Trẻ bị viêm thanh quản: những dấu hiệu nguy hiểm ba mẹ cần lưu ý

Bệnh viêm thanh quản ở trẻ em

Bộ phận thanh quản nằm ở vùng cổ, chứa các dây thanh âm có chức năng giúp con người thực hiện giao tiếp như nói, hát, la hét... Khi các dây thanh âm bị viêm gọi là tình trạng viêm thanh quản.

Có khoảng 3% trẻ em mắc viêm thanh quản cấp mỗi năm, chủ yếu là trẻ dưới 6 tuổi, đặc biệt là trẻ 3 tuổi. Bệnh xảy ra phổ biến vào mùa lạnh và khi thời tiết thay đổi, cơ thể trẻ không kịp thích ứng dễ mắc các bệnh đường hô hấp trên, tạo điều kiện thuận lợi để virus hoặc vi khuẩn phát triển gây viêm thanh quản ở trẻ em. Cũng có nhiều trường hợp trẻ bị viêm thanh quản vào mùa hè do trong ở trong phòng điều hòa quá lâu. Máy điều hòa không được vệ sinh thường xuyên sẽ phát tán vi khuẩn, virus, vi nấm vào không khí gây ra viêm thanh quản cấp ở trẻ em.

Hình ảnh viêm thanh quản ở trẻ em

Nguyên nhân bệnh viêm thanh quản ở trẻ em

Các tác nhân chính gây bệnh viêm thanh quản ở trẻ em:

• Virus: Parainfluenza (virus gây cảm lạnh, viêm phế quản, viêm phổi), virus cúm A, myxovirus (virus cúm, á cúm), adenovirus, echovirus;
• Vi khuẩn: Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumonia (phế cầu), Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng), nhiễm khuẩn bạch hầu.

Ngoài ra, có một số điều kiện thuận lợi khác khiến trẻ bị viêm thanh quản gồm:

• Viêm thanh quản khởi phát sau khi trẻ bị các bệnh viêm đường hô hấp trên một thời gian: viêm mũi xoang, viêm phổi, viêm amidan, viêm VA…;
• Trẻ sử dụng giọng gắng sức như: nói/hát quá to, quá nhiều, hét, ho nhiều, khóc;
• Trào ngược dạ dày thực quản;
• Trẻ bị dị ứng;
• Không khí lạnh;
• Khói thuốc.

Kêu khóc nhiều cũng có thể dẫn đến viêm thanh quản ở trẻ

Triệu chứng của viêm thanh quản

Viêm thanh quản cấp ở trẻ có triệu chứng chính là khó thở, tiếng khóc khàn. Các cơn khó thở thanh quản xuất hiện vào ngày 4-10 của bệnh, tăng nhanh trong vòng vài giờ rồi chuyển thành khó thở nặng. Khi viêm nhiễm lan sâu xuống hạ thanh môn, bé ho tiếng ông ổng như tiếng chó sủa. Cơn co thắt thanh quản thỉnh thoảng xuất hiện làm trẻ ngạt thở, tím tái.

Triệu chứng toàn thân ở trẻ bị viêm thanh quản: sốt cao 39-40ºC, môi khô, lưỡi bẩn, mạch nhanh nhỏ khó bắt. Soi thanh quản thấy niêm mạc nhiều xuất tiết nhầy, hai dây thanh xung huyết, dưới thanh môn có hai khối phù nề hình thoi màu đỏ che lấp hạ thanh môn là nguyên nhân gây khó thở.

Các biến chứng của viêm thanh quản

Viêm thanh quản thông thường kéo dài không quá 3 ngày. Tuy nhiên, một số trẻ bị viêm thanh quản nặng có thể dẫn đến nhiễm trùng tai hoặc viêm phổi.

Nếu nhiễm trùng nặng có thể dẫn đến hẹp đường hô hấp làm cho trẻ không thở được. Nếu thấy trẻ khó thở cần kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị.

Cha mẹ cần liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu tình trạng của trẻ bị nặng hơn, có hiện tượng ngất xỉu, không thở được, da quanh miệng có màu xanh hoặc da quanh cổ, quanh lồng ngực trẻ co rút lại.

