Viêm mũi xoang cấp tính: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Nguyên nhân viêm mũi xoang cấp

Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh viêm mũi xoang cấp tính, xác định chính xác nguyên nhân sẽ giúp điều trị và phòng ngừa bệnh được hiệu quả nhất. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây tình trạng viêm mũi xoang cấp:

• Do nhiễm khuẩn: Sau khi bị cảm cúm, viêm amidan, viêm mũi dị ứng.
• Do cơ địa bị dị ứng với phấn hoa, bụi nhà, lông thú, vi sinh vật.
• Do nấm trong môi trường làm nông nghiệp, nấm trong không khí.
• Do bệnh viêm răng hàm trên, viêm hốc mắt.
• Do chấn thương ở vùng xoang dẫn đến tắc các lỗ thông xoang, lệch vách ngăn, dị vật hốc mũi.
• Do có điều kiện thuận lợi cho việc viêm xoang: tiếp xúc thường xuyên với hóa chất, không khí ô nhiễm, tiểu đường, suy giảm miễn dịch.

Triệu chứng viêm mũi xoang cấp tính

Các triệu chứng của viêm mũi xoang thường có mức độ nghiêm trọng hơn khi vào mùa đông. Đa số các trường hợp bị viêm mũi xoang cấp tính là do bị nhiễm virus cảm lạnh thông thường, cơ thể bị nhiễm lạnh, nhiễm khuẩn đường hô hấp trên... dẫn đến viêm mũi xoang. 

Hình ảnh xoang bình thường và xoang bị viêm

Ngoài ra, những người hay bị dị ứng mũi, có các khối u bướu thịt, lệch vách ngăn mũi, nhiễm khuẩn vòm họng, nhiễm khuẩn răng lợi,... cũng rất dễ mắc viêm mũi xoang cấp tính. Bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như: viêm màng não, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, xuất hiện cục máu đông, nhiễm khuẩn tai...

Các triệu chứng chính của viêm mũi xoang cấp tính bao gồm:

• Chảy dịch mũi trước, dịch mủ hoặc dịch nhầy loãng.
• Chảy dịch mũi sau, dịch có mủ hoặc đổi màu.
• Ngạt mũi hoặc tắc nghẽn mũi.
• Giảm hoặc mất mùi.
• Đau mặt: Đau vùng trán, vùng hốc mắt, vùng mặt.
• Sốt (có thể có sốt hoặc không).

Các triệu chứng phụ bao gồm:

• Đau đầu
• Đau tai hoặc cảm giác đầy tai
• Hôi miệng
• Đau răng
• Ho
• Mệt mỏi

Biện pháp cận lâm sàng chẩn đoán viêm mũi xoang cấp tính

Thông thường, để chẩn đoán viêm xoang, bác sĩ sẽ thông qua kiểm tra lâm sàng tình trạng sức khỏe chung, sức khỏe tai mũi họng kết hợp với triệu chứng bệnh nhân gặp phải. Tuy nhiên, có một số trường hợp phức tạp có thể cần đến các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu hơn. Dưới đây là các biện pháp cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh:

Xét nghiệm chẩn đoán viêm mũi xoang cấp tính

Để chẩn đoán viêm mũi xoang cấp tính, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm gồm:

• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu, định lượng CRP,… để đánh giá tình trạng viêm nhiễm trùng.

• Nuôi cấy dịch mủ: Nuôi cấy dịch hút nội soi được coi là tiêu chuẩn vàng. Tuy nhiên, xét nghiệm này ít được dùng do tương quan kém với dịch hút nội soi. Hút dịch nội soi có thể hữu ích cho các trường hợp kháng trị hoặc bệnh nhân dị ứng với nhiều loại kháng sinh.

Các chẩn đoán hình ảnh

• Nội soi tai mũi họng: giúp thấy hình ảnh viêm nề của mũi, dịch chảy từ các ngách thông xoang (xoang hàm, sàng, trán, bướm), các hình ảnh bất thường tại mũi: Polyp, lệch – vẹo vách ngăn, quá phát cuốn mũi, …
• Chụp X-quang: Chụp X-quang thường không hữu ích trong việc phát hiện viêm. Mặc dù chúng có thể hiển thị mức chất lỏng không khí nhưng không giúp phân biệt nguyên nhân virus và vi khuẩn
• Chụp CT-Scanner mũi xoang: Nếu nghi ngờ có biến chứng hoặc chẩn đoán phân biệt, hoặc nếu bệnh nhân bị nhiễm trùng cấp tính tái phát, thì nên chụp CT-Scanner mũi xoang. Kỹ thuật này để đánh giá xương, mô mềm, răng hoặc các bất thường về giải phẫu khác hoặc sự hiện diện của viêm xoang mạn tính. CT-Scanner mũi xoang có thể cho thấy mức độ dịch-khí, mờ và viêm. Nó cũng có thể đánh giá hiệu quả sự xói mòn hoặc phá hủy xương.
• Chụp MRI: Kỹ thuật này cung cấp nhiều chi tiết hơn CT-Scanner mũi xoang. Nó giúp đánh giá mô mềm hoặc làm sáng tỏ khối u. Do đó, MRI có thể hữu ích để xác định mức độ biến chứng trong các trường viêm mũi xoang lan đến nội sọ.

