Trượt đốt sống lưng có mấy cấp độ? Nên điều trị theo cách nào?

Trượt đốt sống lưng là gì?

Trượt đốt sống lưng (spondylolisthesis) là bất thường xảy ra khi đốt sống trên bị trượt ra trước hoặc sau so với đốt sống dưới. Bệnh lý này có thể gây đau thắt lưng, khó khăn khi di chuyển và đau lan xuống một hay hai chân.

Theo Wiltse - Newman, trượt đốt sống thắt lưng có thể chia thành 6 loại như sau:

• Trượt do bẩm sinh: Cột sống của thai nhi phát triển không đúng cách khiến bé sinh ra bị bị lệch đốt sống. Điều này còn khiến bé gặp nhiều khó khăn hơn trong cuộc sống bình thường
• Trượt do khuyết eo: Bất thường này có thể xảy ra khi trẻ em có khiếm khuyết ở vùng eo. Bệnh cảnh này thường xảy ra ở thanh thiếu niên hoặc thanh niên, nhất là ở những người có thói quen chơi thể thao hay đã từng trải qua chấn thương nhẹ. Nguyên nhân đến từ các thành phần gần cột sống bị suy yếu do khuyết tật bẩm sinh mỏm gai
• Trượt do thoái hoá khớp: Với một số ca bệnh, trượt đốt sống xảy ra là biểu hiện của bệnh lý viêm xương khớp. Trượt đốt sống do khớp bị thoái hoá thường phát hiện ở những người trên 60 tuổi, đang gặp các bất thường về xương khớp. Phụ nữ có tỷ lệ mắc bệnh này cao gấp 6 lần so với nam giới.
• Trượt do chấn thương: Những người bị gãy xương, trật khớp hay chấn thương khác có thể dẫn đến trượt đốt sống
• Trượt sau phẫu thuật: Với các ca bệnh phải phẫu thuật cột sống thắt lưng, biến chứng trượt đốt sống rất dễ xảy ra, nhất là khi các đoạn xương sống từ ban đầu đã không ổn định. Do đó với hầu hết các trường hợp, phẫu thuật chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị khác không đem lại kết quả như mong đợi. 

Đốt sống lưng có thể bị trượt

Phân loại trượt đốt sống lưng 

Dựa theo thang phân loại của Meyerding, đốt sống lưng bị trượt có thể được chia thành 5 mức độ như sau. Mỗi cấp độ được xác định dựa trên tỷ lệ từ phim chụp X Quang trong tư thế nghiêng. Tỷ lệ trượt được tính bằng khoảng cách trượt với độ rộng của thân đốt sống trượt. 

• Độ 1: Trượt từ 0 - 25% thân đốt sống
• Độ 2: Trượt từ 26 - 50%  thân đốt sống
• Độ 3: Trượt từ 51 - 75% thân đốt sống
• Độ 4: Trượt từ 76 - 100% thân đốt sống
• Độ 5 : Trượt hoàn toàn, đốt trên hoàn toàn rời khỏi bề mặt của thân đốt dưới

Triệu chứng của trượt đốt sống thắt lưng là gì?

Bệnh lý có thể có các biểu hiện khác nhau dựa theo giai đoạn bệnh và từng bệnh nhân như sau:

Bạn có thể bị đau lưng nhẹ khi đốt sống thắt lưng bị trượt

Bị trượt đốt sống lưng có nguy hiểm không?

Bạn không nên coi thường mức độ nguy hiểm của bệnh lý này. Trên thực tế, việc không điều trị đúng cách có thể khiến người bệnh có nguy cơ mắc phải hội chứng chùm đuôi ngựa. Đây là tình trạng rễ của đám rối thần kinh đuôi ngựa bị chèn ép, ảnh hưởng đến chức năng vận động, cảm giác giữa hai chân, bàng quang và trực tràng. Bệnh có thể trở nên nghiêm trọng. làm bệnh nhân đi tiểu mất kiểm soát, tê liệt hai chân vĩnh viễn và phải nhập viện ngay trong tình trạng khẩn cấp. 