Cách điều trị viêm thanh quản ở trẻ em

Hầu hết trẻ bị viêm thanh quản có chuyển biến tốt dần trong khoảng vài ngày sẽ không cần nhập viện điều trị. Tuy nhiên nếu bệnh kéo dài, các triệu chứng trở nặng hơn, trẻ cần được điều trị kịp thời.

Viêm thanh quản cấp ở trẻ em có thể gây nên những cơn khó thở trầm trọng, việc theo dõi sát sao và thăm khám bởi bác sĩ chuyên môn lúc này là rất cần thiết. Đối với cơn khó thở thanh quản nhẹ, tình trạng có thể thuyên giảm trong vòng vài ba ngày nếu có chế độ chăm sóc và theo dõi cẩn thận tại nhà. Tuy nhiên với các cơn khó thở thanh quản từ mức độ vừa trở lên, bé cần được khám với bác sĩ.

Bé bị viêm thanh quản cần được khám với bác sĩ có chuyên môn

Trong chăm sóc, điều trị cho trẻ bị viêm thanh quản tại nhà, bác sĩ sẽ hướng dẫn một số biện pháp giúp cải thiện triệu chứng cho trẻ như:

• Hạn chế nói, hát, khóc, la hét thì thầm…
• Bổ sung dinh dưỡng để tăng sức đề kháng cho trẻ, tránh sử dụng các gia vị kích thích như ớt, tiêu trong chế biến thức ăn. 
• Cho trẻ uống nhiều nước ấm. 
• Trẻ bị viêm thanh quản có thể sử dụng các thuốc giảm đau (như paracetamol, ibuprofen) hay kháng sinh nhưng cần phải có chỉ dẫn của bác sĩ. 
• Nếu viêm thanh quản gây ra bởi các bệnh hô hấp khác như viêm xoang, trào ngược dạ dày - thực quản thì việc điều trị dứt điểm các bệnh này cũng hỗ trợ điều trị viêm thanh quản.
• Trường hợp thanh quản bị tổn thương nặng khi polyp hoặc nốt sần phát triển, bệnh nhi có thể cần phẫu thuật.

Viêm thanh quản ở trẻ có nguy hiểm không?

Nếu như viêm thanh quản ở người lớn hầu hết đều diễn biến theo chiều hướng tốt thì viêm thanh quản cấp ở trẻ lại khá nguy hiểm do hiện tượng phù nề dữ dội, trong khi đó kích thước đường hô hấp của trẻ chỉ bằng 1/3 người lớn, tổ chức liên kết tại vùng này lại lỏng lẻo, trẻ có thể khó thở nặng và tử vong.

Viêm thanh quản ở trẻ em có thể dẫn đến một số biến chứng bội nhiễm khiến trẻ mắc đồng thời các bệnh nhiễm khuẩn khác khiến sức đề kháng của trẻ giảm sút như: viêm tai giữa, viêm phổi... Bởi vậy cha mẹ cần theo dõi sát tình trạng của trẻ bị viêm thanh quản, đặc biệt là các dấu hiệu biến chứng như: đau tai, chảy dịch tai, khó thở tăng dần...

Đôi khi quá trình viêm thanh quản sẽ tạo nên những ổ áp-xe. Các ổ áp-xe này khi vỡ, loét do bội nhiễm sẽ làm mủ tràn xuống khí - phế quản gây viêm khí - phế quản, viêm phổi.

Không chỉ vậy, quá trình phù nề từ hạ thanh môn lan nhanh xuống khí - phế quản, xuất tiết nhiều dịch nhầy đặc tại đường hô hấp dưới sẽ làm tắc lòng khí - phế quản gây nên khó thở. Trẻ sốt cao đột ngột, thở nhanh, thở ậm ạch, nghe ran trong phổi. Bệnh diễn biến rất nhanh và thường gây tử vong cho trẻ sau 24 giờ nếu không được xử trí kịp thời.

Khi nào cần đưa trẻ bị viêm thanh quản đi nhập viện?

Viêm thanh quản ở trẻ tiến triển khá bất thường, nếu diễn biến theo chiều hướng tốt sẽ tự thuyên giảm sau vài ngày. Nếu diễn biến xấu, khó thở tăng, trẻ bị viêm thanh quản có thể tử vong trong vòng 24 giờ nếu không được xử trí kịp thời. Cơn khó thở thanh quản của trẻ có thể chia ra thành 3 cấp độ từ nhẹ đến nặng như sau:

Nhẹ: Bé bị ho, khàn tiếng, thở rít khi khóc, khóc khàn. Trẻ chưa phải nhập viện, tuy nhiên cần đưa trẻ đi khám để bác sĩ hướng dẫn cha mẹ cách theo dõi, chăm sóc tại nhà.

