Xơ phổi: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Xơ phổi là gì? 

Xơ phổi là một bệnh lý ở phổi mạn tính khi các mô phổi bị tổn thương và dần thay thế bằng mô sẹo (xơ hóa). Đây là tình trạng khiến cấu trúc của phổi trở nên dày đặc và cứng hơn, làm mất đi sự đàn hồi tự nhiên của phổi. Chính vì điều này, khả năng giãn nở và co bóp của phổi trong quá trình hô hấp bị cản trở, dẫn đến giảm hiệu quả trao đổi khí và gây khó khăn trong việc thở. 

Tình trạng xơ phổi không chỉ hạn chế hô hấp mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Khi phổi không cung cấp đủ lượng oxy cần thiết cho các cơ quan như tim, não và cơ bắp sẽ thiếu oxy dẫn đến suy giảm chức năng và tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như suy tim, tăng áp động mạch phổi,... 

Xơ phổi là bệnh lý ở phổi mạn tính khi các mô phổi bị tổn thương

Nguyên nhân gây ra tình trạng xơ phổi

Hiện nay, chưa xác định được chính xác nguyên nhân dẫn đến bệnh xơ phổi, tuy nhiên có một số lý do, yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Cụ thể như sau:

• Hút thuốc: Người hút thuốc lá nhiều có khả năng bị xơ hóa phổi cao hơn so với người chưa từng hút thuốc. 
• Viêm phổi do virus: Chứng viêm phổi có thể do một vài virus gây ra như epstein-barr, herpes,...
• Thường xuyên sống và làm việc hoặc tiếp xúc trong môi trường khói bụi, ô nhiễm không khí.
• Sử dụng thuốc không theo đơn kê của bác sĩ có thể khiến phổi bị tổn thương, đặc biệt là thuốc hóa trị, thuốc tim mạch, thuốc kháng sinh,... 
• Di truyền: Một số bệnh nhân mắc bệnh xơ hóa phổi do gia đình có tiền sử mắc bệnh, tuy nhiên tình trạng này khá hiếm gặp. 
• Dạ dày trào ngược thực quản: Đây là tình trạng axit ở dạ dày trào ngược lên cổ họng. Một số bệnh nhân bị xơ phổi do hít phải dịch vị dạ dày bị trào ngược vào phổi, khiến phổi bị tổn thương. 

Một số triệu chứng thường gặp của bệnh

Xơ phổi là bệnh lý phức tạp với những triệu chứng không quá rõ ràng gây dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác. Mặc dù vậy, việc nhân biết sớm các dấu hiệu đặc trưng của bệnh sẽ giúp chủ động trong điều trị giúp giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe. 

Khó thở 

Khó thở là một dấu hiệu phổ biến và đặc trưng nhất của bệnh nhân mắc xơ phổi. Ban đầu, người bệnh cảm thấy hụt hơi khi vận động mạnh như bê vác vật nặng, leo cầu thang,... Nhưng khi bệnh tiến triển, tình trạng khó thở sẽ xảy ra ngay cả khi nghỉ ngơi hoặc thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng. 

Khó thở do xơ phổi do các phế nang bị xơ hóa gây mất tính đàn hồi và giảm khả năng trao đổi khí. Đây là triệu chứng cảnh báo sớm, vì vậy người bệnh nên chú ý và thăm khám kịp thời. 

Khó thở là dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh do các phế nang mất dần tính đàn hồi

Ho kéo dài

Ho kéo dài là triệu chứng thường thấy ở người bệnh mắc xơ phổi. Ho không kèm đờm hoặc ít đờm và không đáp ứng với các phương pháp trị ho thông thường. Tình trạng ho kéo dài có thể khiến người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, mất ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. 

Mệt mỏi và sụt cân

Người mắc xơ phổi thường xuyên cảm thấy kiệt sức khiếm giảm khả năng lao động và sinh hoạt thường ngày. Tình trạng này xuất phát từ việc cơ thể không được cung cấp đủ lượng oxy cần thiết để duy trì hoạt động. Đồng thời, tình trạng sụt cân không rõ nguyên nhân cũng là dấu hiệu phổ biến khi năng lượng tiêu hao nhiều để bù đắp cho chức năng hô hấp bị suy giảm. 

Có cảm giác đau tức ngực

Đau ngực hoặc có cảm giác tức ngực sẽ xuất hiện ở người bệnh bị xơ phổi, đặc biệt khi hít thở sâu. Tình trạng này xảy ra khi mô phổi bị tổn thương và mất sự linh hoạt khiến tăng áp lực lên các cơ quan liên quan. 

Ngón tay dùi trống

Khi bệnh đã tiến triển nặng, một số người bệnh xuất hiện ngón tay dùi trống. Lúc này, ngón tay và ngón chân trở nên ở đầu móng, móng cong vồng bất thường. Tình trạng liên quan đến sự thiếu oxy trong máu kéo dài. 

Ngón tay dùi trống xuất hiện khi bệnh đã tiến triển nặng

Một số triệu chứng phụ khác

Ngoài những triệu chứng chính như trên, người bệnh có thể xuất hiện một số biểu hiện phụ như:

• Thở khò khè hoặc thở rít
• Sốt nhẹ
• Ra nhiều mồ hôi

Xơ phổi gây ra những biến chứng gì?

Xơ phổi là bệnh mãn tính và tiến triển dần theo thời gian. Các biện pháp điều trị chủ yếu giúp kiểm soát triệu chứng những không thể giúp các mô phổi đã tổn thương có thể lành. Xơ phổi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. 

