Trào ngược dạ dày gây ho: Dấu hiệu nhận biết không nên bỏ qua

Lý giải: Vì sao trào ngược dạ dày lại gây ho? 

Cơ chế hoạt động khi bị trào ngược dạ dày

Ho là một trong những triệu chứng thường gặp ở người mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD). Hiện tượng này được lý giải dựa trên hai cơ chế chính:

• Cơ chế phản xạ bảo vệ đường thở: Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, cơ thể kích hoạt phản xạ ho để ngăn không cho dịch axit đi sâu hơn vào khí quản và phổi. Đây được xem như một cơ chế tự vệ tự nhiên nhằm bảo vệ đường hô hấp.
• Cơ chế trào ngược thanh quản – hầu họng (LPR): Trong nhiều trường hợp, dịch trào ngược có thể đi ngược lên tận cổ họng. Những giọt nhỏ axit từ dạ dày khi tiếp xúc với niêm mạc họng, dây thanh âm sẽ gây kích ứng và dẫn đến các triệu chứng như ho khan kéo dài, khàn tiếng, viêm họng mạn tính, cảm giác vướng nghẹn hoặc có dị vật trong cổ họng.

Tóm lại: Ho do trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi axit, men tiêu hóa hoặc thức ăn từ dạ dày đi ngược lên thực quản và vùng hầu họng. Ho là phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm bảo vệ đường hô hấp khỏi tổn thương và viêm nhiễm kéo dài. 

Các dấu hiệu nhận biết trào ngược dạ dày gây ho

Trào ngược dạ dày gây ho là tình trạng không hiếm gặp, đặc trưng bởi những cơn ho khan kéo dài, kèm đau rát cổ họng. Cơn ho thường xuất hiện dai dẳng, dễ dẫn đến viêm họng cấp nếu không được kiểm soát. Để phân biệt ho do trào ngược với các nguyên nhân hô hấp khác, người bệnh cần chú ý đến các dấu hiệu đi kèm:

Các cơn ho kéo dài khiến người bệnh cảm thấy khó chịu trong người

• Đau rát họng, vùng thượng vị hoặc xương ức, kèm theo ợ nóng, ợ chua. Các triệu chứng này thường xuất hiện sau bữa ăn và có thể kéo dài nhiều giờ.
• Khó nuốt: Do niêm mạc thực quản bị viêm, sưng tấy, cản trở quá trình đưa thức ăn xuống dạ dày.
• Cảm giác vướng ở cổ họng: Người bệnh thường xuyên cảm thấy như có dị vật trong họng, ngay cả khi không ăn uống.
• Đắng miệng: Trào ngược dịch mật có thể khiến khoang miệng có vị đắng khó chịu.
• Biểu hiện ở thanh quản: Việc tiếp xúc lặp lại với acid dạ dày dễ gây viêm thanh quản mạn tính, với các triệu chứng như: Khàn tiếng, giọng nói yếu hoặc đứt quãng; thường xuyên phải hắng giọng; giọng không còn vang và đầy như bình thường.

Nhận biết sớm các dấu hiệu này giúp người bệnh có hướng thăm khám và điều trị kịp thời, tránh để tình trạng trào ngược kéo dài gây tổn thương nặng nề hơn cho đường hô hấp. 

Biến chứng trào ngược dạ dày gây ho kéo dài

Trào ngược dạ dày thực quản là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng ho khan hoặc ho có đờm kéo dài. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Ho mãn tính và khàn giọng: Axit dạ dày liên tục kích thích vùng hầu họng khiến người bệnh bị ho kéo dài, cổ họng đau rát, thay đổi giọng nói, thậm chí dẫn đến viêm thanh quản mãn tính.
• Viêm họng và loét thực quản: Dịch vị trào ngược làm niêm mạc họng và thực quản bị viêm, gây sưng đau, khó nuốt, nuốt vướng. Trường hợp nặng có thể xuất hiện tổn thương loét thực quản.
• Hẹp thực quản và khó thở: Tình trạng viêm lâu ngày để lại sẹo và xơ hóa, dẫn đến hẹp thực quản lành tính. Người bệnh thường có triệu chứng đau rát, khó nuốt và khó thở kéo dài.
• Barrett thực quản – tiền ung thư: Khi niêm mạc thực quản bị biến đổi cấu trúc do tiếp xúc lâu dài với axit, bệnh có thể tiến triển thành Barrett thực quản, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Vì vậy, nếu xuất hiện tình trạng trào ngược dạ dày kèm ho kéo dài, người bệnh cần đi khám sớm để được điều trị, phòng tránh biến chứng và bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa – hô hấp.

