nghiệm trong tuần đầu tiên có triệu chứng (5- 7 ngày) thì phát hiện được trung bình 78% trường hợp nhưng khi sang đến tuần thứ 2 mới làm xét nghiệm (quá 7 ngày) thì chỉ còn 51%.

Cách tốt nhất để tăng cơ hội phát hiện bệnh với độ chính xác đó là làm lại test nhanh định kỳ sau một khoảng thời gian. 

Một nghiên cứu nhỏ của Scientific American cho thấy, 3 ngày làm xét nghiệm 1 lần cho độ chính xác đến 98%.

Người mới nhiễm bệnh nếu làm test nhanh thì có thể không phát hiện được vì vì virus chưa đủ thời gian để nhân lên mũi, test nhanh chỉ cho kết quả dương tính khi lượng virus đạt đến ngưỡng lây nhiễm.

Các test nhanh cũng có nguy cơ dẫn đến dương tính giả, nhất là ở những khu vực có mức độ lây truyền trung bình hoặc thấp, những trường hợp này nên làm thêm PCR để khẳng định.

Tuy nhiên, kết quả âm tính giả phổ biến hơn, nguyên nhân có thể là do ngoáy mũi không đúng cách hoặc đọc kết quả trước hoặc sau thời gian được chỉ định.

CDC Mỹ khuyến cáo, những người có triệu chứng nếu test nhanh âm tính thì vẫn nên làm thêm xét nghiệm PCR trong vòng 48h.

Test nhanh tại nhà chỉ nên xem là biện pháp phòng ngừa bổ sung để làm giảm bớt tâm lý lo lắng, bất an của người dân chứ không nên chủ quan.

Hướng dẫn 6 bước Test covid

Kết quả test có chính xác hay không phụ thuộc rất nhiều vào quy trình lấy mẫu và chờ kết quả. Trước khi thao tác lấy mẫu, cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng từ nhà sản xuất, sát khuẩn tay và tiến hành theo quy trình 6 bước.

Kiểm tra bộ kít xét nghiệm: bộ sinh thiết xét nghiệm test nhanh Covid gồm 7 thành phần đó là:

• Que ngoáy dịch tỵ hầu hoặc dịch mũi vô trùng.
• Ống đựng dung dịch đệm bằng nhựa.
• Nút màng lọc nhỏ giọt.
• Khay thử được bọc trong giấy bạc
• Giá đỡ ống chiết mẫu.
• Đồng hồ đếm thời gian.
• Hướng dẫn sử dụng.

Bác sĩ Khổng Minh Tuấn, Phó Giám đốc CDC Hà Nội cho biết, tất cả các thành phần của bộ kit test cần được bảo quản trong nhiệt độ phòng từ 15- 30 độ C trước khi tiến hành xét nghiệm 30 phút. Sử dụng khai khi mở khay thử vì nếu để nhiễm ẩm có thể làm giảm độ ổn định của chất thử và tuyệt đối không sử dụng sinh phẩm đã hết hạn.

Quy trình 6 bước tự test covid-19 tại nhà như sau:

Bước 1: Trước khi lấy mẫu

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng bộ test nhanh tại nhà, người lấy mẫu thực hiện vệ sinh, sản khuẩn sạch tay.

Bước 2: Chuẩn bị lấy mẫu

• Lấy khay thử ra khỏi túi đựng, cần sử dụng càng nhanh càng tốt (trong vòng 1 giờ đồng hồ)
• Đặt khay thử lên bề mặt phẳng, sạch và nằm ngang.
• Lấy que ngoáy dịch ra khỏi túi và tiến hành thu nhập mẫu xét nghiệm.

Bước 3: Lấy mẫu bệnh phẩm (mẫu bệnh phẩm nếu lấy không đúng cách sẽ có kết quả không chính xác).

Lấy mẫu dịch tỵ hầu ( với các bộ kit test yêu cầu lấy dịch tỵ hầu)

• Tư thế ngồi lấy mẫu: ngồi yên, xì nhẹ dịch mũi vào khăn giấy, nghiêng đầu về phía sau 1 góc 70 độ. Đối với trẻ nhỏ thì đặt trẻ ngồi lên đùi bố hoặc mẹ, lưng đối diện với phía ngực của bố/mẹ. Bố/mẹ ôm giữa chặt cơ thể và tay trẻ đồng thời ngả đầu trẻ ra phía sau.
• Câm que lấy mẫu rồi đưa nhẹ nhàng vào mũi, vừa đẩy vừa xoay để que lấy mẫu dễ đi vào sâu khoảng bằng 1/2 độ dài từ cánh mũi đến dái tai (cùng phía).
• Giữ que tại chỗ trong vòng 5 giây để dịch thấm tối đa. Từ từ xoay và rút que lây mẫu ra và cho vào ống đã chữa sẵn đệm chiết mẫu.