Khách hàng chụp cộng hưởng từ tại Bệnh viện Phương Đông

Chẩn đoán phân biệt

Điều quan trọng nhất là phân biệt giữa viêm mũi xoang cấp tính do virus và vi khuẩn. Viêm mũi dị ứng cũng là một tình trạng phổ biến cần được làm rõ. Nhiễm nấm cũng có thể gây viêm mũi xoang. Viêm mũi xoang do nấm xâm lấn là một dạng nhiễm trùng nghiêm trọng thường gặp hơn ở những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, nguy cơ tử vong cao.

Các chẩn đoán khác ít phổ biến hơn để xem xét trong chẩn đoán phân biệt bao gồm:

•  Dị vật mũi.
• Bất thường về cấu trúc mũi xoang: lệch vách ngăn, u xoang, …
• Đau quy chiếu: nhiễm trùng răng hoặc áp xe.

Các biến chứng viêm mũi xoang cấp thường gặp

Nhiễm trùng xoang có thể lan đến hốc mắt, xương hoặc khoang nội sọ. Những biến chứng này có thể đi kèm với tỷ lệ mắc bệnh và tử vong đáng kể. Các biến chứng bao gồm:

• Viêm mô tế bào.
• Viêm mô tế bào ổ mắt.
• Áp xe dưới màng xương.
• Áp xe ổ mắt.
• Huyết khối xoang hang.
• Biến chứng nội sọ cũng có thể xảy ra. Các biến chứng nội sọ bao gồm: Tụ máu dưới màng cứng, tụ máu ngoài màng cứng, viêm màng não hoặc mủ màng cứng.
• Viêm xoang cấp tính do nấm có thể xảy ra ở dạng không xâm lấn và xâm lấn. Hình thức xâm lấn có thể lây lan sang các cấu trúc xung quanh. Việc xác định sớm biến chứng này rất quan trọng để tránh những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.

Các phương pháp điều trị viêm mũi xoang cấp tính

Điều trị viêm mũi xoang cấp bao gồm điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật trong trường hợp có biến chứng cần giải quyết. Các liệu pháp hỗ trợ tại chỗ cũng có thể hữu ích cho quá trình điều trị viêm mũi xoang cấp tính.

1. Điều trị nội khoa

• Kháng sinh
• Kháng Histamin
• Chống viêm
• Loãng nhầy – tiêu nhầy
• Giảm đau, hạ sốt
• Tăng cường đề kháng
• Điều trị tại chỗ:

+ Chống ngạt tắc mũi: bằng các thuốc co mạch xịt/nhỏ tại chỗ cho mũi thông thoáng.

+ Xịt rửa mũi: Xịt rửa, hút mũi xoang bằng nội soi hoặc phương pháp Proetz.

+ Chống viêm/Chống dị ứng tại chỗ: Các thuốc xịt/nhỏ mũi tại chỗ có tác dụng chống viêm, chống dị ứng cho mũi xoang.

Hút dịch mũi xoang bằng phương pháp Proetz.

2. Điều trị ngoại khoa

• Bệnh nhân bị viêm mũi xoang mạn tính, điều trị bằng nội khoa thất bại, tái phát 4 - 5 đợt trong năm.
• Các triệu chứng của viêm xoang làm ảnh hưởng chất lượng cuộc sống, công việc người bệnh.
• Các biến chứng của viêm xoang tiến triển đe dọa sức khỏe người bệnh.
• Viêm xoang do nấm: có khối u nấm, nấm xâm lấn.
• Bệnh nhân viêm mũi xoang cấp tính có biến chứng.
• Bệnh nhân bị viêm xoang do có cấu trúc giải phẫu mũi bất thường như lệch vách ngăn mũi, polyp mũi, gai vách ngăn, phì đại cuống mũi, xẹp lõm xoang hàm,… 

Phẫu thuật nội soi mũi xoang tại Bệnh viện đa khoa Phương Đông - Sử dụng hệ thống máy nội soi hiện đại Karl Storz.

Cách phòng ngừa viêm mũi xoang cấp tính

Để phòng ngừa bệnh viêm mũi xoang nói chung và viêm mũi xoang cấp tính nói riêng, mỗi người cần:

• Tránh xa các yếu tố gây dị ứng như: Phấn hoa, lông động vật, hóa chất, …
• Tránh nhiễm lạnh, phòng ngừa cảm cúm bằng cách tiêm vắc xin phòng bệnh cúm (tác nhân gây viêm mũi xoang do virus phổ biến).
• Đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà, đến nơi đông người.
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn để tránh lây nhiễm mầm bệnh.
• Không hút thuốc lá.
• Không để viêm mũi kéo dài gây biến chứng viêm xoang.
• Tăng cường miễn dịch bằng cách ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các loại vitamin; sinh hoạt khoa học, vận động mỗi ngày.

Trên đây là những thông tin chi tiết về bệnh viêm mũi xoang cấp tính, mong rằng bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về bệnh và có phương pháp phòng ngừa hiệu quả. BVĐK Phương Đông chuyên khám và điều trị viêm mũi xoang cấp tính với đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao cùng hệ thống thiết bị y tế hiện đại, cho hiệu cao mà không để lại di chứng. Hãy đến viện để thăm khám và điều trị khi thấy có dấu hiệu bất thường.