Trung bình: Trẻ thở rít cả khi nằm yên, khó thở, nhịp thở nhanh, cần được đưa đi khám và điều trị sớm.

Nặng: Trẻ thở rít khi nằm yên, khó thở nặng, kích thích, vật vã, tím tái... cho thấy bị tắc nghẽn hô hấp nặng, rất nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.

Cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám với bác sĩ khi trẻ có biểu hiện như:

• Tiếng thở rít tăng dần cả khi trẻ nằm yên
• Khó thở, nhịp thở bất thường
• Mệt mỏi nhiều
• Há miệng khi thở, chảy nước miếng
• Sốt cao > 39 độ C, lưỡi bẩn, môi khô, tai chảy dịch (có thể do bội nhiễm)
• Trẻ đã điều trị tại nhà hơn 3 ngày nhưng triệu chứng khó thở thanh quản không đỡ

Trẻ bị viêm thanh quản sốt cao trên 39 độ C cần nhập viện điều trị

Chăm sóc trẻ bị viêm thanh quản

Trong chăm sóc trẻ bị viêm thanh quản, cha mẹ cần lưu ý những điều sau:

Để trẻ được nghỉ ngơi trong môi trường yên tĩnh, tránh để trẻ nói nhiều, kêu khóc hay gắng sức. Ngoài ra, cha mẹ nên tăng cường vỗ về, ôm ấp để trấn an bé khỏi sợ hãi.

Cho trẻ uống nhiều nước ấm. Đồ ăn cho bé cần tránh dùng các gia vị gây kích thích như ớt, tiêu. Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng để tăng sức đề kháng cho trẻ. 

Đắp khăn nhúng nước ấm tại cổ của trẻ giúp trẻ giảm bớt các triệu chứng khó chịu. Bên cạnh đó, cha mẹ có thể dùng tinh dầu thơm để xông phòng giúp trẻ thông mũi, nhỏ thuốc ngạt mũi, súc họng với nước muối sinh lý... để giảm đau, giảm ho, giảm viêm họng cho con.

Theo dõi trẻ bị viêm thanh quản thường xuyên, đặc biệt là các tình trạng như hơi thở, thân nhiệt… để kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện nếu bệnh tình có diễn biến xấu.

Cách phòng tránh bệnh viêm thanh quản ở trẻ em

Cha mẹ cần áp dụng các biện pháp sau để phòng tránh nguy cơ bị viêm thanh quản ở trẻ em:

• Giữ ấm cho trẻ trong mùa lạnh, đặc biệt là phần đầu và cổ.
• Tránh để trẻ tiếp xúc gần với người đang mắc các bệnh viêm đường hô hấp trên, cúm...
• Tránh để trẻ ở lâu trong môi trường nhiều khói, bụi, thuốc lá… Trẻ hít phải khói thuốc thụ động dễ bị khô cổ, kích ứng dây thanh âm.
• Bổ sung dinh dưỡng trong chế độ ăn hàng ngày giúp trẻ tăng cường sức đề kháng.
• Không cho trẻ la to, hét quá lớn để tránh bị khàn giọng.
• Cho trẻ uống nhiều nước để niêm mạc thanh quản luôn được trơn và sạch. Nước uống của trẻ không nên để quá lạnh, tốt nhất là nước ấm.
• Nếu trẻ ở lâu trong phòng bật điều hòa, cần sử dụng thêm máy phun hơi nước tạo độ ẩm.

Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu viêm thanh quản cấp, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ chuyên môn chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trẻ bị viêm thanh quản có thể diễn biến nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vì vậy các bậc cha mẹ cần hết sức lưu ý theo dõi trẻ, chủ động phòng tránh bệnh cho trẻ, đặc biệt vào mùa lạnh. Nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng bất thường cần đưa ngay đến cơ sở y tế để chẩn đoán, theo dõi và điều trị. Để đặt lịch khám cho trẻ bị viêm thanh quản, quý cha mẹ vui lòng liên hệ 19001806.