Chẩn đoán bệnh trượt đốt sống thắt lưng như thế nào?

Các bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng lâm sàng và thu thập thông tin về biểu hiện sức khoẻ, tình hình bệnh lý của bệnh nhân. Tiếp theo, bạn có thể được chỉ định thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như sau:

• Chụp X Quang ở các tư thế đứng thẳng, nghiêng, cúi tối đa và ưỡn tối đa: Với một số trường hợp, bạn sẽ được chụp thêm phim chếch ¾. 
• Chụp CT để đánh giá cấu trúc xương, xác định vị trí và mức độ trượt cũng như các tổn thương ở eo, mấu khớp và hẹp ống sống
• Chụp MRI hỗ trợ xem xét tổn thương của các mô mềm, sự chèn ép thần kinh trong trượt đốt sống thắt lưng. Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp các bác sĩ phát hiện chính xác các nguyên nhân chèn ép dây thần kinh như thoát vị đĩa đệm, dây chằng dày và các tổ chức xơ sẹo, hẹp lỗ ghép,...

Điều trị cho người bị trượt đốt sống lưng ra sao?

Điều trị nội khoa

Dùng thuốc là chỉ định dành cho hầu hết các ca bệnh bị trượt đốt sống. Với những người bệnh vẫn còn trong độ tuổi thanh thiếu niên sẽ được các bác sĩ khuyến khích nằm nghỉ, mặc áo cố định ngoài và hạn chế thực hiện các hoạt động gây đau có thể giúp cải thiện các triệu chứng gây bệnh.

Với các ca, bệnh nhân là người trưởng thành vì việc điều trị bảo tồn đốt sống lưng có thể bao gồm:

• Mặc áo cổ định ngoài và hướng dẫn vận động
• Nằm nghỉ ngơi trong các đợt đau cấp
• Dùng thuốc chống viêm và thuốc giảm đau theo chỉ định
• Tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng và tập thể dục để tăng cường sức mạnh cho các nhóm cơ ở lưng, đùi và bụng
• Giảm cân

Điều trị bằng thuốc là chỉ định phổ biến

Phẫu thuật

Can thiệp ngoại khoa chỉ được cân nhắc thực hiện cho các bệnh nhân đã bị trượt đốt sống thắt lưng trong các trường hợp như sau:

• Đã điều trị bảo tồn ít nhất trong 6 tuần và không cải thiện sau 6 - 12 tháng điều trị, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và cuộc sống hàng ngày
• Cảm thấy đau nhiều, không đáp ứng với các biện pháp nghỉ ngơi và sử dụng thuốc
• Gặp biến chứng của trượt đốt sống như liệt một hoặc hai chân, teo cơ hoặc cơ vòng bàng quang
• Bị trượt đốt sống trở nên nghiêm trọng do khuyết eo đốt sống ở trẻ nhỏ.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, phẫu thuật được thực hiện hướng đến mục tiêu giải phóng chèn ép lên thần kinh và ổn định cột sống. Các yếu tố quan trọng cần chú ý trong quá trình phẫu thuật để đảm bảo điều trị đạt hiệu quả cao bao gồm:

• Giải phóng chèn ép lên thần kinh hiệu quả
• Cố định cột sống bằng các dụng cụ phù hợp
• Liền xương tốt sau phẫu thuật

Hình thức phẫu thuật được cân nhắc là mổ mở để nắn chỉnh trượt và cố định cột sống bằng nẹp vít, kết hợp với ghép xương liền thân đốt lối sau. 

Có thể nói, trượt đốt sống lưng mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Do đó, người bệnh cần thăm khám sức khỏe thường xuyên để nắm bắt và điều trị kịp thời các vấn đề sức khoẻ có thể có.