Chú ý: nếu que lấy dịch chưa đủ sâu theo yêu cầu và cảm thấy có lực cản rõ rệt thì nên rút que ra và sử dụng cho bên mũi chọn lại. Khi nào cảm thấy que lấy mẫu chạm vào thành sau họng mũi thì dừng lại, xoay tròn rồi rút ra từ từ.

Lấy mẫu dịch mũi (với bộ kit yêu cầu lấy mẫu dịch mũi)

• Tư thế người được lấy mẫu: giống với lấy mẫu dịch tỵ hầu.
• Đưa nhẹ nhàng que lấy mẫu vào sâu khoảng 2cm, xoay que vào thành mũi khoảng 3 giây.
• Sau khi lấy xong 1 bên mẫu thì dùng đúng que lấy mẫu vừa rồi để lấy mẫu cho bên mũi còn lại, thao tác tương tự bên mũi thứ nhất. Nhẹ nhàng xoay que rồi rút ra cho vào ống đã chứa sẵn đệm chiết mẫu.

Bước 4: Tách chiết mẫu

• Nhúng đầu que lấy mẫu vào ống chiết, sau đó xoay và miết đầu que vào thành và đáy ống 10 lần.
• Ngâm đầu que trong dung dịch 1 phút rồi lại bóp 2 thành ống để ép vào đầu que, từ từ xoat que và ép đầu khi rút để thu được nhiều dịch nhất có thể. Dùng nắp nhỏ giọt để đậy chặt ống.
• Lắc mạnh ống theo chiều ngang 10 lần để trộn đều mẫu, tránh để dung dịch chạm tới đầu lọc trong nắp nhỏ giọt.
• Nhỏ 3 giọt mẫu chiết từ ống vào ô nhận mẫu (S) của khay thử và bắt đầu đếm thời gian.

Bước 5: Đọc kết quả

Tùy vào từng loại sinh phẩm mà thời gian đọc kết quả khác nhau. Thông thường thì thời gian đọc kết quả là từ 15- 30 phút. Không đọc kết quả trước hoặc sau thời gian quy định đã được hướng dẫn.

• Kết quả âm tính: xuất hiện vạch chứng C (vạch đỏ).
• Kết quả Dương tính: xuất hiện cả 2 vạch là vạch chứng C và vạch kết quả T.
• Kết quả không có giá trị: không xuất hiện cả vạch chứng C và vạch kết quả T hoặc chỉ xuất hiện vạch kết quả T.

Lưu ý: nếu vạch chứng C không xuất hiện thì có thể là do thiếu mẫu hoặc khau thử bị hỏng, khi đó cần thực hiện test lại hoặc liên hệ cơ quan y tế để được tư vấn hỗ trợ.

Bước 6: Thu gom và xử lý vật liệu xét nghiệm đã qua sử dụng

Tất cả vật liệu xét nghiệm đã qua sử dụng được xem là chất thải lây nhiễm nên cần được thu gom và xử lý đúng quy định. Gom tất cả, cho vào túi màu vàng rồi buộc chặt miệng, tiếp tục sử dụng túi màu vàng khác để bọc bên ngoài và buộc chặt miệng.

Tất cả túi phải dán nhãn "Chất thải có nguy cơ chứa nCoV" rồi tập trung ở nơi cố định, không đặt cùng với rác thải sinh hoạt thông thường. Cuối cùng là thông báo cho cơ quan chức năng để thu gom và xử lý.

Lưu ý khi tự test covid tại nhà

Do độ chính xác của phương pháp test nhanh cho với xét nghiệm PCR, do đó khi thực hiện test, mọi người cần tuân thủ đúng các hướng dẫn cũng như những lưu ý dưới đây:

• Sử dụng đúng bộ kit đã được cấp phép
• Tuân thủ theo các hướng dẫn từ nhân viên y tế
• Việc thực hiện lấy mẫu cần làm đúng quy định
• Xử lý rác thải theo quy trình sau khi test.

Trên đây là hướng dẫn về quy trình tự test covid tại nhà đảm bảo kết quả có độ chính xác cao nhất. BVĐK Phương Đông cung cấp dịch vụ test nhanh covid, xét nghiệm PCR, lấy mẫu tại nhà để người dân không cần di chuyển, hạn chế tiếp xúc. Liên hệ ngay Hotline 1900 1806 để được đặt lịch nhanh chóng.