Một số biến chứng nguy hiểm của xơ phổi bao gồm:

• Suy hô hấp mãn
• Ho ra máu
• Nhiễm trùng phổi
• Suy tim phải
• Tăng nguy cơ tử vong

Xem thêm:

• Sinh thiết phổi là gì và khi nào cần thực hiện?
  

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh

Nếu người bệnh xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh, cần nhanh chóng thăm khám, chẩn đoán để có kết luận đúng nhất. Từ đó, bác sĩ sẽ xây dựng phương pháp điều trị phù hợp để cải thiện triệu chứng và bảo tồn phổi cho người bệnh. 

Chẩn đoán

Bệnh xơ phổi tiến triển khá chậm và các triệu chứng giống với nhiều bệnh lý khác ở phổi nên khó để chẩn đoán tức thời. Bệnh có thể chẩn đoán và phân biệt với bệnh lý phổi khác qua các phương pháp sau: 

• Chụp X-quang vùng ngực
• Chụp cắt lớp vi tính ở độ phân giải cao
• Xét nghiệm đánh giá chức năng phổi
• Xét nghiệm khí máu động mạch
• Xung oxy
• Sinh thiết phổi
• …. 

Chụp X-quang vùng ngực giúp xác định mô phổi bị tổn thương

Điều trị

Hiện nay, bệnh xơ phổi chưa có phương pháp điều trị triệt để giúp phục hồi hoàn toàn chức năng của phổi. Bệnh nhân chủ yếu điều trị giúp giảm triệu chứng, hạn chế biến chứng và bảo vệ chức năng phổi và mô phổi. 

Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Sử dụng thuốc: Bác sĩ kê đơn thuốc giúp giảm viêm, giảm triệu chứng hoặc làm chậm tiến triển của bệnh. 
• Thở oxy: Nếu khó thở nặng, người bệnh cần hỗ trợ oxy để cung cấp đủ lượng oxy cần thiết cho cơ thể. 
• Thăm khám sức khỏe định kỳ: Khám định kỳ giúp theo dõi tiến triển của bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp. 
• Phẫu thuật ghép phổi: Trường hợp nặng, khi phổi bị tổn thương, phẫu thuật ghép phổi sẽ là phương pháp cuối cùng để cứu sống người bệnh. 
• Thay đổi lối sống: Thay đổi lối sống lành mạnh như tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng phù hợp, hạn chế tiếp xúc với chất độc hại,.... 
• Phục hồi chức năng hô hấp: Người bệnh xơ phổi sẽ được bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh và xây dựng phương pháp điều trị hỗ trợ như thể lực, giáo dục sức khỏe, các bài tập hô hấp tại nhà,... 

Sử dụng thuốc là phương pháp thường được chỉ định ở giai đoạn đầu của bệnh

Biện pháp phòng ngừa bệnh xơ phổi

Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh xơ phổi, việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây là rất cần thiết:

• Tránh xa khói thuốc: Hút thuốc lá chủ động và thụ động đều là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến tổn thương phổi và hình thành mô xơ. Do đó, từ bỏ thói quen hút thuốc và tránh tiếp xúc với môi trường có nhiều khói thuốc giúp bảo vệ chức năng hô hấp và giảm khả năng tiến triển của các bệnh lý phổi.
• Giảm tiếp xúc với các tác nhân độc hại: Môi trường ô nhiễm với bụi mịn, khói hóa chất công nghiệp và các chất gây kích ứng đường hô hấp có thể gây tổn thương phổi lâu dài. Nếu làm việc trong các khu vực có nguy cơ cao cần sử dụng thiết bị bảo hộ như khẩu trang chuyên dụng, mặt nạ lọc khí để bảo vệ đường hô hấp.
• Duy trì thói quen vận động: Tập luyện thể thao đều đặn không chỉ nâng cao sức đề kháng mà còn giúp cải thiện chức năng hô hấp, hỗ trợ phòng ngừa hiệu quả các bệnh phổi mạn tính.
• Tiêm chủng đầy đủ: Việc tiêm các loại vắc xin phòng ngừa bệnh lý đường hô hấp như cúm mùa hoặc phế cầu khuẩn có vai trò quan trọng trong việc hạn chế tình trạng nhiễm trùng, qua đó góp phần làm chậm quá trình tổn thương phổi và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
• Cẩn trọng với thuốc điều trị: Một số loại thuốc như kháng sinh hoặc thuốc chống viêm có thể gây tác động tiêu cực đến nhu mô phổi. Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để lựa chọn phương án điều trị an toàn và phù hợp.
• Chăm sóc sức khỏe định kỳ: Việc khám sức khỏe thường xuyên và tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định điều trị từ bác sĩ sẽ giúp phát hiện sớm các bất thường ở phổi, từ đó can thiệp kịp thời nhằm hạn chế tiến triển của bệnh.

Khám sức khỏe định kỳ tại BVĐK Phương Đông giúp phát hiện sớm bất thường

Xơ phổi là bệnh lý khá nghiêm trọng do các mô phổi bị tổn thương làm ảnh hưởng đến chức năng của phổi. Bệnh cần được phát hiện và can thiệp điều trị đúng cách để bảo toàn tối đa những mô phổi khỏe mạnh và ngăn ngừa nguy cơ gặp biến chứng nguy hiểm. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương ĐÔng, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh xơ phổi. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc hoặc có nhu cầu thăm khám có thể liên hệ Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.