Tình trạng viêm xoang gây mất khứu giác khá thường gặp, thường xuất hiện dưới dạng mũi nghẹt kéo dài, khó ngửi mùi thức ăn hay thậm chí mất hẳn khứu giác. Biểu hiện này có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe. Do đó, bạn nên áp dụng các biện pháp điều trị để chấm dứt tình trạng này, lấy lại khứu giác và trở lại cuộc sống bình thường.
Viêm xoang gây mất khứu giác không đe dọa tính mạng, nhưng lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Khi niêm mạc mũi sưng viêm, luồng không khí mang mùi không thể đến được vùng khứu giác, khiến bạn không ngửi được một số hoặc tất cả các mùi.
Trên thực tế, bạn có khả năng bị mất khứu giác hoàn toàn do ngạt mũi hoặc cảm lạnh. Khoảng 60% người bị viêm xoang mạn tính gặp rối loạn khứu giác, trong đó 10% bị mất hoàn toàn khả năng ngửi. Ngoài làm mất khẩu vị khi ăn uống, giảm khả năng cảm nhận các mùi hương trong sinh hoạt còn khiến người bệnh không nhận biết được các mùi nguy hiểm như khói, khí gas hay thức ăn hỏng.
Viêm xoang gây mất khứu giác
Trong một số trường hợp hiếm gặp, mất khứu giác kéo dài có thể là dấu hiệu cảnh báo những tổn thương nghiêm trọng hơn như nhiễm trùng do nấm, tổn thương dây thần kinh hoặc biến chứng viêm xoang lan sang mắt và não – dù tỷ lệ chỉ dưới 1%.
Nếu tình trạng mất ngửi kéo dài trên 2 tuần hoặc kèm theo sốt, đau đầu dữ dội, người bệnh nên đi khám ngay. Việc điều trị sớm viêm xoang giúp khôi phục khứu giác và ngăn ngừa các rủi ro sức khoẻ khác.
Cũng giống như vị giác, khứu giác là một giác quan giúp chúng ta cảm nhận thế giới xung quanh thông qua các “phân tử mùi” cực nhỏ. Những phân tử này được giải phóng từ mọi thứ như cây thông, ly cà phê nóng hay món ăn bạn yêu thích rồi bay vào mũi và kích thích các tế bào cảm nhận mùi đặc biệt.
Mỗi tế bào khứu giác có các “cảm biến” để nhận biết mùi. Khi một mùi được phát hiện, tế bào thần kinh sẽ gửi tín hiệu đến não. Lúc này, não bạn sẽ "giải mã" và ghi nhớ mùi đó như: “Đây là mùi cam!”, “Đây là mùi bánh mì nướng!”
Mỗi tế bào khứu giác được lập trình để nhận biết mùi hương
Nhìn chung, mùi hương có thể đến với bạn theo hai con đường:
Khi ăn, các mùi từ thức ăn sẽ đi qua đường nối này để đến vùng cảm nhận mùi trong mũi. Nếu bạn bị nghẹt mũi do viêm xoang, khi đó lớp niêm mạc sẽ sưng to khiến không khí đến vùng khứu giác bị tắc nghẽn, không đến được vùng khứu giác – nơi tập trung dây thần kinh cảm nhận mùi. Đó là lý do vì sao món ăn lúc đó trở nên “nhạt nhẽo”, dù hương vị không thay đổi.
Nếu viêm kéo dài, các dây thần kinh khứu giác có thể bị chèn ép hoặc tổn thương vĩnh viễn. Đặc biệt, tình trạng viêm xoang gây mất khứu giác ở bệnh nhân viêm xoang mạn tính có xu hướng nghiêm trọng hơn, việc tích tụ mủ và vi khuẩn làm gián đoạn quá trình truyền tín hiệu mùi lên não.
Ngoài ra, polyp mũi – một biến chứng thường gặp trong viêm xoang cũng có thể là nguyên nhân che chắn vùng khứu giác, gây tắc nghẽn luồng khí. Viêm xoang do nấm hoặc vi khuẩn đôi khi còn làm giảm chức năng khứu giác nghiêm trọng hơn.
Để ngăn tổn thương kéo dài, bệnh nhân có thể cần điều trị viêm xoang sớm bằng thuốc, rửa mũi hoặc phẫu thuật nếu cần.
Polyp có thể là nguyên nhân khiến đường thở bị tắc nghẽn khiến người bệnh khó thở hơn
Thời gian phục hồi phụ thuộc vào mức độ tổn thương và phương pháp điều trị. Nếu là viêm xoang cấp tính, người bệnh thường lấy lại khứu giác sau 7–14 ngày nếu dùng thuốc đúng cách.
Với viêm xoang mạn tính, quá trình hồi phục có thể kéo dài từ 1 đến 3 tháng, đặc biệt nếu có polyp mũi hoặc tổn thương dây thần kinh. Theo Journal of Rhinology (2023), khoảng 30% bệnh nhân cần điều trị liên tục trong 6 tháng để cải thiện khứu giác.
Ngoài ra, một số yếu tố ảnh hưởng đến thời gian phục hồi như tuổi tác, sức đề kháng, bệnh nền (như tiểu đường), cách điều trị,...
Cách này sẽ hỗ trợ giảm dịch nhầy, làm sạch vi khuẩn và giúp đường dẫn mùi được thông thoáng hơn. Các phương pháp thường kể đến bao gồm:
Bạn có thể vệ sinh mũi theo hướng dẫn dưới đây:
Lưu ý:
Hãy tập thói quen vệ sinh, rửa mũi mỗi ngày
Đây là phương pháp cải thiện tình trạng viêm xoang gây mât khứu giác thông qua kích thích phục hồi dây thần kinh khứu giác, đặc biệt hiệu quả sau giai đoạn viêm nặng.
Hãy chọn ít nhất 4 mùi quen thuộc để ngửi, ví dụ như: oải hương, chanh, đinh hương, bạc hà (có thể dùng tinh dầu nguyên chất). Với mỗi mùi bạn nên ngửi trong 30 giây, tổng thời gian mỗi buổi khoảng 2–3 phút. Sau đó, hãy lặp lại 2 lần/ngày, đều đặn tối thiểu 12 tuần để thấy hiệu quả rõ rệt.
Tuỳ tình trạng bệnh lý, bạn có thể được chỉ định điều trị bằng các loại thuốc như:
Có thể nói, viêm xoang gây mất khứu giác tuy không nguy hiểm ngay lập tức nhưng lại ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng sống. Do đó, bạn không nên xem nhẹ mà cần chủ động điều trị sớm để tránh tổn thương kéo dài cho dây thần kinh khứu giác bằng các biện pháp như dùng thuốc theo chỉ định, huấn luyện khứu giác và vệ sinh mũi sạch sẽ.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Mất khứu giác là tình trạng mất một phần hoặc mất hoàn toàn khả năng cảm nhận mùi có thể là do bẩm sinh hoặc các nguyên nhân khác