Cách xử trí khi bị ho do trào ngược dạ dày tại nhà 

Ho do trào ngược dạ dày (thường kèm đờm, cảm giác vướng cổ họng) là triệu chứng gây khó chịu, dễ khiến người bệnh mệt mỏi kéo dài. Để giảm bớt tình trạng này, bạn có thể áp dụng một số biện pháp tự nhiên an toàn ngay tại nhà:

Mẹo dân gian hỗ trợ giảm ho, tiêu đờm

Trà gừng là một trong những phương pháp trị trào ngược dạ dày gây ho hiệu quả

• Lá hẹ hấp mật ong: Lá hẹ chứa saponin có tác dụng giảm ho, long đờm. Rửa sạch, cắt khúc, cho vào bát cùng mật ong rồi hấp cách thủy khoảng 10–15 phút. Ăn khi còn ấm, mỗi ngày 1–2 lần.
• Uống trà gừng: Gingerol trong gừng có đặc tính kháng viêm, giảm ho hiệu quả. Bạn có thể nướng củ gừng, giã nát, đun sôi 10 phút rồi uống khi còn ấm. Ngậm bã gừng để dịu cơn ho.
• Súc miệng bằng nước muối ấm: Nước muối có tính sát khuẩn, làm sạch cổ họng, giảm cảm giác ngứa rát. Pha 1 thìa muối với nước ấm, súc miệng 2–3 lần/ngày.

Xem thêm: 

• Trào ngược dạ dày nên uống nước gì và kiêng nước gì?
• Trào ngược dạ dày: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
  

Điều trị y khoa khi ho do trào ngược

Các biện pháp dân gian chỉ có tác dụng tạm thời. Để giải quyết triệt để, người bệnh cần thăm khám bác sĩ để được chỉ định thuốc phù hợp:

• Thuốc kháng axit: Trung hòa dịch vị, tăng độ pH dạ dày.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm tiết axit, hỗ trợ làm lành niêm mạc thực quản.
• Thuốc kháng thụ thể H2: Ức chế histamin, hạn chế axit dạ dày.
• Thuốc giảm ho, long đờm: Giúp người bệnh dễ chịu hơn, hạn chế cơn ho kéo dài.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt hỗ trợ điều trị

Thực phẩm nên ăn:

Các loại thực phẩm lành mạnh điển hình mà người bệnh nên ăn

• Giàu chất xơ: rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi.
• Ít béo: cá, thịt nạc, trứng luộc.
• Ít axit: khoai lang, chuối, sữa chua.
• Thực phẩm kiềm tính: giúp trung hòa axit dạ dày.

Thực phẩm cần tránh: món chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, trái cây có tính axit cao (cam, chanh, bưởi), cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas.

Ngoài ra, người bệnh nên tập thể dục nhẹ nhàng ít nhất 30 phút/ngày, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái và tránh căng thẳng. Stress kéo dài sẽ làm tăng tiết axit, khiến tình trạng trào ngược và ho trở nên trầm trọng hơn.

Kết luận

Ho do trào ngược dạ dày không chỉ đơn thuần là triệu chứng gây khó chịu, mà còn có thể là lời cảnh báo về những tổn thương thực quản và biến chứng nguy hiểm nếu để lâu. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu đặc trưng sẽ giúp người bệnh chủ động thăm khám và điều chỉnh kịp thời, tránh để tình trạng kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Nếu bạn đang gặp tình trạng ho kéo dài không rõ nguyên nhân, hãy cân nhắc kiểm tra khả năng mắc trào ngược dạ dày để có hướng xử trí đúng cách.